SKKN Xây dựng các chủ đề ngoại khóa góp phần nâng cao chất lượng tiết sinh hoạt lớp ở trường THPT

A. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Một trong những mục tiêu của chương trình giáo dục trung học phổ thông là: “Giúp học sinh phát triển những phẩm chất, năng lực cần thiết đối với người lao động, ý thức và nhân cách công dân, khả năng tự học và ý thức tự học suốt đời, khả năng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực và sở thích, điều kiện và hoàn cảnh của bản thân để tiếp tục học lên, học nghề hoặc tham gia vào cuộc sống lao động, khả năng thích ứng với những thay đổi trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp mới”.
Để đáp ứng mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông mới, vai trò của mỗi giáo viên chủ nhiệm trong quản lý và giáo dục học sinh rất quan trọng. Việc đổi mới nội dung, phương pháp tổ chức tiết sinh hoạt lớp có ý nghĩa rất lớn trong việc nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện học sinh. Thực tế trong các tiết sinh hoạt lớp hiện nay đa số giáo viên chủ nhiệm còn tập trung nhiều vào việc thuyết giảng các bài học đạo đức một chiều, phê bình những sai phạm cũng như biểu dương những thành tích của học sinh. Chính vì vậy tiết sinh hoạt lớp trở nên nhàm chán, nặng nề. Để phát huy tính hiệu quả giáo dục của tiết sinh hoạt lớp chúng ta cần đưa vào các chủ đề ngoại khóa lồng ghép phù hợp cho học sinh thảo luận trong giờ sinh hoạt. Nội dung các chủ đề cần gần gũi, thiết thực, phù hợp với đặc điểm tâm lí lứa tuổi, có thể theo chủ điểm hàng tháng hoặc những vấn đề đang được xã hội quan tâm như môi trường sống, an toàn giao thông, giáo dục giới tính, tình bạn, tình yêu lứa tuổi học trò, học sinh với không gian mạng, kinh nghiệm học tốt bộ môn… Mục đích của việc đổi mới nội dung tiết sinh hoạt lớp là nhằm giáo dục giá trị sống, kỹ năng sống, định hướng nghề nghiệp, tạo mọi điều kiện để học sinh được trải nghiệm nhiều hơn, qua đó phát triển được trí sáng tạo và giáo dục ý thức kỷ luật, tinh thần tự giác. Khi đưa ra những chủ đề, những tình huống có vấn đề để phát huy trí lực của học sinh, khơi gợi các cảm xúc, những suy nghĩ đa chiều để các em được bộc lộ suy nghĩ của mình. Từ đó giáo viên chủ nhiệm có những gợi ý, định hướng đúng đắn mở ra hướng suy nghĩ tích cực cho các em. Trong quá trình thảo luận về các chủ đề, học sinh được làm việc nhóm, được tranh luận, thảo luận đóng góp ý kiến, phản biện để hiểu vấn đề được sâu sắc hơn, từ đó đưa đến một nhận thức chung đúng đắn của tập thể về vấn đề đó, thay vì các em tiếp nhận vấn đề thông qua sự truyền thụ một chiều hoặc áp đặt đôi lúc là của thầy cô.
Nhận thấy vai trò quan trọng của việc giáo dục học sinh thông qua các chủ đề ngoại khóa nhưng trong điều kiện dạy học ở trường THPT hiện nay thời lượng dành cho các hoạt động ngoại khóa theo các chủ đề đã có nhưng còn rất ít. Vì những lý do trên bản thân tôi chọn đề tài “Xây dựng các chủ đề ngoại khóa góp phần nâng cao chất lượng tiết sinh hoạt lớp ở trường THPT”.
2. Mục đích nghiên cứu
Xây dựng các chủ đề ngoại khóa để vận dụng vào tiết sinh hoạt lớp góp phần nâng cao chất lượng tiết sinh hoạt lớp ở trường THPT.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
– Đối tượng: Tiết sinh hoạt lớp ở trường THPT.
– Phạm vi nghiên cứu: Các chủ đề ngoại khóa trong các tiết sinh hoạt lớp.
4. Phương pháp nghiên cứu
– Phương pháp nghiên cứu lí luận:
– Nghiên cứu các tài liệu liên quan đến việc đổi mới tổ chức tiết sinh hoạt lớp ở trường THPT, vai trò của tiết sinh hoạt lớp, đặc điểm học sinh THPT, vai trò của giáo viên chủ nhiệm, vai trò của ngoại khóa đối với học tập và giáo dục học sinh THPT, cách lựa chọn chủ đề ngoại khóa cho tiết sinh hoạt lớp để đạt hiệu quả giáo dục cao trong công tác chủ nhiệm lớp.
– Quan sát: Thông qua dự giờ các tiết sinh hoạt lớp của đồng nghiệp để điều tra thực trạng tiết sinh hoạt ở trường THPT.
– Phương pháp điều tra: Sử dụng phiếu điều tra, phỏng vấn, trong việc điều tra thực trạng xây dựng và sử dụng các chủ đề ngoại khóa cho tiết sinh hoạt lớp của giáo viên chủ nhiệm lớp trường THPT đơn vị công tác và thực trạng tham gia tiết sinh hoạt lớp với các chủ đề ngoại khóa của học sinh lớp chủ nhiệm năm học 2021-2022.
– Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Tổ chức thực nghiệm sư phạm để kiểm chứng tính hiệu quả của đề tài.
– Phương pháp thống kê toán học: Xử lí kết quả điều tra và kết quả thực nghiệm sư phạm bằng công cụ toán học thống kê.
5. Những đóng góp mới của đề tài.
– Hệ thống hóa cơ sở lí luận và thực tiễn về các vấn đề nghiên cứu: Vai trò của tiết sinh hoạt lớp, đặc điểm học sinh THPT, vai trò của giáo viên chủ nhiệm, qui trình xây dựng chủ đề ngoại khóa và quá trình sử dụng cacschur đề vào tiết sinh hoạt lớp.
– Đã xây dựng và sử dụng 5 chủ đề ngoại khóa vào trong các tiết sinh hoạt lớp có kết hợp theo chủ điểm hàng tháng.
Chủ đề 1: Kinh nghiệm để học tốt các môn học. Chủ đề 2: Bạo lực học đường.
Chủ đề 3: Học sinh với không gian mạng. Chủ đề 4: Tình bạn và tình yêu tuổi học trò. Chủ đề 5: Hướng nghiệp.
6. Cấu trúc của đề tài:
Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, sáng kiến gồm ba chương:

Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn của vấn đề xây dựng các chủ đề ngoại khóa góp phần nâng cao chất lượng tiết sinh hoạt lớp ở trường THPT.
Chương 2: Xây dựng và sử dụng các chủ đề ngoại khóa góp phần nâng cao chất lượng tiết sinh hoạt lớp ở trường THPT.
Chương 3: Thực nghiệm sư phạm.

B. NỘI DUNG CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ XÂY DỰNG
CÁC CHỦ ĐỀ NGOẠI KHÓA GÓP PHẦN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TIẾT SINH HOẠT LỚP Ở TRƯỜNG THPT

1.1. Cơ sở lí luận của vấn đề xây dựng các chủ đề ngoại khóa góp phần nâng cao chất lượng tiết sinh hoạt lớp ở trường THPT.
1.1.1. Vai trò của tiết sinh hoạt lớp.
Sinh hoạt lớp cuối tuần được tính 1 tiết/ tuần và thường diễn ra vào cuối tuần. Đây là tiết học bao gồm các hoạt động của học sinh trong tập thể lớp. Các hoạt động đó gắn với các giá trị của tập thể lớp như đoàn kết, yêu thương, chia sẻ. Đây cũng là dịp học sinh làm quen với nhiều loại hình hoạt động khác nhau góp phần hình thành các kĩ năng quan trọng của bản thân như phát triển trí tuệ, tình cảm, đạo đức, sức khỏe…. Tiết sinh hoạt lớp là khoảng thời gian lí tưởng để giáo viên chủ nhiệm tiến hành các biện pháp giáo dục phù hợp nhằm hình thành, phát triển những phẩm chất, năng lực cần thiết cho từng đối tượng học sinh. Đồng thời giáo viên chủ nhiệm có thể tác động đến tâm tư, tình cảm, tạo hứng thú, động lực học tập đúng đắn và môi trường học tập thân thiện cho học sinh.Từ đó góp phần nâng cao hiệu quả của công tác chủ nhiệm lớp.
1.1.2. Đặc điểm học sinh THPT.
Học sinh THPT ở lứa tuổi từ 15 đến 17 tuổi được xem là giai đoạn đầu của tuổi thanh niên. Sự phát triển thể chất đã bước vào thời kì phát triển bình thường, hài hòa, cân đối. Cơ thể của các em đã đạt tới mức phát triển của người trưởng thành, nhưng sự phát triển của các em còn kém so với người lớn. Các em có thể làm những công việc nặng của người lớn. Hoạt động trí tuệ của các em có thể phát triển tới mức cao. Khả năng hưng phấn và ức chế ở vỏ não tăng lên rõ rệt có thể hình thành mối liên hệ thần kinh tạm thời phức tạp hơn. Tư duy ngôn ngữ và những phẩm chất ý chí có điều kiện phát triển mạnh. Ở tuổi này, các em dễ bị kích thích không phải chỉ do nguyên nhân sinh lý như ở tuổi thiếu niên mà nó còn do cách sống của cá nhân (như tác động của các chất kích thích, không giữ điều độ trong học tập, lao động, vui chơi…).Trong các mối quan hệ giao tiếp, trước hết trong gia đình, các em đã có nhiều quyền lợi và trách nhiệm như người lớn. Cha mẹ bắt đầu trao đổi với các em về một số vấn đề quan trọng trong gia đình. Các em cũng thấy được quyền hạn và trách nhiệm của bản thân đối với gia đình. Các em bắt đầu quan tâm chú ý đến nền nếp, lối sống sinh hoạt và điều kiện kinh tế chính trị của gia đình. Ở nhà trường, học tập vẫn là hoạt động chủ đạo nhưng tính chất và mức độ thì phức tạp và cao hơn hẳn so với tuổi thiếu niên. Đòi hỏi các em tự giác, tích cực độc lập hơn, phải biết cách vận dụng tri thức một cách sáng tạo. Nhà trường lúc này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng vì nội dung học tập không chỉ nhằm

