Sử dụng kĩ thuật dạy học tích cực “Kĩ thuật mảnh ghép” trong giảng dạy bài 2 môn Địa lí lớp 12

1. THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN 

• Tên sáng kiến: Sử dụng kĩ thuật dạy học tích cực “kĩ thuật mảnh ghép” trong giảng dạy bài 2 môn Địa lí lớp 12 ở trường THCS&THPT Púng Luông. 

• Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Địa lí tự nhiên bài 2 lớp 12 ở trường THCS&THPT Púng Luông trong các lớp tôi được phân công giảng dạy. 

• Phạm vi áp dụng sáng kiến: Sáng kiến này tôi nghiên cứu ở bài 2 môn địa lí 12, chương trình SGK ban cơ bản. Với  nội dung Vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ. 

• Thời gian áp dụng sáng kiến: Từ ngày 15  tháng 08 năm 2020            đến ngày 15 tháng 01  năm 2022 

• Tác giả: 

• Đồng tác giả (Nếu có) Không 

1. MÔ TẢ  SÁNG KIẾN 
2. Tình trạng các giải pháp đã biết

Ở vùng cao còn thiếu nhiều tài liệu, đồ dùng trực quan còn thiếu nên việc phát huy vai trò, phương pháp dạy học mới có ý nghĩa rất quan trọng để nâng cao chất lượng dạy và học.  

Kiến thức địa lý tự nhiên khá trìu tượng, nhiều mối quan hệ tự nhiên – xã hội rất phức tạp. Bản chất phần Địa lí tự nhiên lại là một phần rất khô khan nên học sinh chưa hứng thú với bài học.  

Trong những năm gần đây học sinh trong các trường phổ thông chủ yếu học các bộ môn tự nhiên để thi vào các trường đại học, cao đẳng và chưa quan tâm nhiều đến việc học các môn xã hội, trong đó có môn Địa lí. 

Hiện nay, nền kinh tế – xã hội ngày càng phát triển, hội nhập kinh tế ngày càng mở rộng, đòi hỏi giáo dục vùng cao phải không ngừng cải tiến, đổi mới phù hợp với các trường ở vùng xuôi và các trường trong tỉnh. Mặt khác, phương pháp dạy học ở nhiều nơi còn chậm đổi mới đã gây nên tình trạng thụ động trong học tập của học sinh và hiệu quả dạy học chưa cao.   Trong thời đại bùng nổ thông tin, tri thức nhân loại phát triển với tốc độ nhanh, nhiều phát minh khoa học kĩ thuật ra đời. Thế hệ học sinh ngày nay có điều kiện tiếp nhận thông tin từ nhiều phía, từ nhiều nguồn khác nhau chứ không phải từ một phía, từ thầy cô giáo như trước đây. Điều đó đòi hỏi giáo viên giảng dạy lựa chọn ra các kĩ thuật dạy học tích cực để học sinh không thấy nhàm chán môn học mà còn tiếp thu kiến thức bộ môn có hiệu quả. 

Với phương pháp dạy học truyền thống học sinh ít được động viên khích lệ để hứng thú, tự giác học tập, gây nên tình trạng chán học, bỏ học ở một số các em có học lực yếu kém. Nhằm nâng cao chất lượng dạy học trong tình hình hiện nay, tôi xin gửi đến một số nét định hướng đổi mới phương pháp dạy học phát huy tính tích cực sáng tạo của người dạy và người học. 

Khắc phục hạn chế trên và phát huy phương pháp dạy học tích cực, khi viết sáng kiến tôi đã xác định mục tiêu của dạy học phải được đổi mới, phải phát huy được tính chủ động của học sinh. Sử dụng kĩ thuật mới cho từng bài học cụ thể để tăng cường hình thành kĩ năng vận động của học sinh, phương pháp vận động thực tế sẽ hình thành kiến thức tư duy tốt hơn. Ở phần khai thác này dựa vào phương pháp dạy học mới phát huy tính chủ động, tích cực từ phía học sinh, tôi đưa thêm vào khai thác kiến thức theo hệ thống cụ thể thông qua các đặc điểm chung trên phần tự nhiên mang tính quy luật cụ thể để học sinh dễ khái quát chung hệ thống kiến thức trong bài và kết hợp được với kiến thức đã học ở bài trước. 

       Để đáp ứng yêu cầu cải cách giáo dục, môn Địa lí đã có nhiều tiến bộ về phương pháp và kĩ thuật dạy học, góp phần vào việc tìm tòi, vận dụng, hoàn chỉnh phương pháp đổi mới giảng dạy bộ môn Địa lí trong trường THPT tôi đã nghiên cứu sáng kiến: Sử dụng kĩ thuật dạy học tích cực “kĩ thuật mảnh ghép” trong giảng dạy bài 2 môn Địa lí lớp 12 ở trường THCS & THPT Púng Luông. 

2. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến: 

– Mục đích của giải pháp:  

Trong điều kiện dụng cụ trực quan của nhà trường còn chưa được cung cấp đồng bộ, chưa đáp ứng được nhu cầu của sự nghiệp đổi mới dạy học. Người giáo viên phải biết linh hoạt vận dụng mọi phương pháp, mọi khả năng có thể để thực hiện kế hoạch bài dạy và các hoạt động dạy học của mình. Vận dụng những phương pháp dạy học mới nhằm đáp ứng nhu cầu học tập để phát huy được tính chủ động, tính tích cực của học sinh.  

Trong quá trình học tập học sinh có thể học hỏi và trao đổi với nhau để khai thác thông tin nhanh hơn, vận động hiệu quả trong quá trình lĩnh hội kiến thức. Đối với các bài học khó khi trao đổi kiến thức giữa các nhóm sẽ dễ ràng giải quyết được câu hỏi khó, các em phát huy được hết phẩm chất, năng lực của mỗi thành viên trong nhóm khi khai thác nội dung bài học. 

Giáo viên có thể tự tìm hiểu thêm tài liệu để tóm lược những nét chi tiết và khái quát nhất dạy cho học sinh. Kết hợp vận dụng những phương pháp của 

đồng nghiệp cùng trường và ở các trường khác để bổ xung kiến thức thực tiễn. 

Phát huy vai trò chủ động của học sinh khi sử dụng đồ dùng trực quan kết hợp với phương pháp dạy học phát huy phẩm chất và năng lực để khai thác hiệu quả nội dung trong một bài học. Chú trọng vào nâng cao chất lượng dạy và học, lựa chọn phương pháp dạy học tích cực phù hợp cần kết hợp giữa khai thác, đánh giá và rèn luyện kỹ năng cho học sinh. 

Kỹ thuật mảnh ghép sử dụng trong bài 2 giúp học sinh làm chủ kiến thức bài học, biết vận dụng hiệu quả kiến thức, kĩ năng đã học vào đời sống, biết xây dựng và phát triển hài hoà các mối quan hệ xã hội. Các em thể hiện được năng lực riêng, có nhân cách và đời sống tâm hồn phong phú, có được cuộc sống có ý nghĩa. 

Như vậy, việc đổi mới phương pháp dạy học bằng kĩ thuật mảnh ghép của giáo viên trong từng bài học cụ thể có vai trò rất quan trọng để nâng cao năng lực, nâng cao chất lượng học sinh. Giáo viên phải nghiên cứu thật kỹ nội dung