SKKN Một số kinh nghiệm tổ chức giờ học: Tạo hình nhà rông – Tiết 2 chủ đề 4 – Mĩ thuật lớp 9

A . MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài:

Giáo dục Mĩ thuật có vai trò rất quan trọng trong việc khuyến khích sự sáng tạo của học sinh, giúp phát triển nhân cách và các năng lực xã hội. Chính vì vậy thực hiện theo Nghị quyết số 29-NQ/TW của BCH Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Bộ giáo dục và Đào tạo được sự hỗ trợ của chính phủ Đan Mạch đã triển khai dự án Hỗ trợ Giáo dục Mĩ thuật (SAEPS). Đây là một phương pháp dạy học mới, có tác dụng tích cực trong học tập của học sinh, vừa phục vụ kiến thức kỹ năng trọng tâm của bài học vừa phát huy được sự sáng tạo và rèn luyện tính tự lập, tinh thần tập thể cho học sinh, kích thích tư duy sáng tạo của học sinh một cách tự nhiên không gò ép. Phương pháp này không chỉ đơn giản là cung cấp tri thức, hướng dẫn thực hành, mà còn phát triển các năng lực toàn diện cho học sinh như: năng lực trải nghiệm, biểu đạt, phân tích – giải thích, trình bày, giao tiếp – đánh giá, tạo cơ hội cho học sinh thực hành, ứng dụng trong học tập và cuộc sống. Trên cơ sở lý thuyết giáo dục và giảng dạy Mĩ thuật, giáo viên sẽ tổ chức dạy cho các em học Mĩ thuật qua các hoạt động Vẽ cùng nhau, Vẽ theo nhạc, Vẽ biểu đạt, tạo hình 3D từ các vật tìm được, Xây dựng cốt truyện…Thông qua các hoạt động tạo hình sẽ khơi gợi và phát huy được năng khiếu thẩm mỹ vốn có ở trẻ, gây hứng thú cho các em trước cái đẹp, tiến tới hình thành thị hiếu thẩm mỹ của học sinh trong cuộc sống. ( Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn Mĩ thuật THCS- Nhà xuất bản giáo dục.)

Do vậy để thực hiện dạy học Mĩ thuật theo phương pháp Đan Mạch hiệu quả giáo viên cần phải đề ra nhiệm vụ: Lập kế hoạch và tổ chức thực hiện những quy trình dạy học hiệu quả và tích cực tại trường tạo cảm hứng học tập cho học sinh khi học Mĩ thuật. Để tổ chức và dạy Mĩ thuật một cách linh hoạt và sáng tạo, phù hợp với thực tế văn hóa, cơ sở vật chất của nhà trường. Tổ chức và đánh giá liên tục quá trình học Mĩ thuật để phát triển các năng lực học tập, khả năng sáng tạo và kĩ năng sống cho mỗi học sinh. Theo dõi kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh. Qua đó có biện pháp điều chỉnh và sửa chữa kịp thời những thiếu sót, sai lầm của học sinh cũng như cải tiến phương pháp dạy- học môn mĩ thuật hiện nay.  

Là người giáo viên giảng dạy môn Mĩ thuật THCS tôi luôn mong muốn có thể giúp các em học tốt hơn, nhất là đối với học sinh lớp 9, khi các em phải đối mặt với áp lực bài vở chồng chất của các môn văn hóa, các em sẽ sao nhãng và không chú trọng đến môn học. Nhằm giúp bản thân tôi nói riêng và những giáo viên Mĩ thuật nói chung, coi mọi giải pháp góp phần nâng cao hứng thú học tập của học sinh phát huy được tư duy, khả năng sáng tạo, khả năng đánh giá sản phẩm để từ đó nâng cao được chất lượng tiết dạy của giáo viên và các bài thực hành của học sinh tốt hơn, nhẹ nhàng hơn, hoàn thiện hơn. Đó chính là những ý nghĩ thôi thúc tôi nghiên cứu đề tài: “ Một số kinh nghiệm tổ chức giờ học: Tạo hình nhà rông – Tiết 2 chủ đề 4-  Mĩ thuật lớp 9”

2. Mục đích nghiên cứu:

Sau gần hai năm áp dụng tôi nhận thấy ưu điểm của phương pháp dạy học mới theo dự án SAEPS là tích cực, mà ở đó học sinh chủ động, tự lực khai thác tri thức dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Các phương pháp dạy học mới được triển khai trong dự án đã kích thích sự say mê, hứng thú trong học tập, bồi dưỡng phát triển năng lực cảm thụ thẩm mĩ, năng lực tư duy và trí tưởng tượng của học sinh. Tuy nhiên vấn đề đồ dùng phục vụ môn học giải quyết như thế nào để đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh hay hình thức tổ chức lớp học ra sao, cách thực hiện các quy trình sáng tạo vẫn là những băn khoăn lớn của mỗi giáo viên khi giảng dạy. Chính từ những trăn trở này, tôi đã tiến hành nghiên cứu và thực hiện đề tài.

3. Đối tượng nghiên cứu:

Học sinh khối lớp 9 trường THCS Vĩnh Thành, Vĩnh Lộc, Thanh Hóa.