trang bị tri thức và hoàn chỉnh tri thức mà còn có tác dụng hình thành thế giới quan và nhân sinh quan cho các em. Về mặt xã hội, lứa tuổi học sinh THPT bắt đầu có quyền công dân, quyền tham gia mọi hoạt động bình đẳng như người lớn. Tất cả các em đã có suy nghĩ về việc chọn nghề. Khi tham gia vào hoạt động xã hội các em được tiếp xúc với nhiều tầng lớp xã hội khác nhau, quan hệ xã hội được mở rộng, các em có dịp hòa nhập vào cuộc sống đa dạng phức tạp của xã hội giúp các em tích lũy vốn kinh nghiệm sống để chuẩn bị cho cuộc sống tự lập sau này. Vì vậy biện pháp giáo dục dành cho lứa tuổi THPT không thể là áp đặt một chiều từ phía người lớn. Ngược lại phải tạo mọi điều kiện để học sinh được tham gia vào tất cả các hoạt động giáo dục trên cơ sở xuất phát từ nhu cầu, mong muốn và khả năng thực hiện nhiệm vụ giáo dục của mỗi cá nhân học sinh. Nhận thức được đặc điểm của học sinh THPT, bản thân tôi là giáo viên chủ nhiệm, tôi nhận thấy mình cần tạo cơ hội cho học sinh được trải nghiệm, được bộc lộ những phẩm chất, năng lực vốn có vào việc phát triển tập thể lớp đoàn kết, vững mạnh. Từ đó tạo môi trường học tập thân thiện giúp học sinh được phát triển những năng lực, phẩm chất cần thiết sẵn sàng cho việc tiếp tục học tập hoặc đi vào cuộc sống, lựa chọn nghề nghiệp cho tương lai.
1.1.3. Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp.
Giáo viên chủ nhiệm lớp ngoài giảng dạy các môn học theo đúng chuyên môn được đào tạo tại lớp chủ nhiệm còn có vai trò quan trọng trong việc phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh. Trước hết, giáo viên chủ nhiệm được giao nhiệm vụ quản lí một lớp học do hiệu trưởng phân công . Trong đó có việc tìm hiểu, hoàn thiện các hồ sơ học tập liên quan đến học sinh ( sơ yếu lí lịch, địa chỉ liên lạc, hoàn cảnh gia đình, thông tin học bạ học sinh), duy trì sĩ số lớp học, kiểm tra mức độ chuyên cần của học sinh, xây dựng và tổ chức thực hiện các kế hoạch giáo dục, đôn đốc, kiểm tra và đánh giá kết quả học tập và tu dưỡng của học sinh. Giáo viên chủ nhiệm là người chịu trách nhiệm chính về chất lượng học tập và hạnh kiểm của học sinh trong lớp chủ nhiệm trước hiệu trưởng, hội đồng sư phạm của Nhà trường và phụ huynh học sinh. Giáo viên chủ nhiệm giữ vai trò chủ đạo trong việc phối hợp với các lực lượng giáo dục gồm các tổ chức, đoàn thể, các giáo viên bộ môn trong tập thể sư phạm của Nhà trường, gia đình phụ huynh học sinh và các tổ chức xã hội khác.Trong mối quan hệ đó, giáo viên chủ nhiệm là người trực tiếp tác động đến chủ thể giáo dục là học sinh thông qua các biện pháp giáo dục.Vai trò tổ chức của giáo viên chủ nhiệm thể hiện trong việc thành lập bộ máy tự quản của lớp, phân công trách nhiệm cho từng cá nhân, các tổ, nhóm, đồng thời tổ chức thực hiện các mặt hoạt động theo kế hoạch giáo dục được xây dựng hàng năm, hàng tháng, hàng tuần. Bên cạnh đó GVCN còn là người tổ chức các phong trào thi đua, các cuộc sinh hoạt tập thể lớp. Thông qua các biện pháp giáo dục với tinh thần, trách nhiệm cao, và sự gương mẫu của người giáo viên chủ nhiệm tác động đến học sinh, giúp học sinh bộc lộ được những tâm tư, tình cảm, mong muốn cá nhân, sự cảm thông, sẻ chia giữa các thành viên trong lớp học. Từ đó hướng tới xây dựng khối đoàn kết trong tập thể.

