SKKN Vận dụng các hình mẫu kiến tạo giờ học gây hứng thú và phát triển các kỹ năng mềm cho học sinh trong dạy học địa lí 10 – CT 2018 ở trường THPT – CÁNH DIỀU

PHẦN I – ĐẶT VẤN ĐỀ

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Hiện nay, đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục đang được triển khai đồng bộ trong hệ thống giáo dục ở nước ta. Sự đổi mới được nhấn mạnh trên cả mục tiêu giáo dục và chương trình giáo dục; đặc biệt là sự đổi mới về phương pháp dạy học, giáo dục nhằm phát triển năng lực của học sinh. Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể đã chỉ rõ hệ thống năng lực chung và năng lực đặc thù của các môn học mà học sinh cần đạt, đồng thời cũng nhấn mạnh việc tổ chức hoạt động dạy học để phát triển năng lực của học sinh.

Theo UNESCO mục đích học tập là: “Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để tự khẳng định mình”. Nếu xem nhận định trên là một định nghĩa và đối chiếu định nghĩa này với nền giáo dục của Việt Nam ngày nay thì mục đích học tập của ta mới chỉ là học để biết, học để làm, nghĩa là mới đạt được hai trong bốn mục tiêu của UNESCO. Chính vì vậy, trong quá trình học tập, học sinh luôn gặp áp lực học tập, nhồi nhét kiến thức, xem nặng điểm số… Thế nhưng, thực tế cho thấy rằng, năng lực của con người được đánh giá trên cả 3 khía cạnh: kiến thức, kỹ năng và phẩm chất. Điều đó khẳng định: học không chỉ để biết mà học còn để làm việc, để chung sống và để tự khẳng định mình. Những năm gần đây, các phương tiện thông tin đại chúng nhắc nhiều đến cụm từ “kỹ năng”, “kỹ năng mềm”… 

“Kỹ năng mềm là những kỹ năng con người tích lũy được để làm cho mình dễ dàng được chấp nhận, làm việc thuận lợi và đạt được hiệu quả”. Kỹ năng mềm rất cần thiết với con người, đặc biệt đối với học sinh THPT. 

Hiện nay, nhiều trường học giáo dục học sinh nghiêng về giáo dục lý thuyết, vì vậy việc rèn luyện cho các em kỹ năng “mềm” càng trở lên quan trọng. Một số trường học có quan tâm đến giáo dục kĩ năng mềm cho học sinh thông qua các hoạt động ngoại khóa. Tuy nhiên, các hoạt động ngoại khóa không thể tổ chức thường xuyên, chiếm phần nhỏ thời gian trong năm học. Vậy làm thế nào để duy trì, rèn luyện thường xuyên các kĩ năng mềm cho học sinh?  Làm thế nào để khơi dậy khả năng chủ động học tập, sáng tạo, tính tự lập và khả năng kết nối, tương tác của học sinh; hướng các em trở thành một con người hoàn thiện phát triển toàn diện, dễ dàng chung sống và trở thành công dân toàn cầu? Tôi thiết nghĩ, việc giáo dục và phát triển các kĩ năng mềm cho học sinh cần được chú trọng lồng ghép vào các môn học chính khóa. Và để lồng ghép nội dung giáo dục kỹ năng “mềm” trong các giờ học chính khóa thầy cô giáo cần phải linh hoạt, không ngừng sáng tạo, đam mê trong công việc, nhiệt huyết với mỗi giờ lên lớp, tận tâm với mỗi học trò. Vai trò của thầy, cô không chỉ dừng lại ở việc dạy chữ, mà còn rèn người, là người khơi gợi, phát hiện, nhận ra và phát triển những năng lực sở trường ở từng học sinh. Thầy cô thực sự là người truyền lửa, giúp học sinh phấn đấu cho mục tiêu cao đẹp trong cuộc sống và trở thành người có ích cho xã hội.

