SKKN Một số biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 6 rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ tranh Đề tài

1. Đặt vấn đề (Lý do chọn đề tài)

* Một số vấn đề trong thực tiễn về phân môn vẽ tranh đề tài trong giảng dạy bộ môn mĩ thuật:

          Môn Mỹ thuật được đưa vào chương trình dạy học từ rất lâu .Có thể khẳng định rằng, môn học này có vai trò hết sức quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách của học sinh.

          Tầm quan trong đặc biệt của môn học này ở cấp Trung học cơ sở đó chính là nó là môn học về cái đẹp, khơi dậy tư duy sáng tạo trong tâm hồn của lứa tuổi thiếu nhi. Dạy nghệ thuật nói chung và dạy mỹ thuật nói riêng, không phải là đưa ra một công thức cứng nhắc để làm, để vẽ mà điều cốt lõi quan trọng là lối tư duy, tạo điều kiện cho sự phát triển trí tưởng tượng, khả năng quan sát, sáng tạo của các em. 

Trong thực tế giảng dạy chương trình Mĩ thuật ở bậc THCS, tôi thấy rằng bộ môn Mĩ thuật đã giúp các em có rất nhiều chuyển biến tốt đẹp về nhận thức nghệ thuật. Khía cạnh nghệ thuật ở đây có thể chỉ là những bức tranh ngộ nghĩnh do chính tay các em vẽ mà khi nhìn vào đó thì người ta có thể bắt gặp được bao nhiêu là ước mơ, khát vọng được biểu hiện một cách khoáng đạt với những yếu tố màu sắc và hình hài ngồn ngộn chất trẻ thơ. Hay đơn giản hơn là cách mà các em vận dụng những hiểu biết thẩm mĩ để ăn mặc sao cho đẹp, để trao đổi và học hỏi nhau về những điều làm cho học trò trở nên văn minh hon trong học tập và sinh hoạt tại trường. Và hơn lúc nào hết đó là sự cảm nhận bước đầu với cái đẹp, với nghệ thuật làm đẹp, từ đó hình thành trong các em ý thức tự làm đẹp.

* Ý nghĩa và tác dụng của phân môn vẽ tranh trong việc giảng dạy mĩ thuật 6

Trong môn Mĩ thuật ở bậc THCS nói chung và mĩ thuật  nói riêng các em được làm quen với rất nhiều phân môn khác nhau, song vẽ tranh theo đề tài là một phân môn rất quan trọng, là tổng hợp của tất cả các phân môn khác vì vậy việc hướng dẫn các em hiểu và vẽ đúng đề tài yêu cầu là một vấn đề rất quan trọng của giáo viên hướng dẫn.

Không phải cứ lúc nào giáo viên nêu yêu cầu là học sinh có thể lĩnh hội được đầy đủ kiến thức và kỹ  năng thực hành vì đối tượng học sinh không đồng nhất. Trong quá trình giáo dục muốn con người phát triển về mọi mặt thì phải hiểu con người về mọi mặt. Vì thế giáo viên phải hiểu được học sinh của mình nắm bắt được đặc điểm tâm lý, nhận thức của học sinh. 

Cụ thể, đối với môn Mĩ thuật trong nhà trường phổ thông người giáo viên ngoài  việc nắm bắt về đặc điểm tâm lý ra thì giáo viên cần nắm bắt được rõ và cụ thể hơn về những nhu cầu hứng thú trong học tập nắm bắt sự phát triển, ghi nhớ tư duy tưởng tượng của các em, kích thích làm cho tư duy sáng tạo trí tưởng tượng, phát triển tốt có hiệu quả trong môn Mĩ thuật nói chung và phân môn vẽ tranh đề tài nói riêng.

Tuy nhiên hầu hết các em vẽ theo cảm tính, không theo kỹ  năng vẽ cơ bản, khi vẽ tranh đòi hỏi các em phát huy tính tích cực, trí tưởng tượng, khả năng phân tích, tổng hợp.

