SKKN Một số biện pháp rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 2

I. PHẦN MỞ ĐẦU:
1. Lý do chọn đề tài:
Với mục tiêu chuyển đổi mô hình trường học truyền thống sang mô hình trường học kiểu mới góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đáp ứng yêu cầu của sự phát triển. Năm học 2012-2013 Bộ Giáo dục và Đào tạo đã triển khai thí điểm mô hình “Trường Tiểu học kiểu mới” tại 1447 trường trên 63 tỉnh/thành phố trong cả nước. Điểm nổi bật của mô hình “Trường Tiểu học kiểu mới” là đổi mới các hoạt động sư phạm, hệ thống tài liệu, phương pháp học, phương pháp giáo dục học sinh.
Mô hình trường học kiểu mới này thay đổi hoàn toàn cách dạy và học truyền thống: thầy giảng, trò nghe bằng phương pháp dạy học tích cực, trò là người chủ động tiếp thu lĩnh hội các tri thức, thầy đóng vai trò là người tổ chức, hướng dẫn. Học sinh được sử dụng tài liệu học tập mượn từ thư viện nhà trường, được học trong một môi trường học tập thân thiện, hiện đại, có thư viện, máy móc, đồ dùng học tập.
Theo mô hình trường học mới (VNEN) chỉ có duy nhất một cuốn sách HDHTV2 (hướng dẫn học Tiếng Việt 2) dành cho cả giáo viên và học sinh để thực hiện các hoạt động trên lớp. Do đó sách này là một tài liệu tham khảo có tác dụng hỗ trợ giáo viên về cách thức tổ chức các hoạt động học môn Tiếng Việt cho học sinh. Sách HDHTV2 được cấu trúc theo đơn vị bài học mà không cấu trúc theo tiết học. Nội dung của mỗi Hướng Dẫn Học trong HDHTV2 không cấu trúc theo phân môn mà cấu trúc theo từng tổ hợp kiến thức, kĩ năng Tiếng Việt. Bài học trong HDHTV2 gồm 3 Hướng dẫn học (HDH): HDH A, HDH B, HDH C…
Dạy học đọc có ý nghĩa quan trọng trong chương trình giảng dạy môn Tiếng Việt ở bậc tiểu học nói chung và tài liệu Tiếng Việt 2 nói riêng. Tuy nhiên trong chương trình dự án mô hình trường học mới Việt Nam môn Tiếng Việt không ghi rõ phân môn Tập đọc xong trong quá trình dạy  học giáo viên phải giúp học sinh nhận biết được đấy là tiết Tập đọc. Trong chương trình môn Tiếng Việt lớp 2, kĩ năng đọc bao gồm các nội dung chính là : Đọc thông, đọc hiểu, ứng dụng đọc. Ba nội dung học đọc trên có mối quan hệ bao hàm, nội dung sau bao hàm nội dung trước, nội dung trước làm tiền đề để học nội dung sau. Học sinh biết đọc trơn, biết đọc thầm, để hiểu văn bản, học sinh cần đọc thầm hơn là đọc thành tiếng. Sự vắng âm thanh ở đọc thầm giúp HS tập trung hơn vào việc hiểu ý nghĩa của bài đọc.  Dạy học đọc  giúp học sinh nhân rộng kiến thức, hiểu biết rộng về mọi mặt: như đối nhân xử thế, biểu hiện cảm xúc, giao tiếp… và học tốt các môn học khác.
Vì vậy, làm thế nào để nâng cao chất lượng đọc cho học sinh nên tôi quyết định nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 2A Trường Tiểu học Vạn Hòa – Học theo chương trình dự án mô hình trường học mới Việt Nam”.
2. Mục đích nghiên cứu đề tài:
Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 2 là một việc làm vô cùng cần thiết còn thể hiện ở mục tiêu, yêu cầu của môn học. Cụ thể là:
a) Phát triển kỹ năng đọc cho học sinh:
– Đọc thành tiếng:
+ Đọc đúng âm, đúng từ, cụm từ.
+ Đọc rõ ràng, trôi chảy, biết ngắt nghỉ hơi hợp lý, bước đầu biết nhấn giọng ở những từ gợi tả, gợi cảm trong bài, biết đọc các đối thoại.
