SKKN Kinh nghiệm vận dụng kiến thức liên môn vào dạy tiết 22 bài 13: “Quyền được bảo vệ chăm sóc và giáo dục của trẻ em Việt Nam” môn GDCD lớp 7

1. Mở đầu

1.1. Lý do chọn đề tài.

Môn Giáo dục công dân ( GDCD) có nội dung thiết thực  với cuộc sống thực tiễn của học sinh, của gia đình, và các sự kiện trong đời sống đạo đức, pháp luật của địa phương, đất nước,  xã hội và môi trường sống; đồng thời có mối quan hệ chặt chẽ với các môn khoa học khác như Ngữ văn, Âm nhạc, Sinh học, Lịch sử, Công nghệ…Vì thế, dạy học tích hợp bộ môn Giáo dục công dân ( GDCD) với các môn học khác là một tất yếu góp phần nâng cao chất lượng dạy học, kích thích học sinh phát triển tư duy phân tích, tổng hợp nhằm đạt được kết quả cao nhất trong thực hiện mục tiêu dạy học.

Là giáo viên trực tiếp giảng dạy  môn giáo dục công dân cấp THCS, tôi luôn trăn trở về vấn đề tích hợp như thế nào để  giờ học sinh động, không khô khan giáo điều, và  thực tế giảng dạy của bản thân tôi đã rút ra cho mình bài học cần biết tích hợp vận dụng kiến thức liên môn vào từng tiết dạy để năng cao chất lượng giảng dạy bộ môn nói riêng và góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nói chung trong nhà trường.Vì vậy, tôi chọ đề tài: “ Kinh nghiệm dạy học  tích hợp, vận dụng kiến thức liên môn vào dạy để dạy tiết 22 bài 13: “Quyền được bảo vệ, chăm sóc và giáo dục của trẻ em Việt Nam” môn GCDC Lớp 7.

1.2. Mục đích nghiên cứu.

Nghiên cứu đề tài nhằm mục đích giúp học sinh phát huy sự suy nghĩ tích cực, tư duy sáng tạo và tư duy lô gic khi vận dụng được kiến thức của nhiều môn học khác nhau để học sinh  được  bổn phận của trẻ em trong gia đình, nhà trường và xã hội, trách nhiệm của gia đình, Nhà nước và xã hội trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ em, đồng thời nhận biết được các hành vi vi phạm quyền trẻ em. Biết xử lí các tình huống cụ thể có liên quan đến quyền và bổn phận của trẻ em.  Biết thực hiện tốt quyền và bổn phận của trẻ em; đồng thời biết nhắc nhở bạn bè cùng thực hiện. Có ý thức bảo vệ quyền của mình và tôn trọng quyền của bạn bè trong cuộc sống hằng ngày.[1]

1.3. Đối tượng nghiên cứu.

– Học sinh Trường  TH&THCS Đông Khê; Khối lớp: 7

–  Số lượng: 45 học sinh ( 2 lớp)

1.4. Phương pháp nghiên cứu.

– Phương pháp khái quát hóa các kinh nghiệm giảng dạy: Phương pháp này được thực hiện thông qua công tác dự giờ, thăm lớp, học hỏi kinh nghiệm từ các đồng nghiệp (Đặc biệt trong các giờ dạy thao giảng, các buổi sinh hoạt chuyên môn, các đợt chuyên đề…) 

– Phương pháp điều tra đánh giá: điều tra những số liệu cụ thể có liên quan đến nội dung bài giảng; điều tra sau khi thực hiện giáo án thực nghiệm, thông qua giờ kiểm tra ở lớp và kết quả bộ môn cuối năm học. 

– Phương pháp nghiên cứu tình hình thực tiễn về thực hiện quyền bảo vệ, chăm sóc và giáo dục của trẻ em Việt Nam trong đời sống hằng ngày.[4]

Ở mục 1; 1.1. Đoạn: môn GDCD có nội dung thiết thực…Lớp 7. do tác giả tự  viết; đoạn tiếp theo1.2:” Nghiên cứu đề tài nhằm mục đích… cuộc sống hằng ngày” tác giả TKTL số 1.

Trên cơ sở đó bằng phương pháp phân tích, đánh giá, so sánh, đối chiếu, khái quát và xử lí tình huống thực tế để rút ra những kinh nghiệm bổ ích khi nghiên cứu đề tài .[4]

1.5 . Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm.

Thứ nhất: Đề tài chưa có cá nhân,  tập thể nào nghiên cứu.

