SKKN Kinh nghiệm sử dụng nguyên vật liệu từ lá cây nhằm kích thích sự tập trung hứng thú của trẻ 5 – 6 tuổi học tạo hình

1. MỞ ĐẦU.
2. 1. Lý do chọn đề tài.

Cuộc sống hiện đại đem lại cho con người khá nhiều tiện ích, nhưng theo đó là sự lãng quên dần những sản phẩm đồ chơi sản phẩm tự làm truyền thống từ lá cây. Bây giờ, không chỉ ở những thành phố lớn mà ngay cả ở những vùng quê, những sản phẩm tạo hình tự tạo như: Tận dụng các nguyên vật liệu từ thiên nhiên (lá cây, cành cây, tre, nứa…) dường như quá xa lạ đối với nhiều đứa trẻ. Chúng bị những đồ chơi Trung Quốc, đồ chơi điện tử hiện đại nguy hiểm, điện thoại thông minh, gêm, chát…thu hút mà quên dần đi những đồ chơi tự tạo hết sức hấp dẫn.

Sản phẩm mà trẻ tạo ra từ lá cây được gắn liền với môi trường sống vốn gần gũi với thiên nhiên và con người việt Nam. Do đó, chúng không đơn thuần là một sản phẩm chơi của trẻ nhỏ mà còn chứa đựng cả một nền văn hoá dân tộc độc đáo và giàu bản sắc.

Đối với lứa tuổi mầm non, hoạt động tạo hình đóng vai trò vô cùng quan trọng trong sự hình thành, phát triển toàn diện về Đức – Trí – Thể – Mỹ và lao động đối với con người nói chung và với trẻ độ tuổi mầm non nói riêng. Hoạt động tạo hình là một hoạt động học tập mang tính nghệ thuật, giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh, tính sáng tạo, phản ánh thế giới xung quanh một cách tích cực, biết yêu quý và trân trọng cái đẹp: Cái đẹp trong cuộc sống xung quanh, trong gia đình, trong xã hội, trong thiên nhiên như: Cỏ cây, hoa lá …. Và từ đó ham muốn tạo ra cái đẹp. 

Thông qua hoạt động tạo hình giúp trẻ mở rộng hiểu biết, phát triển khả năng tri giác, hình thành ở trẻ khả năng tư duy, phát triển xúc cảm, tình cảm, nhân cách, trí tuệ, sự khéo léo, tính kiên trì. Đặc biệt là phát triển thẩm mỹ, nghệ thuật. Tạo cho trẻ khă năng thích hoạt động tạo nên một sản phẩm đẹp do bản thân trẻ tạo ra.

Với chương trình giáo dục mầm non mới (ban hành kèm theo thông tư số 17/2009/TT/BGD&ĐT Nngày 25/07/2009 của Bộ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo). Để đáp ứng các yêu cầu đó đòi hỏi phát huy tính tích cực, sáng tạo của cô và trẻ cao hơn, phương pháp dạy và học phong phú hơn và quan trọng hơn nữa trong mọi hoạt động đều lấy trẻ làm trung tâm, nhằm phát huy tính mạnh dạn, tự tin, sáng tạo, phối hợp, đoàn kết, học hỏi lẫn nhau, tự trải nghiệm. Hoạt động tạo hình đối với trẻ mầm non là hoạt động không thể thiếu nó giúp trẻ phát triển toàn diện về các lĩnh vực giáo dục như: Lĩnh vực phát triển thẩm mĩ; lĩnh vực phát triển nhận thức; lĩnh vực phát triển ngôn ngữ; lĩnh vực phát triển thể chất; lĩnh vực phát triển tình cảm – kỹ năng xã hội. Trong các giờ học hoạt động tạo hình, hay hoạt động góc, tôi thường tổ chức cho trẻ thực hiện theo các đề tài khác nhau, có đề tài thiên về vẽ, có đề tài thiên về xé dán, có một loại đề tài bản thân tôi vẫn luôn tâm đắc đó là: Sáng tạo bằng các nguyên vật liệu từ thiên nhiên, nhưng thật khó.

Hiện nay, khi xã hội ngày càng phát triển, đời sống tinh thần càng được quan tâm, trẻ em có nhiều điều kiện được chăm sóc tốt hơn và nhu cầu về đồ chơi của trẻ cũng luôn được người lớn đáp ứng. Hơn nữa trẻ em hiện nay có quá nhiều thứ để chơi nên trẻ ít được ra ngoài tiếp xúc với thiên nhiên và vì thế trẻ càng không có cơ hội để chơi với những đồ chơi dân gian mà thuở nhỏ chúng tôi vẫn thường hay tự làm và chơi như: Chóng chóng lá, kèn lá, trâu lá đa…Với trẻ mầm non những gì mà chính trẻ tự làm ra trẻ sẽ rất thích thú, thích trân trọng sản phẩm tạo ra, rất đơn giản, ngộ nghĩnh sinh động. Việc hướng dẫn cho trẻ tự làm đồ chơi là việc làm cần thiết và bổ ích cho trẻ trong hoạt động tạo hình. Từ đó, tôi đã tìm ra biện pháp dạy trẻ các kỹ năng tạo hình tốt hơn từ những nguyên vật liệu bằng lá cây đơn giản, dễ tìm kiếm. Vậy giáo viên phải làm gì? Tạo ra sản phẩm như thế nào? làm như thế nào để trẻ có thể tạo tranh từ nguyên vật liệu thiên nhiên? tô màu và làm đẹp sản phẩm.

Là một giáo viên mầm non tôi cần phải nghiên cứu tìm tòi, tích cực học hỏi và vận dụng một số biện pháp để giúp trẻ học tốt môn tạo hình, bằng cách “Sử dụng nguyên vật liệu bằng lá cây nhằm kích thích sự tập trung hứng thú. Giúp trẻ biết cái đẹp, yêu cái đẹp và sáng tạo ra cái đẹp”, giáo viên phải làm thế nào để trẻ không bị áp đặt hoặc nhàm chán, trong khi hoạt động tạo hình lại là hoạt động tích cực và nặng nề đối với trẻ, đòi hỏi bàn tay khéo léo, óc quan sát tư duy, trí nhớ tưởng tượng…góp phần phát triển trí tuệ, trẻ tìm tòi khám phá tạo ra sản phẩm đẹp. 

2. 2. Mục đích nghiên cứu.

Căn cứ vào nhiệm vụ của năm học, để nhằm rèn luyện kỹ năng, nâng cao chất lượng cho trẻ hoạt động tạo hình, nhằm hướng tới cái hay, cái đẹp, cái mới lạ, hấp dẫn và rèn luyện kỹ năng, trong đó sáng tạo nghệ thuật cho trẻ chiếm một vị trí quan trọng. Hình thành ở nhân cách trẻ ngay từ những năm đầu của cuộc sống. Thông qua hoạt động tạo hình trẻ được tìm hiểu, khám phá, trải nghiệm ý thích vẻ đẹp kỳ diệu của cuộc sống. Đây cũng là lứa tuổi ham hiểu biết có nhu cầu lớn trong việc nhận thức khám phá thế giới xung quanh. Từ đó trẻ biết những điều nên làm và không nên làm, yêu cái đẹp, sáng tạo cái đẹp.

Trong tác phẩm nghệ thuật của trẻ người ta có thể nhận thấy được trẻ muốn nói gì? thể hiện tình cảm gì? Mong ước sau này của trẻ là gì?…Chính vì vậy cần tích cực cho trẻ hoạt động tạo hình thường xuyên và liên tục ở mọi lúc, mọi nơi.

Trên thực tế, chất lượng các giờ dạy hoạt động tạo hình ở trường mầm non chưa cao, bởi các giờ học mang tính khuôn mẫu, áp đặt, thiếu đi sự mềm mại và ít có tính sáng tạo. Trong đó, quá trình tổ chức các tiết học tạo hình của giáo viên còn lúng túng và gặp nhiều khó khăn. Việc đưa yếu tố chơi vào tiết học còn rất hạn hẹp mà lứa tuổi mầm non trẻ phải được “Học mà chơi, Chơi mà học”. Trẻ rất hiếu động tò mò, ham học hỏi tìm hiểu thế giới xung quanh. Nếu tiến hành tiết học dưới hình thức trò chơi thì tất nhiên hiệu quả tiết học sẽ cao hơn. Hoạt động tạo hình cũng vậy, việc vận dụng các yếu tố qua chơi mà học, qua học mà chơi vào tiết học sẽ làm tăng hứng thú cho trẻ, tạo lên tâm trạng phấn khởi mong muốn được tạo ra sản phẩm của mình thông qua các phương tiện tạo hình, hoa lá, thiên nhiên…

3. Đối tượng nghiên cứu.

Nghiên cứu tổng hợp một số kinh nghiệm sử dụng nguyên vật liệu từ lá cây nhằm kích thích sự tập trung hứng thú của trẻ 5 – 6 tuổi học tạo hình.

4. Phương pháp nghiên cứu.

Qua nghiên cứu tôi sử dụng 04 phương pháp đó là:

Phương pháp 1: Phương pháp sử dụng trò chơi.

Trẻ mầm non học qua chơi vì trò chơi luôn mang lại hứng thú nên việc tổ chức cho trẻ sáng tạo nghệ thuật tạo hình và cảm nhận cái đẹp là rất cần thiết.

Phương pháp 2: Phương pháp trực quan hành động:

Phương pháp dạy và học tạo hình qua các hoạt động vận động cơ bản, với đồ vật, với tranh ảnh. Giúp trẻ tiếp thu hiệu quả và sáng tạo cái mới một cách tự nhiên thoải mái không có sự căng thẳng, trẻ được hoạt động với đồ vật. Qua đó trẻ sẽ tạo ra các sản phẩm tạo hình một cách tích cực, sáng tạo.

Phương pháp 3: Sử dụng thủ thuật gây hứng thú cho trẻ:

Để lôi cuốn được trẻ tham gia vào hoạt động thì người giáo viên cần phải tìm tòi những sáng kiến mới, những thủ thuật sư phạm và từ đó dùng ngôn ngữ của mình để truyền đạt tới trẻ một cách sinh động và lôi cuốn. 

Phương pháp 4: Phương pháp trao đổi, gợi mở.

Ở phương này nhằm khuyến khích cho trẻ tư duy, phát triển về ngôn ngữ một cách rõ ràng, mạch lạc. Qua đó giúp trẻ được trao đổi giữa trẻ với trẻ, giữa trẻ với cô, giữa trẻ với mọi người xung quanh một cách tự tin, gần gũi và thân thiện.