SKKN Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi

1. MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Với mục tiêu của chương trình giáo dục mầm non hiện nay, giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là một yêu cầu quan trọng, có tác động mạnh mẽ đến giáo dục phát triển toàn diện cho trẻ, đặc biệt là hiệu quả tác động hình thành nhân cách ban đầu của trẻ. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ đã được triển khai chỉ đạo thực hiện thường xuyên trong trường mầm non. Giáo dục kỹ năng cho trẻ bao gồm giáo dục cho trẻ các kỹ năng về giao tiếp ứng xử, các hành vi văn minh theo chuẩn phù hợp với lứa tuổi Mầm non ở mỗi độ tuổi; là một trong những yêu cầu để hình thành nhân cách chuẩn cho trẻ.

Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là giúp trẻ được sớm hình thành các tố chất nhân cách, tôn vinh giá trị đích thực của của trẻ; Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là giúp trẻ có khả năng ứng xử với các mối quan hệ thế giới xung quang trẻ; phát huy ở trẻ các tiềm năng về năng lực phù hợp với mỗi đứa trẻ.

Trẻ em là giai đoạn học tiếp thu, lĩnh hội những giá trị cuộc sống để phát triển nhân cách, do đó cần giáo dục kỹ năng sống cho trẻ để trẻ nhận thức đúng và có hành vi ứng xử ngay từ khi còn nhỏ.

Một thực tế hiện nay nhiều phụ huynh thường coi trọng văn hóa của con hơn, hay nói đúng hơn là chạy theo “thành tích”. Một số khác lại cho rằng con nhỏ thì không nên bắt con vào khuôn phép mà mất đi nét hồn nhiên, đã luôn bao bọc, nuông chiều con, tất cả mọi việc đều làm giúp con… Tất cả điều đó đã làm cho trẻ thụ động, không biết ứng phó trong các hoàn cảnh nguy cấp, không biết cách tự bảo vệ bản thân trước nguy hiểm hoặc tìm kiếm sự giúp đỡ từ người khác… Có nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng trong đó việc thiếu kỹ năng sống là nguyên nhân sâu xa nhất. 

Như vậy, để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ đạt hiệu quả, đòi hỏi giáo viên cần phải có những hiểu biết đầy đủ về những yêu cầu giáo dục kỹ năng sống cho trẻ lứa tuổi mầm non. Cùng với đó, giáo viên cần phải quan tâm đến việc nghiên cứu các phương pháp, tìm tòi các cách thức, các giải pháp sáng tạo trong việc lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trong tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ. Với mục đích rèn luyện các kỹ năng sống cho trẻ một cách nhẹ nhàng nhưng đạt hiệu quả.

Nhận thức được vai trò, ý nghĩa của giáo dục kỹ năng sống với sự phát triển toàn diện của trẻ, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ tôi luôn quan tâm đến việc lựa chọn nội dung giáo dục các kỹ năng sống cho trẻ phù hợp với các độ tuổi mầm non để đạt được hiệu quả giáo dục như mong đợi. Trong năm học ………tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi tại trường mầm non Ba Đình”.

2. Mục đích nghiên cứu

– Đánh giá thực trạng dạy kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo lớn ở trường Mầm non Ba Đình.

– Nghiên cứu và đưa ra một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non.

– Giúp trẻ chuyển tải những gì mình biết (nhận thức), những gì mình cảm nhận (thái độ), và những gì mình quan tâm( giá trị) thành những khả năngthực thụ giúp trẻ biết phải làm gì và làm như thế nào (hành vi) trong những tình huống khác nhau của cuộc sống hàng ngày. Từ đó phát triển toàn diện nhân cách trẻ.

3. Đối tượng nghiên cứu.

Trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi và các hoạt động giáo dục giúp trẻ có kỹ năng sống tích cực ở trường Mầm non Ba Đình – Nga Sơn – Thanh Hóa

4. Phương pháp nghiên cứu

* Phương pháp nghiên cứu lý luận: Phân tích tổng hợp các tài liệu có liên quan đến thực tiễn và công tác giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non.

* Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:

– Phương pháp điều tra: Điều tra về mức độ trẻ đạt được các nhóm kỹ năng sống. Tìm hiểu các biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ đạt kết quả cao nhất.

– Phương pháp quan sát: Quan sát các biểu hiện, hành vi, các kỹ năng của trẻ thông qua ngôn ngữ và hoạt động hàng ngày.

– Phương pháp đàm thoại: Đàm thoại với các đồng nghiệp để trao đổi các kinh nghiệm hay trong dạy kỹ năng sống cho trẻ. Đàm thoại với phụ huynh để tìm hiểu đặc điểm của trẻ khi ở gia đình. Đàm thoại trực tiếp với trẻ trong quá trình thực hiện các biện pháp giáo dục.

– Phương pháp trực quan: Bao gồm phương pháp làm mẫu, làm gương… giúp trẻ quan sát và bắt chước thực hành thường xuyên những kỹ năng sống cần hình thành.

– Phương pháp thực hành: Trò chơi, giao việc, trải nghiệm. Những phương pháp này giúp trẻ bắt chước/ tập thử và tích cực thực hành thường xuyên các kỹ năng sống giáo viên cần dạy trẻ.

– Phương pháp toán học: Xử lý những số liệu khảo sát, đã đạt được kết quả, mức độ đạt được, để rút ra kinh nghiệm hay cho vấn đề nghiên cứu.

1. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm

– Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), kỹ năng sống là khả năng để có hành vi thích ứng và tích cực giúp các cá nhân có thể ứng xử hiệu quả trước các nhu cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày.

– Theo Quỹ nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), kỹ năng sống là cách tiếp cận giúp thay đổi hoặc hình thành hành vi mới. Cách tiếp cận này lưu ý đến sự cân bằng về khả năng tiếp thu kiến thức, hình thành thái độ và kỹ năng.

– Theo UNESCO, kỹ năng sống gắn với 4 trụ cột của giáo dục, đó là: Học để biết, gồm các kỹ năng tư duy như: giải quyết vấn đề, tư duy phê phán, ra quyết định, nhận thức được hậu quả…; Học làm người gồm các kỹ năng cá nhân như: ứng phó với căng thẳng, giao tiếp, thương lượng, tự khẳng định, hợp, làm việc theo nhóm, thể hiện sự cảm thông; Học để cùng làm, gồm các kỹ năng thực hiện công việc và các nhiệm vụ như kỹ năng đặt mục tiêu, đảm nhận trách nhiệm. ( Trang 62, bài giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trong chương trình giáo dục mầm non. Tài liệu tập huấn bồi dưỡng hè cho cán bộ quản lý và giáo viên mầm non năm học 2009 – 2010).

Như vậy, kỹ năng sống là hành động tích cực, có liên quan đến kiến thức và thái độ trực tiếp hướng vào hoạt động của cá nhân, hoặc tác động vào người khác, hoặc hướng vào những hoạt động làm thay đổi môi trường xung quanh, giúp mỗi cá nhân ứng phó có hiệu quả các yêu cầu, thách thức của cuộc

 Lứa tuổi mầm non là giai đoạn học – tiếp thu – lĩnh hội những giá trị sống để phát triển nhân cách. Kỹ năng sống là những kỹ năng nền tảng để hình thành và phát triển về các mặt thể chất, tình cảm-xã hội, ngôn ngữ, nhận thức, giúp trẻ sẵn sàng đi học lớp một ở trường tiểu học sau này. Cụ thể là:

– Giáo dục kỹ năng sống giúp trẻ được an toàn, khỏe mạnh, khéo léo bền bỉ, có khả năng thích ứng với thay đổi của điều kiện sống.

– Trẻ biết kiểm soát cảm xúc, thể hiện tình yêu thương, đồng cảm với mọi người xung quanh.

– Có kỹ năng sống giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, tự trọng và tôn trọng người khác, có khả năng giao tiếp tốt, trẻ biết lắng nghe, nói năng lịch sự, hòa nhã, cởi