Vận dụng giáo dục STEM kết hợp với kỹ thuật dạy học tích cực nhằm phát huy sự sáng tạo cho học sinh khi học Ngữ văn 6

Trong chương trình GDPT 2018, yêu cầu phát triển năng lực và phẩm chất học sinh không chỉ đặt ra cho các môn Khoa học tự nhiên mà còn cần được hiện thực hóa trong các môn xã hội – đặc biệt là Ngữ văn. Với định hướng đó, đề tài “Vận dụng giáo dục STEM kết hợp với kỹ thuật dạy học tích cực nhằm phát huy sự sáng tạo cho học sinh khi học Ngữ văn 6” mang đến một cách tiếp cận mới mẻ, tích hợp các lĩnh vực liên môn vào dạy học văn học để khơi dậy sự sáng tạo, tư duy mở và năng lực thực hành cho học sinh.

1. Lý do chọn đề tài

Dạy học Ngữ văn trong bối cảnh hiện nay không còn là sự tiếp nhận văn bản một chiều mà cần tạo cơ hội để học sinh tham gia khám phá, liên hệ và sáng tạo. Việc kết hợp giáo dục STEM – vốn là phương pháp phổ biến trong các môn khoa học – với kỹ thuật dạy học tích cực như phòng tranh, XYZ, đóng vai… sẽ giúp học sinh thấy được tính ứng dụng của văn học trong đời sống, đồng thời phát triển toàn diện tư duy logic – nghệ thuật – xã hội.

2. Các biện pháp thực hiện

Biện pháp 1. Xây dựng các tiêu chí đánh giá kết quả hoạt động STEM của học sinh

Giáo viên thiết kế các thang đo đánh giá sáng tạo, khả năng liên hệ, kỹ năng thuyết trình và tinh thần làm việc nhóm của học sinh khi thực hiện dự án STEM kết hợp với văn học. Điều này giúp lượng hoá được kết quả và định hướng rõ ràng cho học sinh trong quá trình trải nghiệm.

Biện pháp 2. Lồng ghép nhạc, hoạ và kỹ thuật phòng tranh vào môn Ngữ Văn giúp nâng cao khả năng sáng tạo, cởi mở tư duy cho học sinh

Trong các tiết học văn bản thơ hoặc truyện, giáo viên tổ chức hoạt động phòng tranh, cho học sinh minh họa nội dung bằng tranh vẽ, kết hợp nhạc nền phù hợp cảm xúc bài học để kích thích khả năng liên tưởng, sáng tạo và thể hiện quan điểm cá nhân sinh động hơn.

Biện pháp 3. Tái hiện kiến thức về khoa học khi học Ngữ Văn để học sinh nhận thức tính thực tiễn của văn học

Khi giảng dạy các văn bản có yếu tố khoa học, giáo viên giúp học sinh liên hệ với kiến thức vật lý, sinh học, môi trường (như hiện tượng thiên nhiên, máy móc, công nghệ trong văn học), từ đó tăng cường tư duy phản biện và khả năng kết nối văn học – đời sống.

Biện pháp 4. Khai thác kiến thức liên môn Toán học, Công nghệ, GDCD với Ngữ Văn để tổ chức hoạt động trải nghiệm thực tế

Học sinh được giao nhiệm vụ làm sản phẩm tích hợp (viết văn bản, đo đạc, thuyết trình, đánh giá đạo đức nhân vật), từ đó hiểu được vai trò tổng hòa các môn học trong một chủ đề văn học, làm giàu vốn sống và thực hành kỹ năng tổng hợp.

Biện pháp 5. Vận dụng kỹ thuật đóng vai kết hợp kỹ thuật XYZ giúp học sinh tiếp nhận văn bản văn học chủ động và hào hứng hơn

Học sinh hóa thân vào nhân vật trong văn bản, vận dụng kỹ thuật XYZ để tự đặt vấn đề – tự giải thích – tự khẳng định lập trường, từ đó giúp việc học văn trở thành một hành trình khám phá bản thân thay vì chỉ ghi nhớ máy móc.

3. Điểm mới, sáng tạo của đề tài

• Lần đầu tích hợp sâu mô hình giáo dục STEM vào môn Ngữ văn – một môn thường được xem là “thuần cảm thụ”.

• Kết hợp đa kỹ thuật dạy học tích cực như phòng tranh, đóng vai, XYZ để tăng hiệu quả truyền đạt.

• Khuyến khích học sinh học văn bằng trải nghiệm, không chỉ qua sách vở mà bằng chính sáng tạo của bản thân.

4. Hiệu quả của đề tài

• Học sinh chủ động tiếp nhận văn bản với góc nhìn đa chiều, đa lĩnh vực.

• Năng lực sáng tạo, trình bày và làm việc nhóm được phát triển rõ rệt.

• Giờ học văn trở nên sinh động, gần gũi với cuộc sống và có sức lan tỏa mạnh mẽ trong nhà trường.

Việc vận dụng giáo dục STEM kết hợp với kỹ thuật dạy học tích cực trong môn Ngữ văn 6 không chỉ làm mới cách tiếp cận văn bản mà còn phát huy tối đa tư duy, cảm xúc và sự chủ động học tập ở học sinh. Đây là hướng đi đầy triển vọng trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay.

👉 Tham khảo chi tiết tại: Vận dụng giáo dục STEM kết hợp với kỹ thuật dạy học tích cực nhằm phát huy sự sáng tạo cho học sinh khi học Ngữ văn 6