1.1.4. Sự cần thiết xây dựng các chủ đề ngoại khóa góp phần nâng cao chất lượng tiết sinh hoạt lớp ở trường THPT.
Hoạt động ngoại khóa là tất cả các hoạt động nằm ngoài chương trình học chính quy của học sinh. Các hoạt động này thường là hoạt động nhóm nhằm phát triển và nuôi dưỡng các kỹ năng cá nhân trong tập thể. Hoạt động ngoại khóa là một trong những mảng hoạt động giáo dục quan trọng ở Nhà trường trong việc giáo dục học sinh phát triển toàn diện. Tham gia các hoạt động ngoại khóa không chỉ giúp các em tăng cường sức khỏe, giải tỏa mệt mỏi sau những giờ học căng thẳng mà còn có ý nghĩa hỗ trợ cho giáo dục chính khóa, góp phần phát triển và hoàn thiện nhân cách, bồi dưỡng năng khiếu và tài năng sáng tạo của học sinh, là cơ hội để các em phát triển các kỹ năng cần thiết trong cuộc sống. Bên cạnh đó là tác động của đại dịch Covid-19 khiến cho các hoạt động tập thể trong Nhà trường như chào cờ, thể thao, văn nghệ ít được thực hiện. Nếu tình trạng này xảy ra thường xuyên và kéo dài sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe và thể chất, tinh thần của học sinh. Việc tham gia các hoạt động ngoại khóa giúp học sinh có thể thư giãn sau những giờ học chính khóa. Đây cũng là một trong những yếu tố quan trọng giúp các em giải tỏa được tâm trạng, lấy lại hứng thú học tập, cải thiện tốt chất lượng học tập và trở nên tích cực hơn trong các hoạt động khác. Hoạt động ngoại khóa không chỉ giúp các em nhanh nhẹn, hoạt bát hơn mà thông qua những hoạt động này còn giúp các em phát triển thêm những kĩ năng mềm khác như kĩ năng làm việc nhóm, kĩ năng thuyết trình, lãnh đạo, kĩ năng xử lý tình huống,…
Thông thường tiết sinh hoạt lớp diễn ra vào tiết học cuối tuần với hoạt động chính là giáo viên hoặc cán sự lớp tổ chức, điều hành lớp chủ nhiệm tổng kết, đánh giá, nhận xét về mọi hoạt động trong tuần vừa qua và triển khai, phổ biến kế hoạch tuần tới, tuyên dương những học sinh có nhiều điểm tốt hoặc hoạt động tích cực đồng thời phê bình, xử lí các học sinh vi phạm nội quy trong tuần. Vì vậy tiết sinh hoạt thường trở nên nhàm chán, ít tạo được hứng thú cho học sinh. Nếu sử dụng các chủ đề ngoại khóa vào tiết sinh hoạt lớp sẽ tạo cơ hội cho học sinh được trải nghiệm những cảm xúc tích cực, tiếp cận thực tế, để các em hiểu rõ bản thân, hiểu hơn về những người xung quanh, những vấn đề liên quan đến bản thân và đời sống xã hội .Vì thế mà hiệu quả giáo dục của tiết sinh hoạt tăng lên.
1.2. Thực trạng tiết sinh hoạt lớp ở trường phổ thông hiện nay.
1.2.1. Điều tra việc xây dựng và sử dụng các chủ đề ngoại khóa trong tiết sinh hoạt lớp ở trường THPT hiện nay.
a) Mục đích điều tra:
– Tìm hiểu thực trạng về việc xây dựng, sử dụng các chủ đề ngoại khóa nhằm nâng cao hiệu quả tiết sinh hoạt lớp.
– Tìm hiểu nhu cầu, hứng thú, mong muốn và hiệu quả giáo dục từ phản hồi của học sinh lớp chủ nhiệm trong quá trình tham gia tiết sinh hoạt lớp với các chủ đề ngoại khóa.

b) Đối tượng và phương pháp điều tra
– Giáo viên chủ nhiệm lớp trường THPT Phan Đăng Lưu: 25 giáo viên
– Học sinh THPT lớp chủ nhiệm: 44 em.
– Phương pháp: Sử dụng phiếu điều tra
c) Kết quả điều tra
Bảng 1.1. Kết quả điều tra thực trạng xây dựng và sử dụng các chủ đề ngoại khóa cho tiết sinh hoạt lớp của giáo viên chủ nhiệm lớp trường THPT
Phan Đăng Lưu năm học 2021-2022

TT
Nội dung điều tra Mức độ
Rất cần thiết Cần thiết Không cần thiết

1Đồng chí cảm thấy như thế nào về việc xây dựng các chủ đề ngoại khóa cho tiết sinh hoạt lớp?
78 %
20%
2%

2 Mức độ sử dụng các chủ đề ngoại khóa cho các tiết sinh hoạt lớp của đồng chí như thế nào? Thường xuyên Thỉnh thoảng Không bao giờ
15% 43% 42%

3. Khó khăn lớn nhất của đồng chí khi tổ chức sinh hoạt lớp theo các chủ đề là gì? Lựa chọn nội dung thích hợp Lựa chọn hình thức thực hiện Lựa chọn phương pháp tổ chức
68% 22% 10%

4 Đồng chí có mong muốn gì về việc xây dựng, sử dụng các chủ đề ngoại khóa vào tiết sinh hoạt lớp nhằm nâng cao chất lượng tiết sinh hoạt lớp? Tự lựa chọn nội dung chủ đề ngoại khóa phù hợp với thực tiễn giáo dục khối/lớp/đơn
vị
Tăng thời gian dành cho sinh hoạt lớp theo chủ đề trong mỗi tiết sinh hoạt Được chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm xây dựng và sử dụng các chủ đề ngoại khóa cho tiết sinh hoạt lớp.
83% 81,3% 79,8%5Hiệu quả từ việc sử dụng các chủ đề ngoại khóa vào tiết sinh hoạt lớp của đồng chí?Hứng thú tham gia tiết sinh hoạt lớp của giáo viên và học sinh tăng lênBộc lộ được những phẩm chất, năng lực của từng học sinh.
Xây dựng được tinh thần đoàn kết của cả tập thể lớp
90% 89% 93%

Bảng 1.2. Kết quả điều tra thực trạng tham gia tiết sinh hoạt lớp với các chủ đề ngoại khóa của học sinh lớp chủ nhiệm năm học 2021-2022

TT
Nội dung điều tra Mức độ
Rất cần thiết Cần thiết Không cần thiết
1Em cảm thấy như thế nào về việc thực hiện các chủ đề ngoại khóa trong tiết sinh hoạt lớp?

2 Mức độ tham gia của em trong các chủ đề ngoại khóa của tiết sinh hoạt lớp như thế nào? Tích cực Bình thường Ít tham gia

81%
17%
2%

3. Hoạt động yêu thích nhất của em trong các chủ đề ngoại khóa là gì? Được       làm
người      điều
khiển, dẫn chương trình ngoại khóa Được báo cáo các nội dung đã chuẩn bị của cá nhân/ nhóm. Được tham gia chuẩn bị nội dung,
được tranh luận, nêu quan điểm cá nhân về chủ đề ngoại khóa
20% 40% 40%

4 Em có đánh giá gì về nội dung các chủ đề ngoại khóa đã thực hiện trong tiết sinh hoạt ở lớp em? Phong phú, phù hợp với thực tiễn giáo dục, tạo được hứng thú khi tham gia Quá nhiều nội dung vì vậy gây khó khăn, áp lực cho người tham gia Chưa phong phú, chưa phù hợp với thực tiễn giáo dục, không tạo được hứng thú khi tham gia
93% 2% 5%

5 Hiệu quả từ việc tham gia hoạt động ngoại khóa trong tiết sinh hoạt đối với bản thân em là gì? Có cơ hội thể hiện bản thân trước thầy cô và tập thể lớp Có thêm kiến thức về đời sống xã hội và sự tự tin trước đám đông Có tinh thần đoàn kết, nhân ái, sẽ chia trong tập thể lớp
77% 80% 89%

d) Phân tích kết quả điều tra
Qua kết quả điều tra ở bảng 1 và bảng 2 tôi rút ra một số nhận xét, đánh giá về thực trạng xây dựng và sử dụng các chủ đề ngoại khóa nhằm nâng cao hiệu quả tiết sinh hoạt lớp như sau:
– Về phía giáo viên:
+ Đa số giáo viên đều thấy sự cần thiết của việc xây dựng và sử dụng các chủ đề ngoại khóa nhằm nâng cao hiệu quả tiết sinh hoạt lớp.
+ Khó khăn của giáo viên trong việc xây dựng các chủ đề ngoại khóa sử dụng cho tiết sinh hoạt lớp: Lựa chọn nội dung, hình thức và phương pháp thực hiện. Vì vậy mức độ sử dụng các chủ đề ngoại khóa trong tiết sinh hoạt lớp là không thường xuyên.
+ Đa số giáo viên nhận thấy hiệu quả giáo dục rõ rệt từ việc sử dụng các chủ đề ngoại khóa trong tiết sinh hoạt lớp: Tạo hứng thú cho học sinh, giúp học sinh bộc lộ được những suy nghĩ, cảm xúc của cá nhân, giáo viên chủ nhiệm có thể điều khiển những suy nghĩ, cảm xúc đó của các em theo chiều hướng tích cực. Qua đó giáo dục học sinh tình yêu thương, sự quan tâm, sẻ chia và tinh thần đoàn kết trong tập thể lớp.
+ Đa số giáo viên mong muốn được tự lựa chọn nội dung cho các chủ đề ngoại khóa và được sự chia sẽ kinh nghiệm từ đồng nghiệp trong vấn đề xây dựng, sử dụng các chủ đề ngoại khóa trong tiết sinh hoạt lớp.
– Về phía học sinh:
Qua kết quả phiếu điều tra dành cho học sinh lớp chủ nhiệm tôi nhận thấy một số tín hiệu tích cực:
+ Đa số học sinh đều thấy hứng thú với các tiết sinh hoạt lớp có các chủ đề ngoại khóa.
+ Mức độ tham gia của học sinh vào các chủ đề ngoại khóa trong tiết sinh hoạt vì thế mà tăng lên.
+ Đa số học sinh đều mong muốn được tham gia chuẩn bị nội dung, được tranh luận nêu quan điểm cá nhân về chủ đề ngoại khóa.
+ Đa số các em đều nhận thấy nội dung ngoại khóa trong tiết sinh hoạt của lớp phong phú, phù hợp với thực tiễn giáo dục, tạo được hứng thú khi tham gia.
+ Đa số các em cảm thấy hiệu quả của các chủ đề ngoại khóa đối với bản thân rất lớn, giúp các em có cơ hội thể hiện bản thân trước thầy cô và tập thể lớp, có thêm kiến thức về đời sống xã hội và sự tự tin trước đám đông, có tinh thần đoàn kết, nhân ái, sẽ chia trong tập thể lớp.