4. Phương pháp nghiên cứu:

1. Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết.

1. Phương pháp nêu vấn đề.
2. Phương pháp trực quan, trao đổi, trò chuyện 
3. Phương pháp thực nghiệm.
4. Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế:  Điều tra phỏng vấn tình hình học sinh. Thực hành giảng dạy theo phương pháp mới.
5. Phương pháp phân tích tổng hợp: Nghiên cứu qua các văn bản, chương trình, giáo trình, tài liệu sách báo về phương  pháp dạy học môn Mĩ thuật.
6. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm của học sinh.

1. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2. Cơ sở lí luận:

Mấy năm gần đây chương trình giáo dục Mĩ thuật áp dụng theo phương pháp Đan Mạch đã được áp dụng trên toàn tỉnh nhưng vẫn còn khá nhiều điểm giáo viên băn khoăn, lúng túng, không biết thực hiện như thế nào cho đúng tinh thần đổi mới và đạt hiệu quả? Qua đợt tập huấn và dự giờ thực tế, có thể nói hình thức tổ chức của phương pháp mới này còn quá mơ hồ đối với đại đa số giáo viên. Ngoài vấn đề thay đổi nội dung phân phối chương trình, sự thay đổi hình thức tổ chức lớp học phần lớn được thông qua hoạt động nhóm là một trong những vấn đề trọng tâm khiến giáo viên không khỏi tránh được những khó khăn, vướng mắc. Mặt khác đội ngũ giáo viên ít mỗi trường chỉ có một giáo viên có giáo viên phải dạy tới hai trường, do vậy việc trao đổi và thảo luận gặp nhiều khó khăn. 

Đối với học sinh khi đến tiết học mĩ thuật thường học sinh rất mong đợi nhưng khi thực hành thì lại không tuân thủ (làm theo) các bước cơ bản đã được giáo viên hướng dẫn. Bên cạnh đó còn một số học sinh tỏ thái độ thờ ơ với môn học nhút nhát, rụt rè chưa mạnh dạn nói lên những suy nghĩ của mình, nhiều học sinh không hoàn thành bài.

Nhiều phụ huynh chưa hiểu rõ về bộ môn này và chưa coi trọng, chưa quan tâm tạo điều kiện thuận lợi cho con em mình học, đồ dùng học tập chuẩn bị chưa đầy đủ, làm ảnh hưởng đến tâm lí, chất lượng và hiệu quả học tập.

Ngoài ra điều kiện nhà trường còn thiếu thốn như : chưa có phòng học chức năng bộ môn, điều kiện dạy học, đồ dùng trang thiết bị đầu tư hỗ trợ hạn chế nên việc dạy và học của thầy và trò còn rất khó khăn.

1. Thực trạng của vấn đề:
2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:

Qua đợt tập huấn do Sở Giáo dục tổ chức, đại đa số giáo viên đều nắm được các bước thực hiện một quy trình mĩ thuật, sau thời gian dạy thử nghiệm, tôi nhận thấy tính ưu việt của dự án là lấy học sinh làm trung tâm, đồng thời xây dựng quy trình tương tác và tích hợp các phân môn cho từng nội dung học tập, nhưng áp dụng vào giảng dạy như thế nào thì hầu hết còn rất mơ hồ. Khi tiến hành áp dụng, cũng như nhiều giáo viên khác không tránh được những khó khăn vướng mắc, lúng túng khi thực hiện. Về nội dung các chủ đề giáo viên có thể xây dựng dựa trên chương trình hiện hành nhưng khó khăn lớn là việc tổ chức các quy trình.  

Bên cạnh đó vẫn còn khá nhiều điểm giáo viên băn khoăn, lúng túng, không biết thực hiện như thế nào cho đúng tinh thần đổi mới, cho đạt hiệu quả. cách thức tổ chức hoạt động học tập của phương pháp Đan Mạch được sử dụng trong tiết dạy Mĩ thuật như thế nào, mục đích của hoạt động học phát huy được vai trò gì khi học sinh học môn Mĩ thuật? đồ dùng phục vụ môn học giải quyết như thế nào để đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh hay hình thức tổ chức lớp học ra sao, cách thực hiện các quy trình sáng tạo vẫn là những băn khoăn lớn của mỗi giáo viên khi giảng dạy. Đó chính là những suy nghĩ mà bản thân tôi luôn trăn trở để tìm ra giải pháp nâng cao chất lượng dạy – học môn Mĩ thuật nhất là chất lượng mĩ thuật lớp 9 khi áp dụng phương pháp mới. Tôi đã nghiên cứu kỹ từng chủ đề bài học, áp dụng phương pháp Đan Mạch vận dụng các quy trình vào tổ chức tiết dạy mĩ thuật cuốn hút học sinh và đạt hiệu quả nhất, vì thế tôi mạnh dạn đưa ra: “ Một số kinh nghiệm tổ chức giờ học: Tạo hình nhà rông – Tiết 2 chủ đề 4-  Mĩ thuật lớp 9” để đồng nghiệp cùng tham khảo, góp