Vậy trí tưởng tượng đối với các em có tầm quan trọng như thế nào? Nếu các em có trí tưởng tượng càng cao thì các em vẽ tranh càng đẹp, vậy hình vẽ của các em không chỉ là những gì thực tế mà còn có sự sáng tạo thông qua lăng kính chủ quan và khách quan cho ta những hình ảnh thật sinh động và ngộ nghĩnh, rất hồn nhiên đầy chất ngây thơ của chính các em. Vì thế khả năng tưởng tượng đối với các em rất quan trọng góp phần tạo ra hứng thú cần thiết trong khi làm bài.

* Những mâu thuẫn giữa thực trạng với yêu cầu nâng cao kỹ  năng vẽ cho học sinh lớp 6:

Quá trình triển khai việc nghiên cứu bắt đầu từ việc nghiên cứu thực trạng, khả năng vẽ tranh của học sinh trong quá trình dạy và học bộ môn mĩ thuật ở trường THCS Minh khai. Thực trạng cho thấy việc sử dụng các kỹ  năng trong vẽ tranh của học sinh lớp 6 còn chưa được thành thục, mặt khác các em còn chưa chú ý học, chưa sử dụng các kiến thức kỹ  năng cơ bản trong quá trình vẽ. Việc rèn luyện kỹ  năng sử dựng tranh vẽ còn hạn chế. cụ thể qua đợt khảo sát chất lượng đầu năm trong toàn trường kết quả còn thấp, đặc biệt ở khối lớp 6.

Kết quả khảo sát đầu năm học ……… của học sinh trường THCS Minh Khai:

Vì những kết quả như trên tôi thấy việc rèn luyện, nâng cao kỹ  năng vẽ tranh cho học sinh lớp 6 là thực sự cần thiết.

Trên cơ sở thực tiễn đó, dựa vào kinh nghiệm giảng dạy kết hợp cùng đồng nghiệp về việc nâng cao phương pháp vẽ tranh đề tài đã tìm ra những kinh nghiệm trong việc nâng cao kỹ  năng vẽ cho học sinh đạt kết quả cao. Như vậy thông qua việc nâng cao kỹ  năng vẽ tranh giúp học sinh tích cực, chủ động chiếm linh tri thức, nâng cao khả năng tích hợp, quan sát, vận dụng các kỹ  năng vào tranh vẽ.

 Tóm lại: Từ những lý do trên, bản thân tôi thấy được sự cần thiết của việc nâng cao kỹ  năng vẽ tranh đề tài cho học sinh lớp 6. Để góp phần đưa chất lượng dạy học ngày một đi lên, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ năm học của nhà trường, tôi đã mạnh dạn nghiên cứu  vấn đề: “Một số biện pháp hướng dẫn học sinh nâng cao kỹ  năng vẽ tranh đề tài môn mĩ thuật lớp 6”

2. Giải quyết vấn đề (Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm)

2.1 Cơ sở lý luận của việc rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ cho học sinh lớp 6:

* Các khái niệm – Các căn cứ có liên quan đến đề tài

– phương pháp dạy học:

Phương pháp dạy học là cách thức hoạt động của giáo viên trong việc chỉ đạo, tổ chức các hoạt động học tập nhằm giúp học sinh chủ động đạt các mục tiêu dạy học.

– Đổi mới phương pháp dạy học:

“Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh.” Trích trong điều 24.2 – Luật giáo dục.

– Tính tích cực học tập:

“Tính tích cực là một hiện tượng sư phạm biểu hiện ở sự gắng sức cao về nhiều mặt trong hoạt động học tập” (L.V. Relrova, 1975).

Tính tích cực nhận thức là trạng thái hoạt động nhận thức của học sinh đặc trưng ở khát vọng học tập, cố gắng trí tuệ và nghị lực cao trong quá trình nắm vững kiến thức khác với quá trình nhận thức trong nghiên cứu khoa học.

– Phương pháp dạy học tích cực:

Phương pháp dạy học tích cực là cách dạy hướng tới việc học tập chủ động, chống lại thói quen học tập thụ động.

 Phương pháp dạy học tích cực đòi hỏi phát huy tính tích cực của cả người dạy và người học, thực chất phương pháp tích cực đòi hỏi người dạy phải phát huy tính tích cực chủ động của người học.