1.2.2. Những khó khăn trong việc nâng cao chất lượng tiết sinh hoạt lớp ở trường THPT.
Tiết sinh hoạt có ý nghĩa vô cùng quan trọng, tuy nhiên thường đặt ở cuối tuần học, không có phân phối chương trình hay nội dung yêu cầu cụ thể, lại kết hợp với tâm lí mệt mỏi, xã hơi cuối tuần nên thực hiện qua loa, đại khái. Do đó dễ đánh mất mục tiêu, nhiệm vụ quan trọng của tiết sinh hoạt lớp và tác dụng giáo dục của nó.Trước đây, tiết sinh hoạt lớp thường được giáo viên tiến hành với các bước như: Giáo viên chủ nhiệm, hoặc dưới sự hướng dẫn của giáo viên chủ nhiệm, lớp trưởng, lớp phó và các tổ trưởng tiến hành nhận xét, đánh giá ưu điểm, tồn tại trong việc thực hiện kế hoạch của tuần học, sau đó giáo viên chủ nhiệm tổng hợp các ý kiến, nhận xét, đánh giá, khen thưởng hoặc phê bình. Cuối cùng GVCN phổ biến các kế hoạch hoạt động của tuần mới. Từ đó tiết sinh hoạt trở nên nhàm chán, khô khan, cả giáo viên và học sinh đôi lúc cảm thấy rất nặng nề, hoặc một bộ phận học sinh tỏ ra thờ ơ, ít quan tâm.
Nguyên nhân làm cho tiết sinh hoạt lớp đạt hiệu quả giáo dục thấp là do:
– Nội dung tiết sinh hoạt khô cứng, lặp đi, lặp lại, nhàm chán không thực sự gắn với nhu cầu của học sinh. Học sinh không cảm nhận được vấn đề của tiết sinh hoạt thực sự là vấn đề của họ mà đó là vấn đề của thầy cô.
– Hình thức tổ chức tiết sinh hoạt chưa đa dạng, chưa phong phú không hứng thú với học sinh vì học sinh không được tham gia vào khâu tổ chức nội dung của tiết sinh hoạt.
– Một số giáo viên còn quá nghiêm khắc, chưa tạo được sự thân thiện đối với học sinh, chưa thực sự thấu hiểu cảm xúc của học sinh.
– Một số giáo viên còn thiếu kinh nghiệm trong tổ chức các tiết sinh hoạt với nội dung lồng ghép các chủ đề ngoại khóa.
– Giáo viên còn nặng về phê bình hơn là động viên, khích lệ học sinh.
– Học sinh luôn ở thế bị động, thụ động lắng nghe một chiều và không có cơ hội bộc lộ năng lực, phẩm chất, những mong muốn, những ý tưởng sáng tạo của bản thân.
1.3. Một số biện pháp nâng cao chất lượng tiết sinh hoạt lớp ở trường THPT.
Qua việc nghiên cứu cơ sở lí luận và thực trạng của tiết sinh hoạt lớp, bản thân tôi rút ra một số giải pháp để nâng cao hiệu quả giáo dục của tiết sinh hoạt như sau:
Biện pháp 1: Xác định rõ mục tiêu giáo dục của tiết sinh hoạt lớp
Mỗi giáo viên chủ nhiệm cần xác định rõ mục tiêu của từng tiết sinh hoạt lớp. Ngoài mục tiêu tổng kết, đánh giá toàn bộ hoạt động của học sinh trong một tuần học, đưa ra kế hoạch cho tuần kế tiếp, giáo viên chủ nhiệm cần hướng tới các mục tiêu tạo cơ hội cho học sinh được mở rộng các kiến thức liên quan đến cuộc sống.

