SKKN Kinh nghiệm sử dụng mẫu vật nhằm nâng cao chất lượng giờ thực hành môn Sinh học lớp 7

MỤC LỤC

1. MỞ ĐẦU.

1.1. Lí do chọn đề tài.

Trong dạy học hiện nay vấn đề tự nghiên cứu, lấy học sinh làm trung tâm của nhận thức được đặt lên hàng đầu, do đó phải có yếu tố gây hứng thú học tập, phương tiện kích thích tư duy tích cực ở học sinh, hướng học sinh vào hoạt động tư duy cụ thể nhằm đạt hiệu quả cao trong học tập.

  Hiện nay việc kết hợp giữa tư duy và các mô hình, tranh vẽ là yếu tố không thiếu được trong dạy học Sinh học nói chung và Sinh học 7 nói riêng. Đó là mẫu, tranh vẽ hoặc các biểu bảng mà giáo viên và học sinh chuẩn bị trước vừa giúp các em có sự say mê với môn học. 

Dạy tốt- Học tốt được coi là nhiệm vụ trọng tâm của nhà trường, trong giảng dạy phải phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo, tự giác tìm tòi của học sinh. Muốn vậy trong mỗi bài giảng cần phải cải tiến được nội dung, phương pháp giảng dạy, cũng như sử dụng đồ dùng dạy học hợp lý để khai thác sâu kiến thức, rèn trí thông minh, óc suy nghĩ sáng tạo cho học sinh giúp các em nắm kiến thức nhanh và chính xác. 

      Để đạt được như vậy thì mỗi giáo viên phải biết vận dụng phương pháp giảng dạy, sử dụng thiết bị dạy học cho phù hợp với từng tiết học của môn học là việc hết sức quan trọng. Trong đó việc sử dụng thiết bị dạy học vào giảng dạy bộ môn Sinh học cho phù hợp với đặc trưng bộ môn giúp học sinh nắm bắt được kiến thức nhanh hơn, nâng cao chất lượng dạy – học là vấn đề hết sức quan trọng hiện nay.

     Sinh học 7 là bộ môn nghiên cứu về động vật nên đồ dùng học tập có vai trò rất quan trọng, nó vừa là nguồn cung cấp tri thức vừa là phương tiện giúp học sinh thực hiện các hoạt động tìm tòi tri thức mới nên phải tận dụng tối đa và tạo mọi điều kiện để học sinh được hoạt động với đồ dùng dạy học, với thí nghiệm, thực hành. Chuyển dần cách sử dụng đồ dùng dạy học theo hướng giúp học sinh tự lực phát triển trí tuệ và chiếm lĩnh kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo. 

Bên cạnh đó xu hướng chung của việc cải cách giáo dục hiện nay ở trong nước và trên thế giới là học sinh phải tự tìm ra kiến thức thông qua thiết bị, đồ dùng dạy học, qua các bài thí nghiệm, thực hành giáo viên chỉ là người hướng dẫn, uốn nắn các em tìm ra kiến thức. Do vậy việc sử dụng đồ dùng dạy học sao cho thích hợp với mỗi tiết học là một nhiệm vụ quan trọng của mỗi giáo viên.

      Việc sử dụng thiết bị, đồ dùng dạy học trong giảng dạy bộ môn Sinh học 7 THCS sẽ giúp cho học sinh được tự mình quan sát, thực hành, thí nghiệm. Tự mình phân tích đối tượng, thu thập thông tin theo yêu cầu của từng bài và vận dụng các thao tác tư duy để so sánh, phân tích, nhận xét, khái quát hoá, trừu tượng hóa sự vật, hiện tượng tìm ra các đặc điểm chung, đặc điểm riêng, đặc điểm bản chất của đối tượng,… Do đó đã kích thích được tính tích cực, chủ động trong tư duy của học sinh khi lĩnh hội tri thức mới.

       Chính vì những lý do  đã phân tích ở trên, để góp phần giúp học sinh học môn Sinh học 7 tốt hơn tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài: “Kinh nghiệm sử dụng mẫu vật nhằm nâng cao chất lượng giờ thực hành môn Sinh học lớp 7 ở trường THCS Chu Văn An” để nghiên cứu và áp dụng.

1.2. Mục đích nghiên cứu.

Sinh học là bộ môn khoa học thực nghiệm tạo ra sự kích thích tính tò mò, kích thích hứng thú học tập và sự tìm hiểu của học sinh. đặc biệt ở bộ môn sinh học còn giúp các em mô tả đực hình thái, giải thích được cơ chế sinh lý, mô tả được hình thái, cấu tạo của mọi cơ thể sống từ đơn giản đến phức tạp thông qua các đại diện của mỗi lớp, bộ, nhóm, ngành trong mối qua hệ với môi trường sống. vì thế đây là một trong những thuận lợi đáng kể trong việc thực hiện chuyên đề này.         

    Một trong những thuận lợi khi thực hiện đề tài này là các tiết dạy môn sinh học đều có đồ dùng dạy học: mô hình, tranh ảnh hoặc vật mẫu trong thực tế. Học sinh rất hăng hái, say mê và thích thú khi học bộ môn

Với phương pháp dạy học đổi mới đòi hỏi học sinh phải làm việc nhiều đặc biệt với những bài có đồ dùng dạy học: mẫu vật, mô hình hoặc tranh ảnh đòi hỏi học sinh phải tự nghiên cứu thảo luận nhóm để rút ra kiến rồi trình bày, nhóm khác nhận xét bổ sung. Nếu giáo viên thường xuyên sử dụng thì tạo cho các em một thói quen học tập, làm việc thì sẽ dễ dàng hơn trong tiếp thu và lĩnh hội kiến thức.

1.3. Đối tượng nghiên cứu.

     – Học sinh và giáo viên dạy khối 7 trường THCS Chu Văn An 

– Các thiết bị được cấp, các thiết bị giáo viên tự làm và một số dụng cụ thực hành do học sinh chuẩn bị.

1.4. Phương pháp nghiên cứu.

1. a) Tham khao tài liệu

– Sách tham khảo: 

+ Động vật không xương sống, 

+ Động vật có xương sống.

– Sách giáo khoa sinh học 7

– Sách giáo viên sinh học 7

1. b) Điều tra, đàm thoại qua đó biết chính xác kỹ năng thực hành, hứng thú học tập của học sinh để có phương pháp giảng dạy các bài thực hành phù hợp với đối tượng học sinh của nhà trường.
2. c) Dự giờ đồng nghiệp.
3. d) Kiểm tra, đối chiếu

– Kiểm tra:

+ Giáo viên áp dụng sáng kiến kinh nghiệm trên lớp.

+ Cho học sinh làm bài kiểm tra.

– Quan sát:

+ Cách tiến hành của học sinh

+ Quan sát khả năng vận dụng kiến thức đã học ở bài thực hành vào việc tiếp thu kiến thức.

– Phân tích, tổng hợp: Sau khi đọc tài liệu và phân tích đối tượng học sinh đã tìm hiểu để vận dụng các phương pháp phù hợp, có hiệu quả. Tổng hợp kết quả thu thập được trong thực tế, qua đó thấy được hiệu quả của việc áp dụng SKKN.