+ Cường độ đọc vừa phải.
+ Tốc độ đọc vừa phải (không ê a, ngắc ngứ hay đọc liến thoắng, yêu cầu tối thiểu 50 tiếng/phút).
– Đọc thầm và hiểu nội dung:
+ Biết đọc thầm liên quan đến nội dung từng đoạn hay toàn bài đọc.
b) Trau dồi vốn Tiếng việt, vốn văn học, phát huy tư duy, mở rộng sự hiểu biết của học sinh về cuộc sống. Cụ thể:
– Làm giàu và tích cực hóa vốn từ, vốn diễn đạt.
– Bồi  dưỡng  vốn  văn  học  ban  đầu, mở rộng vốn hiểu biết về cuộc sống
hình thành một kỹ năng phục vụ cho đời sống và việc học tập của học sinh.
– Phát triển một số thao tác tư duy cơ bản (phân tích, tổng hợp, phán đoán, so sánh, lựa chọn,..).
c) Bồi  dưỡng  tư  tưởng, tình  cảm  và tâm hồn lành mạnh, trong sáng,
tình yêu cái đẹp, cái thiện và thái độ ứng xử đúng trong cuộc sống; hứng thú đọc sách và yêu Tiếng việt.
Vì vậy để thực hiện được những mục tiêu, yêu cầu nêu trên người giáo viên cần biết vận dụng nó theo tinh thần tích hợp trong các hoạt động lên lớp khi dạy môn Tiếng việt.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
a. Đối tượng nghiên cứu:- Đối với việc rèn kỹ năng đọc thì đối tượng dạy học chủ yếu tập trung ở học sinh tiểu học. Vì vậy đối tượng nghiên cứu tập trung ở học sinh đầu cấp tiểu học – lớp 2  theo mô hình VNEN.
b. Phạm vi nghiên cứu:Tại lớp 2A, Trường tiểu học Vạn Hòa huyện nông Cống tỉnh Thanh Hóa
4. Phương pháp nghiên cứu:
Tôi sử dụng các phương pháp sau:
– Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết
– Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin.
– Phương pháp thống kê, xử lý số liệu.
– Phương pháp luyện tập theo mẫu.
– Phương pháp đàm thoại.

II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận.
Qua nhiều năm dạy lớp 2, tôi nhận thấy học sinh yếu các môn do đọc yếu. Để đọc tốt và học tốt tất cả các môn học khác, ngay từ đầu giáo viên phải hình thành năng lực đọc cho học sinh. Năng lực đọc được tạo nên từ các kỹ năng “đọc”, nhằm hoàn thiện yêu cầu về chất lượng đảm bảo chuẩn mức độ cần đạt cho học sinh lớp 2. Học sinh không những đọc được nội dung văn bản, mà cũng phải đọc hay, đọc diễn cảm, đây là mục tiêu mà các thầy cô giáo dạy lớp 2 cần phải rèn và là đích để đạt tới. Trong thực tế hiện nay, dạy Tiếng Việt ở bậc Tiểu học nói chung và dạy học đọc ở lớp 2 nói riêng tôi nhận thấy đa số các em đó đọc to, rõ ràng song cũng còn một số em đọc chưa lưu loát, chưa biết ngắt nghỉ đúng dấu chấm, dấu phẩy, nhiều em phát âm chưa rõ phụ âm đầu s/x, tr/ch, đặc biệt là dấu hỏi/ dấu ngã; kỹ thuật đọc đa số các em đọc chưa hiểu được tình cảm nội dung văn bản, các em chưa biết nhấn giọng ở từ ngữ gợi tả, những từ ngữ trọng tâm, từ chìa khóa; khi sắm vai, đọc đối thoại các em cũng lúng túng, các em thiếu tự tin trong việc thể hiện giọng đọc của mình…
Học tập theo mô hình trường học mới (VNEN),  cách “thầy giảng – trò nghe, thầy đọc – trò chép” thường gặp ở các lớp học truyền thống không còn xuất hiện, thay vào đó giáo viên đến từng nhóm hướng dẫn các em đọc tài liệu, rồi đặt câu hỏi và các em tự trao đổi, tìm nội dung bài học. Chỗ nào không hiểu các em sẽ “cứu trợ” và được giáo viên giải đáp, hướng dẫn. Vì thế, sách giáo khoa cũng được đổi mới về hình thức, giáo viên không cần phải soạn giáo án như trước đây mà phải đầu tư nghiên cứu, sáng tạo và chuẩn bị nhiều đồ dùng theo yêu cầu cơ bản của tiết học.
Về phía học sinh các em hoàn toàn chủ động trong giờ học để khám phá và tìm ra nội dung bài học bằng cách trao đổi, tranh luận, biết nêu vấn đề và giải quyết vấn đề thông qua học tập theo nhóm, theo cặp. Các tiết học không tạo áp lực đối với các em, từ đó kích thích sự sáng tạo, tự tin trong giao tiếp và biết hợp tác khi tham gia các hoạt động tập thể, giúp các em hiểu bài tốt hơn, sâu hơn.
Điều đặc biệt của mô hình VNEN (mô hình trường học mới Việt Nam) là trong nội dung bài học có hoạt động ứng dụng yêu cầu sự giúp đỡ của bố mẹ, người thân trong gia đình. Vì thế, phụ huynh có thể học cùng con, hướng dẫn con trong mỗi tiết học ngay tại lớp nếu cần thiết. Từ đó, phụ huynh thấy được lực học thực chất của con em mình để phối hợp với nhà trường giúp đỡ các em đạt hiệu quả cao nhất trong học tập.
Hướng dẫn học Tiếng Việt 2 đã được biên soạn theo đúng chương trình phần đọc thông gồm đọc thành tiếng và đọc thầm. Dạy học đọc thành tiếng và đọc thầm theo Chuẩn cần được hiểu là một quá trình dạy học trong  cả  năm  học  để tiến tới đạt Chuẩn
vào cuối năm.
Dạy học đọc là tạo cho học sinh có nền tảng vững chắc để học tốt môn Tiếng Việt và tất cả các phân môn khác. Có đọc đúng, đọc trôi chảy mới cảm thụ được bài văn, bài thơ, viết được bài chính tả, làm được bài văn và đọc đúng sẽ hiểu tất cả các môn học khác.
Dạy học đọc cho học sinh lớp 2 là dạy cho học sinh đọc đúng, nhanh, lưu loát, ngắt nghỉ hơi đúng, còn rèn cho học sinh đọc thành tiếng, đọc thầm, đọc hiểu, đọc diễn cảm để cảm thụ bài văn, bài thơ, hay nói khái quát hơn là cảm thụ về văn học. Cho nên việc rèn kĩ năng đọc là rất cần thiết trong quá trình giảng dạy.
Vì vậy Dạy học đọc ở lớp 2 rất quan trọng vì nó tích hợp tất cả các môn học đồng thời là nên tảng cho phân môn Tiếng Việt ở lớp trên.
2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu.
2.1. Thực trạng việc rèn kĩ năng đọc cho học sinh  – Học theo chương trình dự án mô hình trường học mới Việt Nam” tại Trường tiểu học Vạn Hòa.
Trường Tiểu học Vạn Hòa nằm ngay trung tâm xã Vạn Hòa và gần trung tâm huyện Nông Cống, giao thông đi lại thuận tiện . Cơ sở vật chất nhà trường tương đối đầy đủ đáp ứng cho nhu cầu dạy và học. Trường có đội ngũ giáo viên vững tay nghề, nhiệt tình, yêu nghề, luôn có ý thức tự học, tự nâng cao trình độ chuyên môn. Ban giám hiệu nhà trường rất quan tâm đến tập thể giáo viên và học sinh, tạo mọi điều kiện để giáo viên và học sinh hoàn thành tốt nhiệm vụ năm học. Học sinh được học 2 buổi / ngày, được cấp sách học theo dự án VNEN đầy đủ,các em học sinh chăm ngoan, có nhiều cố gắng trong học tập và tu dưỡng đạo đức. Phần lớn phụ huynh học sinh rất quan tâm đến việc học tập của con em mình.Đặc biệt có sự hỗ trợ của dự án mô hình trường học mới Việt Nam- VNEN.
Đây là năm thứ 5 Trường tiểu học Vạn Hòa thực hiên dạy học theo mô hình VNEN. Ngay từ đầu năm học, Ban giám hiệu nhà trường đã triển khai tập