Mỗi tiết sinh hoạt cần hướng đến một mục tiêu giáo dục phẩm chất và năng lực khác nhau. Ví dụ tuần 1 hướng tới giáo dục phẩm chất đoàn kết, tinh thần trách nhiệm của cá nhân trong tập thể lớp, tuần 2 hướng tới giáo dục năng lực ứng xử giao tiếp trong các mối quan hệ tình bạn, tình yêu tuổi học trò và quan điểm về những hành vi bạo lực học đường….Từ những mục tiêu cụ thể đó giáo viên chủ nhiệm sẽ lựa chọn được nội dung, hình thức thực hiện, phương pháp thực hiện tiết sinh hoạt lớp hiệu quả.
Biện pháp 2. Lựa chọn, xây dựng nội dung ngoại khóa phù hợp cho tiết sinh hoạt lớp.
Tiết sinh hoạt lớp diễn ra hàng tuần.Việc lựa chọn nội dung tiết sinh hoạt cần gắn với việc xây dựng kế hoạch chủ nhiệm ngay từ đầu năm học. GVCN tự lựa chọn nội dung trên cơ sở phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí, nhận thức của học sinh THPT, nhu cầu, mong muốn của người học, phù hợp với mục tiêu giáo dục và khả năng thực hiện. Với bản thân tôi, tôi thường lựa chọn các nội dung gắn với mong muốn tìm hiểu của học sinh để cải thiện kết quả học tập như “kinh nghiệm học tập tốt các môn học”, những nội dung có khả năng ảnh hưởng xấu đến đạo đức, nhân cách, lối sống của học sinh và tinh thần đoàn kết trong trường học như: “Phòng chống bạo lực học đường”. Ngoài ra, tôi còn lựa chọn những nội dung có liên quan đến tâm sinh lí lứa tuổi đồng thời ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả học tập của học sinh như: “Tình bạn và tình yêu tuổi học trò”, những vấn đề xuất phát từ thực tiễn đời sống xã hội có tác động đến nhận thức còn hữu hạn của học sinh như: “ Sử dụng mạng xã hội an toàn”. Những băn khoăn, trăn trở của học sinh cuối cấp liên quan đến việc chọn trường, chọn nghề như chủ đề “ hướng nghiệp”.
Biện pháp 3: Lên kế hoạch cụ thể về việc thực hiện chủ đề ngoại khóa trong các tiết sinh hoạt lớp
Ngay từ đầu năm học, việc xây dựng kế hoạch chủ nhiệm được tiến hành dựa trên cơ sở các kế hoạch của Nhà trường, kế hoạch của Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, cam kết chất lượng của GVCN với Nhà trường, sự đóng góp ý kiến của phụ huynh và văn bản nghị quyết Đại hội chi Đoàn. Trong kế hoạch chủ nhiệm lớp giáo viên cần nêu rõ các chủ đề ngoại khóa sẽ đưa vào tiết sinh hoạt tháng nào, tuần nào, yêu cầu cần đạt về phẩm chất, năng lực để thuận tiện cho việc theo dõi nền nếp sinh hoạt lớp của Nhà trường và thuận lợi cho việc trao đổi kinh nghiệm giữa các giáo viên chủ nhiệm trong Nhà trường. Để tiết sinh hoạt chủ đề ngoại khóa có chất lượng đáp ứng nhu cầu , mong muốn của học sinh và mục tiêu giáo dục của GVCN cần có sự phân công nhiệm vụ chuẩn bị cụ thể cho từng cá nhân, từng nhóm học sinh. Trong quá trình đó, giáo viên thường xuyên đôn đốc, kiểm tra tiến độ sự chuẩn bị của các cá nhân, nhóm trong việc thực hiện các nhiệm vụ được phân công.
Biện pháp 4: Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm trong sinh hoạt lớp với các chủ đề ngoại khóa.

Dạy học nhóm là một hình thức xã hội của dạy học, trong đó học sinh của lớp học được chia thành các nhóm nhỏ trong khoảng thời gian giới hạn, mỗi nhóm tự lực hoàn thành các nhiệm vụ học tập trên cơ sở phân công và hợp tác làm việc. Kết quả làm việc của nhóm sau đó được trình bày và đánh giá trước toàn lớp.Thảo luận nhóm là một phương pháp dạy học hiện đại, lấy người học làm trung tâm.Với phương pháp này, người học được làm việc cùng nhau theo các nhóm và mỗi một thành viên trong nhóm đều có cơ hội tham gia vào giải quyết các nhiệm vụ học tập, giáo dục trong một khoảng thời gian nhất định dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Những thuận lợi khi sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong việc thực hiện các chủ đề ngoại khóa của tiết sinh hoạt:
– Phát huy tính tích cực, chủ động, tự lực của học sinh trong thảo luân nhóm, học sinh phải tự giải quyết nhiệm vụ được phân công, đòi hỏi sự tham gia tích cực của các thành viên; đồng thời các thành viên cũng có trách nhiệm về kết quả làm việc của mình.
– Phát triển năng lực cộng tác làm việc của học sinh: học sinh được luyện tập kỹ năng cộng tác, làm việc với tinh thần đồng đội, các thành viên có sự quan tâm và khoan dung trong cách sống, cách ứng xử…
– Giúp cho học sinh có điều kiện trao đồi, rèn luyện khả năng ngôn ngữ thông qua cộng tác làm việc trong nhóm, phát triển năng lực giao tiếp, biết lắng nghe, chấp nhận và phê phán ý kiến người khác. Đồng thời, các em biết đưa ra những ý kiến và bảo vệ những ý kiến của mình.
– Giúp cho học sinh có sự tự tin trong quá trình hợp tác nhóm để hoàn thành nhiệm vụ được phân công, quá trình tham gia trao đổi, thảo luận, tranh luận về một vấn đề trước lớp.
– Thông qua việc lắng nghe, quan sát, hỗ trợ các nhóm báo cáo, thảo luận giáo viên chủ nhiệm kịp thời uốn nắn những quan điểm, những cách nhìn còn sai lệnh và dẫn dắt học sinh đến cái nhìn đúng đắn về vấn đề thảo luận.Từ đó góp phần phát triển phẩm chất, năng lực cần thiết và kịp thời điều chỉnh các hành vi, thái độ cho học sinh.