SKKN Biện pháp phát huy năng lực tự học của học sinh trong dạy học Sinh học 7

Mục lục

Mục lục 1

Phần I: LỜI NÓI ĐẦU 3

1. Lí do chọn đề tài. 3
2. Mục đích đề tài………………………………………………………..4
3. Lịch sử đề tài. 5
4. Phạm vi đề tài. 5

Phần II: NỘI DUNG VÀ GIẢI PHÁP. 6

   I/ Thực trạng. 6

1. Cơ sở Lí luận. 6
2. Cơ sở thực tiễn 6
3. Bảng số liệu. 7
4. Nguyên nhân của thực trạng trên. 7

   II/ Nội dung cần giải quyết. 7

   III/ Giải pháp thực hiện. 8

1. Giải pháp 1: Kĩ thuật đặt câu hỏi theo cấp độ nhận thức. 8
2. Giải pháp 2: Một số cách ứng xử khi đặt câu hỏi. 10
3. Giải pháp 3:Kĩ thuật mảnh ghép:………………………………………13
4. Giải pháp 4:Kĩ thuật khăn trải bàn:………………………………………15
5. Kết quả chuyển biến của đối tượng. 15
6. Việc thực hiện đề tài 21
7. Kết quả chuyển biến của đối tượng. 21

PHẦN III: KẾT LUẬN 22

1. Tóm lược giải pháp 22
2. Phạm vi áp dụng: 23
3. Kiến nghị. 23

Tài liệu tham khảo 24

Phần I: LỜI NÓI ĐẦU

    1. Lí do chọn đề tài

1. Lí luận.

Trong tình hình xã hội hiện nay, với sự bùng nổ của thông tin, khoa học phát triển như vũ bão đã tác động mạnh mẽ và làm thay đổi lớn lao đến các lĩnh vực của đời sống xã hội. Trước yêu cầu đổi mới của thời đại, đòi hỏi phải đổi mới mục tiêu, phương pháp dạy học để giải quyết vấn đề cấp bách đặt ra. Việc cải tiến và đổi mới phương pháp dạy học luôn luôn được Đảng và nhà nước ta quan tâm. Cụ thể được khẳng định trong nghị quyết trung ương 4 khóa II, nghị quyết trung ương 2 khóa III và được pháp chế trong Điều 24.2 – luật Giáo dục.

Thực hiện chủ trương đổi mới của Đảng, ngành Giáo dục và Đào tạo nước ta đang tiến hành cuộc cách mạng cải cách giáo dục trên cả ba mặt: mục tiêu, nội dung và phương pháp. Mục tiêu của giáo dục đã thay đổi phù hợp với yêu cầu của thời đại. Nội dung và chương trình trong SGK cũng đã và đang tiếp tục được thay đổi. Trước đây Luật Giáo dục coi SGK là pháp lệnh, điều đó đã buộc giáo viên không phát huy được tính tích cực, tự lực của học sinh. Hiện nay SGK, SGV … là phương tiện dạy học, giáo viên có thể thay đổi thông tin một cách hợp lí, kết hợp với phương pháp dạy học để pháp huy, năng lực tư duy sáng tạo, tích cực của học sinh, làm cho học sinh làm việc nhiều hơn, suy nghĩ tập trung hơn. Đồng thời phải tác động đến tâm tư, tình cảm, đem lại niềm vui hứng thú học tập cho học sinh.

Như vậy đổi mới phương pháp dạy học không chỉ đơn thuần là dạy những vấn đề gì mà còn phải dạy như thế nào. Phải dạy cho học sinh phương pháp tự học, phát huy cao độ năng lực tự học của học sinh đáp ứng được mục tiêu giáo dục đề ra.

         Vì vậy đổi mới phương pháp dạy học theo hướng đề cao vai trò chủ thể hoạt động của học sinh trong học tập là một vấn đề cấp thiết và hoàn toàn phù hợp với xu thế phát triển của thời đại. 