Với trải nghiệm 2 năm dạy học trong điều kiện dịch covid kéo dài, nhiều hệ lụy kèm theo của việc dạy học online liên tục, chúng ta càng thấy rõ việc trang bị các kĩ năng mềm cho học sinh thực sự là cần thiết và rất quan trọng. Trong quá trình dạy học của mình, tôi đã không ngừng cố gắng, nỗ lực tìm kiếm các giải pháp, phương pháp để lồng ghép giáo dục kỹ năng mềm trong môn học cho học sinh. Một trong các phương pháp mà tôi nhận thấy rất hiệu quả đó là vận dụng kỹ thuật biến hình với 6 hình mẫu: người nông dân, diễn viên, họa sĩ, kiến trúc sư, thợ săn và nhà tư vấn trong các giờ học và tổ chức lớp… giúp học sinh phát triển được các kỹ năng mềm cần thiết của thế kỉ XXI. Thông qua đó, thầy cô kiến tạo nên những giờ học thực sự hứng thú, hạnh phúc, giúp cho học sinh biến áp lực học tập thành động lực phấn đấu, hạn chế căng thẳng, mệt mỏi cho học sinh.

Đó là lí do tôi chọn đề tài “Vận dụng các hình mẫu kiến tạo giờ học gây hứng thú và phát triển các kỹ năng mềm cho học sinh trong dạy học địa lí 10 – CT 2018 ở trường THPT Nguyễn Đức Mậu” làm sáng kiến kinh nghiệm của mình.

1. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

Tạo hứng thú cho học sinh thông qua các hình mẫu: người họa sĩ, người diễn viên, người tư vấn, kiến trúc sư, thợ săn và người nông dân…

Nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và góp phần nâng cao việc hình thành phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh THPT thông qua việc đổi mới, sáng tạo trong những giờ học. 

Đổi mới phương pháp dạy học, tập trung phát triển các năng lực chuyên biệt của từng bộ môn, đề cao hoạt động chủ động tích cực, sáng tạo của học sinh, hình thành và phát triển cho các em học sinh các phẩm chất chủ yếu, biết xây dựng và phát triển hài hòa các mối quan hệ xã hộị, có nhân cách và đời sống tâm hồn phong phú nhờ đó các em có được cuộc sống có ý nghĩa. Đồng thời cũng giúp các em hình thành nhân cách công dân, nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình, sẵn sàng đóng góp sức mình vào công cuộc đổi mới và phát triển của đất nước.                           

III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU

• Đối tượng: Hs lớp 10.
• Quá trình dạy học sử dụng các hình mẫu kiến tạo để phát triển các kỹ năng mềm cho học sinh trong dạy học địa lí ở trường THPT.
• Phạm vi nghiên cứu: trường THPT Nguyễn Đức Mậu, Nghệ An

1. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU

Vận dụng các hình mẫu trong dạy học nhằm phát triển những kĩ năng mềm cần thiết của thế kỉ XXI cho học sinh. Đồng thời, thông qua đó phát triến phẩm chất tốt đẹp cho người học.

1. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

           + Phương pháp nghiên cứu tài liệu.

+ Phương pháp điều tra thực tế, khảo sát, thu thập thông tin.

+ Phương pháp thực nghiệm, trải nghiệm.

+ Phương pháp tổng hợp, đánh giá, rút kinh nghiệm…

1. NHỮNG ĐIỂM MỚI VÀ ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI

–  Góp phần tích cực trong việc tạo động cơ và sự hứng thú học tập bộ môn Địa lí cho học sinh, đổi mới và đa dạng hóa phương pháp dạy học Địa lí của giáo viên tại trường THPT.

– Đề ra một số giải pháp trong việc nâng cao hiệu quả của việc vận dụng phương pháp dạy học trong dạy học Địa lí.

– Có thể là nguồn tài liệu tham khảo cho giáo viên Địa Lý ở trường THPT và bản thân tác giả để vận dụng trong quá trình giảng dạy bộ môn.