Thứ hai: Đề tài lựa chọn cập nhật được những vấn đề nóng bỏng, tình huống mới nhất xảy ra trong đời sống xã hội hiện nay về quyền được bảo vệ, chăm sóc và giáo dục của trẻ em, từ đó liên hệ để học sinh đưa ra cách giải quyết tối ưu nhất. 

Thứ ba: Đề tài đưa ra một số giải pháp thiết thực giúp học sinh biết liên hệ quyền được bảo vệ, chăm sóc và giáo dục của trẻ em ở gia đình, nhà trường, xã hội.

Thứ tư: Bằng phương pháp tích hợp các môn học, đề tài linh hoạt vận dụng các môn  học khác để làm sáng tỏ nội dung bài học, từ đó giúp giáo viên đạt được kết quả cao trong thực hiện mục tiêu bài học.

2. Nội dung Sáng kiến kinh nghiệm.

2.1.  Cơ sở lý luận.

Dạy học tích hợp là quan niệm hiện đại trong đổi mới phương pháp dạy học góp phần nâng cao chất lượng dạy học, phát huy tính tích cực, chủ động trong dạy và học. Bản thân kiến thức môn GDCD có mối liên hệ với các môn học khác, vì thế dạy học tích hợp khiến bài giảng trở nên sinh động, sâu sắc hơn, cả giáo viên và học sinh chủ động liên hệ những tri thức sâu rộng của các môn khoa học khác để làm sáng tỏ nội dung của môn GDCD. Từ đó phát huy khả năng tìm tòi, tư duy sáng tạo, liên hệ, liên tưởng đến những vấn đề liên quan đến bài học. Qua các bài học có tích hợp, dần dần hình thành thói quen tư duy, lập luận logic tức trước một vấn đề đòi hỏi học sinh phải đặt nó trong một mối liên hệ biện chứng để nhận thức và vận dụng tri thức môn học đạt hiệu quả cao.[4] 

2.2. Thực trạng vấn đề trước khi  áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.

Dạy học tích hợp là quan điểm dạy học hiện đại, còn là vấn đề mới. Đối với nhiều giáo viên  kinh nghiệm tích hợp chưa cao, kết qủa của dạy học tích hợp chưa mang lại hiệu quả. Thực tế nhiều giáo viên đã đưa phương pháp dạy học tích hợp vào giảng dạy nhưng còn mang tính chất “ôm đồm”,  cứ thấy vấn đề gì liên quan đến nội dung bài học là đưa vào, chưa có sàng lọc dẫn đến bài học như một 

“ nồi lẩu  thập cẩm”  khiến kiến thức nội dung bài học hỗn độn, vì thế mục tiêu bài học không đạt được kết quả  cao.[5]

Bản thân tôi trực tiếp giảng dạy môn GDCD ở Trường TH &THCS Đông Khê, thấy rõ việc dạy học không sử dụng phương pháp tích hợp hoặc có tích hợp nhưng qua loa hình thức, phong trào sẽ không mang lại hiệu quả thậm chí còn phản tác dụng dẫn đến học sinh nhận thức một cách mờ nhạt nội dung bài học.

     Trước khi thực hiện đề tài, tôi tiến hành khảo sát hứng thú học tập của học sinh bằng cách: Trắc nghiệm tìm hiểu sự hứng thú môn học khi chưa áp dụng phương pháp tích hợp. Tôi tiến hành khảo sát ở lớp 7B(10 em), năm học ……….. Tôi đặt câu hỏi: Trong các môn học ở nhà Trường THCS, em thích học môn nào nhất? Vì sao?. 

? Vì sao em không yêu thích học môn GDCD? 

Bảng 1: Khảo sát nhóm học sinh.

Bảng 2: Hình thức trắc nghiệm thăm dò thái độ của học sinh.

      Qua khảo sát thực trạng ở  bảng 1 có 4/ 10 em yêu thích và bảng 2, 17% học sinh không hứng thú học môn GDCD, mặt khác các em còn cho rằng học môn GDCD kiến thức khô khan, tiết học chỉ là lĩnh hội các kiến thức cơ bản trong SGK, các em cảm thấy tiết học không sôi nổi, căng thẳng, áp lực học tập. Xuất phát từ thực tế, tôi lựa chọn phương pháp dạy học phù hợp để phát huy tính năng động sáng tạo, gây hứng thú cho học sinh học tập môn GDCD. Một trong những phương pháp tôi lựa chọn là phương pháp dạy học tích hợp vận dụng kiến thức liên môn dạy tiết 22 bài 13: “Quyền được bảo vệ, chăm sóc và giáo dục của trẻ em Việt Nam” môn GCDC Lớp 7. 

2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.