Để hình thành kiến thức, kỹ năng, thái độ và phát huy năng lực tự học tích cực của học sinh có nhiều phương pháp dạy học khác nhau và có nhiều biện pháp thực hiện. Một trong những biện pháp có hiệu quả là giáo viên xây dựng hệ thống câu hỏi theo hướng phát huy năng lực tự học của học sinh. Khi soạn giáo án việc xây dựng câu hỏi được giáo viên thường xuyên tiến hành và tiến hành ở hầu hết các chương, bài với nhiều môn học khác nhau. Mang lại kết quả cao trong việc thực hiên mục tiêu của mỗi phần, mỗi bài, mỗi chương…Việc xây dựng câu hỏi trong mỗi nội dung là công cụ đắc lực, là phương tiện sư phạm hữu hiệu thúc đẩy

 hoạt động nhận thức của học sinh, xây dựng câu hỏi tốt, tạo điều 

 kiện tốt để bài dạy thành công.Việc thường xuyên xây dựng và sử dụng câu          hỏi sẽ đưa học sinh vào những tình huống có vấn đề cần giải quyết, mà muốn giải quyết được những vấn đề đó học sinh phải tích cực vận động linh hoạt, sáng tạo những kiến thức đã có để trả lời.

Vì vậy tăng cường xây dựng bài giảng theo hướng giúp học sinh tự học là việc làm cần thiết và cấp bách đối với mỗi giáo viên hiện nay. 

Nội dung chương trình sinh học trung học cơ sở nói chung. Đặc biệt là các bài trong chương trình sinh 7 được trình bày theo cách tạo thuận lợi cho việc đổi mới phương pháp dạy học tăng cường hoạt động tích cực của học sinh, cấu trúc bài rất chặt chẽ vừa đảm bảo tính hệ thống, vừa mang tính kế thừa, phù hợp với trình độ nhận thức của học sinh. 

Với hệ thống kiến thức có mối liên hệ chặt chẽ như vậy giáo viên có thể xây dựng được hệ thống câu hỏi một cách phù hợp, đa dạng đồng thời đưa ra những phương pháp dạy học  phù hợp với trình độ nhận thức của nhiều đối tượng học sinh. 

Vì vậy để phát huy năng lực tự học của học sinh thì việc áp dụng các kĩ thuật và phương pháp phù hợp sẽ có tiềm năng lớn, có tính khả thi cao. 

1. Thực tiễn.

Từ thực tiễn giảng dạy kết hợp với dự giờ của đồng nghiệp tôi nhận thấy hiện nay giáo viên đã và đang đổi mới phương pháp dạy học ; hình thức dạy học  để chuẩn bị và làm tiền đề thay sách vào năm …………thể hiện ở cả khâu soạn bài và lên lớp. Tuy vậy muốn đổi mới phương pháp thì cần có những biện pháp cụ thể thì giáo viên còn lúng túng đặc biệt là biện pháp xây dựng câu hỏi, giáo viên thường sử dụng những câu hỏi có sẵn, nhiều khi chưa sát với đối tượng học sinh, không kích thích phát huy được năng lực tư duy sáng tạo của học sinh, chưa định hướng vào giải quyết các vấn đề hay, khó mới làm cho học sinh thụ động trong việc lĩnh hội kiến thức. 

Từ thực tế đó với mong muốn nhỏ bé và việc tìm tòi các biện pháp thích hợp nhằm phát huy tính tích cực, năng lực tự lực, sáng tạo của học sinh là lí do tôi chọn đề tài “Biện pháp phát huy năng lực tự học của học sinh trong dạy học  sinh học 7”           

2. Mục đích đề tài: 

Mục đích nghiên của đề tài là tìm ra những kĩ thuật và phương pháp dạy học giúp học sinh có thể nâng cao khả năng tự họccủa học sinh  trong dạy học sinh                     

học cụ thể là trong sinh học 7.Đồng thời định hình những phương pháp dạy học đạt được mục tiêu giảng dạy trong những năm tiếp theo.

   3. Lịch sử đề tài

Việc đi tìm một phương pháp hoàn hảo để phát huy năng lực tự học; tính tích cực hoạt động của học sinh  là vấn đề không chỉ có giáo viên đưa ra, mà ngay cả các nhà nghiên cứu giáo dục, các nhà sư phạm đã từng nghiên cứu và xuất bản thành sách như kĩ thuật đặt câu hỏi, phương pháp dạy học …, nhưng chỉ nói chung chung chưa đi vào từng môn cụ thể. 

Trong quá trình công tác giảng dạy ở trường phổ thông, đồng thời học tập kinh nghiệm từ những giáo viên giảng dạy cùng chuyên môn. Qua nghiên cứu các tài liệu: