SKKN Một số biện pháp rèn kĩ năng tìm thành phần chưa biết trong phép tính cộng, trừ cho học sinh lớp 2

1. PHẦN MỞ ĐẦU.

1. Lý do chọn đề tài.

Môn toán là một trong những môn học rất quan trọng đối với học sinh. Bởi học toán giúp học sinh biết suy luận một cách ngắn gọn, có căn cứ đầy đủ, chính xác, nhất quán; biết trình bày, diễn đạt ý nghĩ của mình một cách ngắn gọn, rõ ràng, mạch lạc. Môn toán ở Tiểu học còn góp phần làm cho học sinh phát triển toàn diện, hình thành ở các em những cơ sở của thế giới quan khoa học, rèn luyện trí thông minh; xây dựng những tình cảm, thói quen, đức tính tốt đẹp của con người mới. Để phù hợp với tâm sinh lí của học sinh Tiểu học thì môn Toán được chia thành các mạch kiến thức khác nhau. Các mạch kiến thức này được xây dựng theo nguyên tắc vòng tròn đồng tâm và xoay quanh mạch số học, lấy mạch số học làm cốt lõi cho việc củng cố, phát triển kiến thức của học sinh.

Nội dung trọng tâm của chương trình toán Tiểu học là số học. Trong nội dung này thì các bài toán về tìm thành phần chưa biết là một dạng bài quan trọng góp phần hình thành và phát triển những kĩ năng cơ bản trong đó có kĩ năng tính toán – một kĩ năng rất cần thiết trong cuộc sống, lao động và học tập của học sinh.. Các bài toán về tìm thành phần chưa biết còn cung cấp cho học sinh những kiến thức về số học với nhiều dạng bài phong phú xoay quanh bốn phép tính cộng, trừ, nhân, chia. Các kiến thức đó khi hình thành lại được củng cố, áp dụng vào bài tập với mức độ nâng dần từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. Đồng thời, việc học các bài toán về tìm thành phần chưa biết còn hỗ trợ cho việc học nội dung đại lượng, giải toán và các môn học khác.

Qua nhiều năm dạy học sinh lớp 2 tôi nhận thấy rằng, học sinh tiếp thu các bài toán về tìm thành phần chưa biết còn nhiều hạn chế. Các em thường không nhớ tên gọi thành phần của phép tính, không nắm được bản chất của dạng bài nên không nhớ cách tìm cho thành phần đó như thế nào. Hơn nữa kĩ năng tính của các em chưa tốt dẫn đến kết quả bài làm của các em còn sai nhiều. Cá biệt vẫn có những em sai cả cách trình bày bài. Vì lẽ đó, học sinh thường “ngại” học các bài toán về tìm thành phần chưa biết, nếu có gặp trong các bài kiểm tra thì các em sẵn sàng bỏ qua dạng bài này. 

Vậy làm thế nào để các em “yêu thích” dạng bài và có được kĩ năng tìm thành phần chưa biết một cách tốt nhất. Vấn đề này đã làm tôi suy nghĩ, trăn trở rất nhiều và nó là động lực giúp tôi tìm tòi, nghiên cứu. Qua quá trình nghiên cứu và trải nghiệm trong thực tế giảng dạy, tôi muốn chia sẻ với các bạn đồng nghiệp kinh nghiệm: “ Một số biện pháp rèn kĩ năng tìm thành phần chưa biết trong phép tính cộng, trừ cho học sinh lớp 2”.

 Với đề tài này tôi chỉ đi sâu nghiên cứu và áp dụng giảng dạy về kĩ năng tìm thành phần chưa biết trong phép tính cộng, trừ cho học sinh lớp 2. Mong rằng sẽ nhận được sự góp ý chân thành của các cấp quản lí và các bạn đồng nghiệp để đề tài của tôi được hoàn chỉnh hơn và áp dụng rộng rãi trong giảng dạy. 

2.Mục đích nghiên cứu. 

Đưa ra một số giải pháp cụ thể nhằm rèn kĩ năng tìm thành phần chưa biết cho học sinh lớp 2 góp phần nâng cao được chất lượng đại trà một cách bền vững.

3. Đối tượng nghiên cứu.

Luyện kỹ năng tìm thành phần chưa biết trong phép tính cộng, trừ cho học sinh lớp 2 năm học ……..trong Trường Tiểu học. 

4. Phương pháp nghiên cứu.

– Phương pháp điều tra thực trạng.

– Phương pháp nghiên cứu lý luận.

– Phương pháp tổng kết rút kinh nghiệm. 

B. PHẦN NỘI DUNG

1. CƠ SỞ LÍ LUẬN.

Các bài toán về tìm thành phần chưa biết được đưa vào dạy trong chương trình lớp 2. Đây là một mảng kiến thức cơ bản, xuyên suốt của chương trình.

Ở lớp 1 học sinh được học các phép tính cộng, trừ với vòng số nhỏ và làm quen với một số bài toán về điền số vào ô trống nhưng các bài toán đó chủ yếu luyện tập cho học sinh về kĩ năng tính toán chứ chưa khái quát thành quy tắc tính. Ví dụ: Điền số vào ô trống:       + 3 = 6. Như vậy với bài toán này mục đích của sách giáo khoa nhằm giúp học sinh luyện tập về bảng cộng 6 chứ không nhằm mục đích tìm số hạng chưa biết.

 Ở lớp 2 trước khi học về tìm thành phần chưa biết trong phép tính cộng, trừ học sinh được học về tên gọi thành phần của phép tính cộng, trừ (Tiết 3: Số hạng- Tổng. Tiết 7: Số bị trừ – Số trừ – Hiệu) và chùm bảng cộng, trừ. Sự sắp xếp của chương trình Sách giáo khoa như vậy sẽ giúp các em được trang bị đầy đủ kiến thức và kĩ năng cần thiết phục vụ cho bài toán tìm thành phần chưa biết. Các em sẽ biết cách tìm từng thành phần chưa biết trong phép tính cộng, trừ qua từng tiết cụ thể (Tiết 44: Tìm một số hạng trong một tổng ; Tiết 55: Tìm số bị trừ; Tiết 72: Tìm số trừ). Nhưng chỉ dừng lại ở số tự nhiên, lên lớp trên các em sẽ được mở rộng, nâng cao dần về vòng số và được rèn kĩ năng thực hành tính sang số thập phân, phân số.

Qua đây, tôi muốn khẳng định rằng những kiến thức sách giáo khoa cung cấp rất phù hợp và vừa sức đối với học sinh và nó được xây dựng theo hệ thống với mức độ nâng cao dần theo trình độ của học sinh. Nếu học sinh chiếm lĩnh được tất cả những nội dung kiến thức về tìm thành phần chưa biết trong chương trình củng đã đáp ứng được một phần trong cuộc sống thực tế của các em. 

1. THỰC TRẠNG

Qua nhiều năm dạy học sinh lớp 2, tôi nhận thấy học sinh chưa thật sự hứng thú với các bài toán tìm thành phần chưa biết của phép tính. Các em còn hổng kiến thức và kĩ năng tính toán nên các em hay làm nhầm, làm sai nhiều. Khi gặp dạng bài tìm thành phần chưa biết nhiều em rất ngại học, chưa hào hứng, một số em còn rất yếu phần này.

Từ thực trạng trên, tôi muốn hệ thống ra các dạng toán “Tìm thành phần chưa biết trong phép tính cộng trừ” để có những phương pháp làm bài thích hợp giúp học sinh làm bài tốt và thêm yêu thích dạng toán này cũng như biết vận dụng để tìm thành phần chưa biết trong phép tính nhân, chia về sau.

Để khảo sát mức độ tiếp thu bài của học sinh, sau khi dạy hết phần tìm thành phần chưa biết trong phép tính cộng, trừ như phân phối chương trình của sách giáo khoa, tôi tiến hành khảo sát chất lượng của 25 học sinh lớp 2C năm …….. như sau: