Tổ chức các hoạt động tích cực vào giờ dạy môn toán lớp 4 nhằm phát triển tư duy và năng lực cho học sinh (đủ 3 bộ sách)

Trong xu thế giáo dục hiện đại theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực người học, việc đổi mới hình thức tổ chức dạy học ngày càng được chú trọng. Đặc biệt, đối với môn Toán lớp 4 – một môn học quan trọng trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 – việc tăng cường các hoạt động tích cực trong giờ học đóng vai trò then chốt giúp học sinh phát triển tư duy logic và năng lực giải quyết vấn đề. Sáng kiến kinh nghiệm “Tổ chức các hoạt động tích cực vào giờ dạy môn Toán lớp 4 nhằm phát triển tư duy và năng lực cho học sinh” được xây dựng nhằm đáp ứng yêu cầu đó, đồng thời mang lại hướng tiếp cận hiệu quả cho giáo viên tiểu học khi thiết kế các tiết dạy theo tinh thần đổi mới.

1. Lý do chọn đề tài

Trong thực tế giảng dạy, không ít học sinh lớp 4 vẫn tiếp cận môn Toán theo lối học thụ động, máy móc, thiếu sự tương tác, khám phá và sáng tạo. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng tiếp thu và phát triển tư duy toán học. Trước yêu cầu của Chương trình GDPT 2018 về việc phát huy vai trò chủ động, tích cực của học sinh, giáo viên cần mạnh dạn đổi mới phương pháp tổ chức dạy học. Từ đó, tác giả chọn đề tài này nhằm thiết kế chuỗi hoạt động dạy học tích cực giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách hứng thú, sâu sắc và hiệu quả hơn.

2. Các biện pháp thực hiện

Biện pháp 1. Giao nhiệm vụ nghiên cứu nội dung học tập trước tại nhà giúp học sinh mở rộng tư duy tìm hiểu và chủ động nắm bắt thông tin

Giáo viên thiết kế các nhiệm vụ tìm hiểu bài học qua video, sơ đồ tư duy, hoặc gợi ý câu hỏi trước buổi học. Mục tiêu là hình thành thói quen tự học, từ đó học sinh đến lớp với tâm thế sẵn sàng, chủ động trao đổi, khám phá kiến thức.

Biện pháp 2. Ứng dụng kỹ thuật XYZ giúp nâng cao tư duy tích cực, tự trong học tập cho học sinh

Thông qua khung XYZ (X: tình huống, Y: hành vi, Z: kết quả), học sinh được hướng dẫn phân tích bài toán cụ thể theo logic ba bước, rèn khả năng lập luận và tư duy phản biện. Đây là điểm mới giúp học sinh hiểu rõ bản chất và vận dụng vào thực tiễn.

Biện pháp 3. Vận dụng kỹ thuật trạm giúp học sinh nâng cao khả năng tiếp thu và thực hành kiến thức trên lớp

Lớp học được chia thành các “trạm kiến thức” như tính toán nhanh, giải bài toán thực tế, vẽ hình,… Học sinh luân phiên trải nghiệm từng hoạt động, từ đó ghi nhớ sâu sắc kiến thức, phát huy kỹ năng hợp tác và phản xạ nhanh.

Biện pháp 4. Lồng ghép hoạt động trải nghiệm khám phá thế giới động vật để ôn luyện đơn vị đo khối lượng

Thông qua các hoạt động quan sát, cân đo, hoặc sắp xếp trọng lượng các loài vật, học sinh vừa hứng thú vừa hiểu được ứng dụng thực tế của đơn vị đo khối lượng. Biện pháp này giúp Toán học trở nên gần gũi và sống động.

Biện pháp 5. Tổ chức đa dạng trò chơi học tập giúp học sinh tự tin, cởi mở và hăng hái trong học tập

Giáo viên sử dụng các trò chơi như đố vui, ghép hình, trò chơi ô chữ,… để ôn luyện kiến thức. Không khí sôi nổi từ trò chơi giúp học sinh hứng thú học, kích thích tư duy sáng tạo và cải thiện khả năng ghi nhớ.

3. Điểm mới, sáng tạo của đề tài

• Tích hợp kỹ thuật dạy học hiện đại (XYZ, trạm, trải nghiệm) vào môn Toán tiểu học.

• Lồng ghép kiến thức Toán với thực tiễn đời sống, tăng tính ứng dụng.

• Khuyến khích học sinh nghiên cứu trước nội dung bài học – hướng đến năng lực tự học.

• Tổ chức trò chơi học thuật mang tính cạnh tranh lành mạnh, kích thích động lực học tập.

4. Hiệu quả của đề tài

• Học sinh trở nên tự tin, chủ động hơn trong quá trình học.

• Tư duy logic, kỹ năng giải quyết vấn đề và hợp tác nhóm được cải thiện rõ rệt.

• Tiết học trở nên sinh động, tăng mức độ tương tác và tiếp thu kiến thức.

• Giáo viên có thêm nhiều hình thức tổ chức dạy học mới mẻ, hiệu quả.

• Phụ huynh đánh giá cao sự thay đổi tích cực trong thái độ học tập của con em.

Sáng kiến “Tổ chức các hoạt động tích cực vào giờ dạy môn Toán lớp 4 nhằm phát triển tư duy và năng lực cho học sinh” là một hướng đi thiết thực, góp phần đổi mới phương pháp dạy học phù hợp với yêu cầu của Chương trình GDPT 2018. Để tham khảo đầy đủ nội dung sáng kiến và các ví dụ minh hoạ cụ thể, quý thầy cô vui lòng truy cập tại: Tổ chức các hoạt động tích cực vào giờ dạy môn toán lớp 4 nhằm phát triển tư duy và năng lực cho học sinh (đủ 3 bộ sách)