SKKN Tích hợp một số hoạt động giáo dục nhằm nâng cao ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường thông qua tiết học Mĩ thuật cho học sinh lớp 7

1. MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài:

       Trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước thì sự phát triển về kinh tế xã hội trong những năm qua đã làm đổi mới xã hội Việt Nam. Chỉ số tăng trưởng về kinh tế không ngừng nâng cao, tuy vậy sự phát triển về kinh tế chưa đảm bảo cân bằng với việc bảo vệ môi trường. Vì vậy môi trường Việt Nam đã và đang xuống cấp, nhiều nơi môi trường bị ô nhiễm trầm trọng. Mặc dù Đảng và Nhà nước ta đã đề ra nhiều biện pháp giải quyết. tuy nhiên việc bảo vệ môi trường vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của sự phát triển kinh tế xã hội trong giai đoạn hiện nay.

       Từ tình hình trên đòi hỏi mỗi cá nhân chúng ta phải có một vốn kiến thức sâu rộng về bảo vệ môi trường, đặc biệt là tầng lớp thế hệ trẻ đang phát triển, đó là thế hệ học sinh, sinh viên… những con người làm chủ đất nước tương lai sau này phải biết năng động sáng tạo học tập và rèn luyện tốt để trang bị cho mình những hành trang vững chắc bước vào thê kỷ mới.

       Với môn mĩ thuật, đã giúp các em có nhiều chuyển biến tốt đẹp về nhận thức nghệ thuật, ươm mầm và nuôi dưỡng những năng lực, phát huy năng khiếu, cùng với nhu cầu phát triển ngày càng cao đòi hỏi con người phải phát triển toàn diện cả về “Đức – Trí – Thể – Mĩ”. Giúp các em hiểu biết thẩm mĩ để biết cách ăn, mặc sao cho đẹp, nói năng, xưng hô cho lễ phép và biết phải làm gì để nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường.

       Mục tiêu của giáo dục phổ thông nói chung là hình thành và phát triển toàn diện nhân cách của thế hệ trẻ – Những chủ nhân tương lai của đất nước. Chính vì vậy môn Mĩ thuật cũng là một trong những môn học có vai trò quan trọng trong việc giáo dục nhân cách học sinh, đặc biệt là giáo dục cho học sinh ý thức bảo vệ môi trường ngay từ bây giờ…   

       Chính vì vậy, việc giáo dục cho học sinh những hiểu biết cơ bản về môi trường nhất là ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường là một việc làm cần thiết, có ý nghĩa to lớn về mặt xã hội và giáo dục.

       Trên tinh thần đó, là giáo viên dạy môn Mĩ thuật ở bậc THCS không đơn thuần là dạy vẽ mà lấy hoạt động Mĩ thuật để “Dạy và học” nhằm nâng cao hiểu biết của học sinh về nhiều mặt như: “Đức, Trí, Thể , Mĩ” do vậy Mĩ thuật có vị trí đặc biệt góp phần vào việc giáo dục cho các em cò ý thức, trách nhiệm bảo vệ môi trường. 

       Vấn đề giáo dục bảo vệ môi trường có nhiều tác giả, nhiều bài viết đề cập tới. Song ở nội dung nghiên cứu của tôi, với thực tế giảng dạy Mĩ thuật ở trường THCS, tôi chỉ mong muốn thông qua bài giảng bằng các phương pháp dạy học tích hợp tạo cho các em có nhận thức thẩm mĩ, khả năng hoạt động mang tính thẩm mĩ và tiếp nhận sáng tạo các giá trị thẩm mĩ . Từ đó các em có ý thức bảo vệ môi trường cho gia đình, cho Nhà trường và cho cộng đồng xã hội… có thể tuyên truyền cho mọi người về nâng cao ý thức trách nhiệm và của bản thân trong việc bảo vệ môi trường vì một cuộc sống tươi đẹp.

       Đó chính là lí do khiến tôi đi sâu và nghiên cứu về đề tài: “Tích hợp một số hoạt động giáo dục nhằm nâng cao ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường thông qua tiết học Mĩ thuật cho học sinh lớp 7, Trường THCS Nga Thủy”.

2. Mục đích nghiên cứu: 

           – Xác đinh tầm quan trọng của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh thông qua tiết học Mĩ thuật, đồng thời góp phần vào việc đổi mới phương pháp dạy học. 

          – Tìm ra các biện pháp tốt nhất để tích hợp các phương pháp dạy học tích cực vào dạy phân môn vẽ tranh nhằm giáo dục cho học sinh nâng cao ý thức bảo vệ môi trường thông qua tiết học Mĩ thuật cho sinh lớp 7, Trường THCS Nga Thủy.

3. Đối tượng nghiên cứu: 

– Học sinh trường THCS Nga Thủy, khối 7, tổng số 73 học sinh. 

