SKKN Một số giải pháp làm tốt công tác chủ nhiệm lớp

A. PHẦN THỨ I – ĐẶT VẤN ĐỀ:
Như chúng ta biết, giáo dục là một quá trình hình thành nhân cách và phát triển toàn diện về đức lẫn tài, đáp ứng được với yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Giáo dục không chỉ truyền đạt những kiến thức cơ bản ban đầu cho học sinh mà giáo dục còn rèn luyện đạo đức tác phong, hành vi, thái độ có khả năng ứng xử đúng đắn trong tập thể, cộng đồng và xã hội. Nhiệm vụ của người làm công tác giáo dục là vô cùng cần thiết có trách nhiệm hướng cho thế hệ trẻ đi đến sự hoàn thiện về nhân cách, về tri thức, kỹ năng, kỹ xảo và chiếm lĩnh kiến thức một cách tích cực, có ý chí vươn lên vì sự tiến bộ, vì sự thành đạt của bản thân và sự phồn vinh của đất nước.
Đối với nước ta, giáo dục được xác định là: ” Quốc sách hàng đầu” là vô cùng quan trọng, nhằm thực hiện lời dạy của Bác Hồ: ” Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người”. Qua nhiều năm làm công tác giảng dạy và chủ nhiệm bản thân tôi luôn suy nghĩ: Làm thế nào để sự nghiệp trồng người đạt hiệu quả tốt? Đây chính là trách nhiệm chung của toàn xã hội, đặc biệt là của người giáo viên chủ nhiệm, người chịu trách nhiệm trực tiếp, gần gũi, thường xuyên tiếp xúc với các em, chỉ bảo, uốn nắn, luôn ở bên cạnh giải đáp những khó khăn, thắc mắc của các em, người mà các em kính trọng, yêu quý được các em xem là cha, là mẹ không ai khác chính là người giáo viên chủ nhiệm ở bậc tiểu học.
Từ những suy nghĩ trên, bản thân tôi quyết định chọn đề tài: ” Một số giải pháp làm tốt công tác chủ nhiệm lớp” để làm đề tài nghiên cứu và áp dụng nhằm góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục và rèn luyện đạo đức, nhân cách cho học sinh tiểu học.
B. PHẦN THỨ II – NHỮNG BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT VẦN ĐỀ:
I/ Cơ sở lí luận của vấn đề:
Qua nghiên cứu, tìm hiểu một số tài liệu về tâm sinh lí học, giáo dục học và qua nhiều năm đứng lớp làm công tác chủ nhiệm, tôi nhận ra rằng: Trẻ em ảnh hưởng rất nhiều từ các hoạt động bên ngoài, từ nhà trường, gia đình và xã hội, từ môi trường tự nhiên và đặc biệt là từ phía các thầy cô giáo.
Theo khái niệm về nhân cách con người được trích trong tài liệu giáo dục học đại cương “Con người khi mới sinh ra chưa có nhân cách, nhân cách chỉ được hình thành và phát triển trong hoạt động, giao lưu, học tập, vui chơi, giải trí…”.
Vì vậy, muốn làm tốt công tác chủ nhiệm thì người giáo viên phải hiểu được hoàn cảnh tâm lí của từng học sinh, phải nắm bắt được tình hình thực tiễn và đặc biệt là phải xác định đúng vai trò, trách nhiệm và cái “Tâm” của người thầy trong xã hội hiện nay.
II/ Thực trạngcủa vấn đề:
*  Thuận lợi:
Ngay từ đầu năm học, được Ban giám hiệu trường tiểu học Thành Sơn phân công chủ nhiệm lớp 4B, tôi nhận thấy tình hình lớp học có một số điểm thuận lợi: Hầu hết phụ huynh học sinh đều quan tâm đến việc học của con em, điều kiện kinh tế gia đình của một số học sinh thuộc diện khá giả cho nên ta dễ dàng nhận thấy rõ sự nhanh nhẹn, hiếu động và hiểu biết nhiều hơn về mọi mặt.
*  Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi trên cũng không thể tránh khỏi những mặt trái của nó: Nhiều gia đình vì quá thương con nên cưng chiều quá mức, muốn gì được nấy, cho tiền tiêu vặt dư dả mà không nghĩ đến cái hậu quả của việc thương con theo kiểu ấy. Thật đúng như lời ông cha ta thường nói: “Con hư tại mẹ”, nhiều em học sinh đã len lỏi vào các điểm intenet để chơi những trò chơi nguy hiểm, tiếp xúc với những phim ảnh bạo lực… dần dần trở thành thói quen mà chính cái thói quen đó đã làm ảnh hưởng đến nhân cách của các em lúc nào mà người lớn chúng ta không hề hay biết, một số em có thái độ vô lễ với thầy cô, đánh nhau với bạn như trong phim ảnh, không biết nhường nhịn, xưng hô thiếu văn hóa…Bên cạnh những yếu tố tác động từ ngoài xã hội thì vẫn còn một số gia đình có hoàn cảnh kinh tế quá khó khăn, sống chủ yếu làm nghề nông- quanh năm với đồng ruộng; chăn dắt gia súc, gia cầm nên không có thời gian để gần gũi, chăm lo cho con cái mà chỉ phó mặc cho giáo viên chủ nhiệm, cho nhà trường. Thậm chí có một số em rất khó dạy bảo nhưng đằng sau đó là sự bao che dung túng của gia đình các em. Thực trạng này đã gây không ít những khó khăn cho giáo viên chủ nhiệm.
Trong thực tế cũng có một số giáo viên đã tốn nhiều công sức dạy bảo bằng các biện pháp như la mắng, bắt phạt, đuổi ra khỏi lớp…nhưng vẫn chưa đạt kết quả như mong muốn, học sinh vẫn chưa ngoan, nề nếp lớp học vẫn chưa tốt, ý thức tự giác và tinh thần học tập vẫn chưa cao, để rồi học sinh sợ hãi, xa lánh thầy cô, biến giờ học trở thành áp lực nặng nề.
Vậy làm thế nào để có thể tổ chức, xây dựng đươc một lớp học vừa có nề nếp tự quản tốt, vừa là một tập thể học sinh đoàn kết, có tinh thần học tập mà không làm mất đi sự hồn nhiên trong sáng của các em. Để mỗi ngày đến trường của các em thực sự là một ngày vui và thầy cô thực sự là người được các em yêu quý, kính trọng, gần gũi.
III/  Các giải pháp tiến hành giải quyết vấn đề:
1.  Tìm hiểu hoàn cảnh, đặc điểm của từng học sinh.
Muốn giáo dục học sinh tốt thì việc đầu tiên giáo viên phải tìm hiểu tâm tư, tình cảm, đặc điểm, tính tình, sở thích, hoàn cảnh gia đình của từng học sinh. Nhưng làm thế nào để hiểu được những điều ấy một cách tường tận? Theo tôi, đó là việc tiếp xúc, gần gũi, chuyện trò cởi mở với các em, tôi tìm hiểu thêm thông tin từ người quen, chính quyền địa phương, đến thăm gia đình của học sinh. Để kiểm tra sự chính xác của các thông tin thu thập được, tôi đã tiến hành một cuộc khảo sát như sau:
Cho các em điền theo mẫu đã chuẩn bị sẵn:
Phiếu điều tra
– Họ và tên học sinh:……………………………………………………………
– Nghề nghiệp của cha:………………………………………………………..
– Nghề nghiệp của mẹ:…………………………………………………………
– Nơi ở:……………………………………………………………………………..
– Số điện thoại của cha ( hoặc mẹ):……………………………………….
– Sở thích của bản thân:……………………………………………………….
– Chơi thân với bạn nào trong lớp:………………………………………..
– Em thích học môn học nào nhất:………………………………………..
– Xếp loại học lực năm trước:..
– Xếp loại hạnh kiểm năm trước:……………………………………..
–  Gia đình thuộc diện :
Nghèo    
Đủ ăn     
Khá giả  
Bên cạnh đó, trong tuần học đầu tiên, tôi tổ chức cho các em tự giới thiệu tên mình trước lớp, việc làm này giúp tôi có thể biết tên của học sinh nhanh hơn, mặt khác, tôi có thể nhận ra em nào mạnh dạn, tự tin trước tập thể, em nào còn nhút nhát, rụt rè để từ đó có biện pháp gần gũi với các em, tạo cho các em có niềm tin khi tiếp xúc. Đối chiếu kết hợp phiếu điều tra với sổ chủ nhiệm cũng như gặp gỡ giáo viên chủ nhiệm năm trước, tôi đã thống kê được một con số cụ thể chính xác như sau:
– Sĩ số của lớp: 27/13 nữ
– Học sinh ở với Cha: 1 học sinh
– Học sinh thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo: 3 học sinh
– Học sinh chưa được sự quan tâm của gia đình: 11 học sinh
– Học sinh trầm tính, ít nói, rụt rè: 12 học sinh
– Tiếp nhận thông tin từ giáo viên chủ nhiệm năm trước tôi nắm được các em khó bảo thường gây mất trật tự trong lớp học 8 học sinh
Qua khảo sát chất lượng đầu năm, kết quả học tập của lớp được thống kê như sau:

Sĩ số      HTT HT         CHT
SL TL SL TL SL TL
27 3
11.1%   19 70.4%    5 18.5%

Như vậy ta dễ dàng nhận ra một điều: Lớp học không có nề nếp, có nhiều em học sinh thường gây mất trật tự thì chất lượng học tập cũng sẽ giảm sút.
2.  Sắp xếp lại chỗ ngồi cho học sinh.
Theo tôi nghĩ, chỗ ngồi hợp lí, đúng từng đối tượng học sinh cũng là một biện pháp góp phần nâng cao chất lượng cũng như rèn được đạo đức tác phong cho học sinh tiểu học. Bởi vì tục ngữ có câu: ” Học thầy không tày học bạn”.
Tôi tiến hành lên sơ đồ chỗ ngồi cho các em ngay sau khi đã nắm bắt  được chất lượng học tập của học sinh cũng như hiểu được đặc điểm, tính cách của từng em thông qua việc tìm hiểu hoàn cảnh và khảo sát chất lượng.
Theo sự tính toán và theo tình hình hiện tại của lớp, cứ một em học sinh xuất sắc được ngồi cùng một bạn học sinh tiếp thu chậm. Những học sinh xuất sắc tiếp thu bài nhanh có nhiệm vụ quan sát, nhắc nhở và giúp bạn cùng vươn lên trong học tập. Việc làm này, trong trường học thường được gọi là: “Đôi bạn cùng tiến”. Tôi không quên chú ý đến những em bị hạn chế về mắt, về chiều cao được ưu tiên ngồi bàn
Qua việc sắp xếp chỗ ngồi phù hợp như trên, tôi nhận thấy hiệu quả của nề nếp lớp học nghiêm túc hơn, trong giờ học các em có sự cố gắng thi đua rõ rệt.
3.  Ổn định nế nếp, xây dựng lớp học tự quản.
Muốn lớp học có ý thức tự quản, việc đầu tiên phải ổn định nề nếp, để làm tốt việc này thì đội ngũ cán bộ lớp phải vững mạnh.
Vì vậy, ngay từ đầu, tôi lựa chọn các em có thể đạt các yêu cầu cơ bản sau:
– Sức học phải vững, có đạo đức tác phong tốt, gương mẫu.