– Thông qua các hoạt động ngoại khóa với chủ đề “Bảo vệ môi trường”, các cuộc thi vẽ tranh cấp trường, thông qua các tiết dạy mĩ thuật trên lớp… 

4. Phương pháp nghiên cứu: 

       Trong phạm vi đề tài này tôi đã lựa chon một số phương pháp nghên cứu sau: 

– Phương pháp khảo sát thực tiễn.

– Phương pháp điều tra.

– Phương pháp thu thập xử lý thông tin.      

– Phương pháp nghiên cứu tài liệu.      

1. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.

       Hiện nay môn Mĩ thuật được xem là môn học phổ biến trong trường THCS, hầu hết các trường trong huyện đều có giáo viên chuyên trách. Tuy nhiên tiến trình dạy học thường áp dụng theo quy trình cũ và bài bản theo truyền thống nên dẫn đến bài học khô khan, cứng nhắc, đơn điệu…Môn họa lúc đó trở thành “Tai họa” như câu nói khôi hài cửa miệng mà nhiều người vẫn hay ví von. 

       Nhiều năm nay, với sự đổi mới về phương pháp và hình thức tổ chức “Dạy học theo hướng phát triển năng lực của học sinh” đã giúp cho giáo viên vận dụng linh hoạt các bước lên lớp, sự sáng tạo trong tổ chức dạy học. Sản phẩm của bài vẽ không phải là sự sao chép gò bó mà đòi hỏi phải có cảm xúc sáng tạo từ bố cục (hình thể), đường nét và màu sắc.

       Xét theo các mục tiêu đã đặt ra, nên tìm ra phương pháp giảng dạy phù hợp với từng lứa tuổi, từng đối tượng học sinh. Để giáo dục các em biết cách bảo vệ môi trường có hiệu quả nhất.

       Dạy – học môn Mĩ thuật đòi hỏi sự sáng tạo của giáo viên trong quá trình lên lớp. Khi lên lớp giáo viên nên tạo ra bầu không khí cởi mở thoải mái, say mê. Quá trình thực nghiệm cho thấy giáo viên cởi mở thì học sinh học tập phấn khởi hào hứng, đặc biệt là phân môn vẽ tranh đề tài thì năng khiếu của học sinh được bộc lộ nhiều và rõ nhất. Thông qua bài vẽ của học sinh thì giáo viên có thể thấy khả năng cảm nhận môi trường xung quanh thông qua hình vẽ, màu sắc và cách xây dựng bố cục.Vì vậy phong cách dạy vẽ tranh đề tài nói chung và vẽ tranh đề tài môi trường nói riêng ngoài phương pháp vấn đáp, gợi mở, luyện tập, liên hệ thực tiễn cuộc sống… thì giáo viên cần sử dụng thêm các phương tiện hỗ trợ dạy học như máy chiếu và nhiều đồ dùng trực quan sinh động về môi trường xung quanh để tạo hứng thú giúp các em phát huy tính tích cực trong học tập có như vậy học sinh mới có nhiều cách thể hiện khác nhau trong cùng một đề tài.

       Hiện nay trong công tác giảng dạy các giáo viên đều yêu nghề, yêu trẻ, tay nghề vững vàng, tận tụy với công việc tuy nhiên các phương tiện thiết bị chưa thực sự đáp ứng cho công tác giảng dạy, các tranh ảnh chưa đầy đủ, còn thiếu nhiều …dẫn đến hiệu quả dạy và học chưa cao.

       Trong những năm học qua tôi thấy các em rất say mê làm bài đầy hứng khởi, đó là một điều đáng mừng, song bên cạnh đó có một vấn đề nổi cộm lên là các em chỉ chú trọng vào các môn học chính như: Toán, Lý, hóa, Anh, Văn… tất cả điều đó đã ảnh hưởng đến sự tiếp thu bài, các em còn xem nhẹ, qua loa, đại khái…

       Chính những khó khăn này lại càng yêu cầu người giáo viên cần phải có phương pháp dạy học phù hợp để nâng cao chất lượng của tiết dạy, liên hệ thực tiễn cuộc sống, nhất là trong các tiết học vẽ tranh là vô cùng quan trọng nhằm khơi gợi cho các em vẽ được một bức tranh về môi trường “xanh- sạch- đẹp”.

2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng Sáng kiến kinh nghiệm.

2.1. Thuận lợi:

* Về phía nhà trường 

      – Trong những năm gần đây, Trường THCS Nga Thủy luôn quan tâm đổi mới về cơ sở vật chất, chất lượng đội ngũ giáo viên trẻ, nhiệt huyết với nghề, đời sống dân trí ngày càng cao nên nhà trường luôn nhận được sự quan tâm rất lớn từ phía Phụ huynh học sinh.    

      – Nhà trường đã chú ý quan tâm, kiểm tra, đánh giá chất lượng dạy và học, tạo điều kiện để giáo viên và học sinh giảng dạy – học tập có hiệu quả.