SKKN Một số biện pháp đổi mới công tác chủ nhiệm lớp góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện tại lớp 1

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài
Như chúng ta đã biết giáo dục là một quá trình toàn vẹn hình thành nhân cách, được tổ chức có mục đích có kế hoạch, thông qua hoạt động và quan hệ giữa nhà giáo dục và người được giáo dục nhằm chiếm lĩnh kinh nghiệm xã hội của loài người. Giáo dục là quá trình tác động tới thế hệ trẻ về đạo đức, tư tưởng, hành vi nhằm hình thành niềm tin, lí tưởng động cơ, thái độ hành vi thói quen ứng xử đúng đắn trong xã hội.
Đối với nước ta giáo dục được xác định là “quốc sách hàng đầu”, là vô cùng quan trọng và cấp thiết bởi sự thành đạt của một con người, sự phát triển của một thế hệ, sự hưng thịnh của một đất nước đều phụ thuộc vào kết quả của hoạt động giáo dục. Hơn thế, trong một thời đại kinh tế hội nhập, thời đại công nghệ thông tin phát triển như vũ bão hiện nay thì giáo dục lại càng vô cùng cần thiết. Làm thế nào để những người chủ tương lai của đất nước có đủ cả đức lẫn tài? Làm thế nào để sự nghiệp giáo dục mang lại hiệu quả tốt? Đây chính là trách nhiệm chung của toàn xã hội, của tất cả người làm công tác giáo dục, đặc biệt là của người giáo viên chủ nhiệm lớp – người chịu trách nhiệm trực tiếp và thường xuyên tiếp xúc, uốn nắn, chỉ bảo các em học sinh. Bởi vậy, ngoài cha mẹ, người gần gũi nhất với các em học sinh, người luôn ở bên cạnh giải đáp mọi khó khăn thắc mắc của các em, người mà các em kính trọng và yêu quý, người mà được các em xem như người mẹ hiền thứ hai không ai chính là giáo viên chủ nhiệm. Giáo viên chủ nhiệm lớp ở tiểu học là những người vừa làm công tác chủ nhiệm vừa dạy nhiều môn nên có nhiều thời gian gần gũi, quan tâm đến học sinh. Giáo viên chủ nhiệm không chỉ dạy chữ mà còn dạy học sinh nhiều điều tốt đẹp khác; đồng thời cũng là người thấu hiểu tâm tư, tình cảm của trẻ nhiều nhất. Vì vậy công tác chủ nhiệm ở trường tiểu học có vai trò vô cùng quan trọng. Nếu làm tốt, nó sẽ hỗ trợ rất nhiều cho giáo viên trong dạy học , giáo dục học sinh. Tuy nhiên vừa làm tốt việc dạy vừa làm tốt công tác chủ nhiệm là một việc không dễ dàng. Vì vậy, cách duy nhất mà giáo viên chủ nhiệm lớp có thể làm tốt nhiệm vụ dạy học là phải tổ chức quản lí lớp học tốt để hình thành và xây dựng các thói quen cho trẻ.
Là một giáo viên chủ nhiệm lớp, tôi rất mong muốn học trò của mình là những người con ngoan, người trò giỏi, tài đức vẹn toàn để sau này lớn lên các em tự tin, trở thành những người công dân có ích cho xã hội.
Về bản thân, tôi rất mong muốn mình là người được đồng nghiệp tin yêu, được phụ huynh tin tưởng khi gửi gắm con em mình đến để giáo dục day dỗ, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của trường tiểu học Tân Sơn.
Xuất phát từ thực tế cũng như những gì tôi đã làm, tôi luôn tâm niệm làm sao để dạy dỗ, giáo dục các em trở thành người hữu ích cho xã hội cũng như đồng chí Phạm Văn Đồng đã nói: “Nghề dạy học là nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý vì nó tạo ra những con người sáng tạo”. Để thực hiện điều này, tôi quyết tâm làm tốt công tác chủ nhiệm và chọn đề tài “Một số biện pháp đổi mới công tác chủ nhiệm lớp góp phân nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện tại lớp 1B, trường Tiểu học Tân Sơn”để nghiên cứu.
1.2. Mục đích nghiên cứu
– Giúp giáo viên chủ nhiệm làm tốt công tác chủ nhiệm của mình trong giai đoạn đổi mới phương pháp giáo dục hiện nay.
– Ghi lại những việc làm thành công để đức rút kinh nghiệm cho bản thân.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
– Học sinh lớp 1B trường Tiểu học Tân Sơn.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
– Phương pháp thu thập thông tin: Dùng để thu thập các thông tin của từng học sinh.
– Phương pháp giao nhiệm vụ: Dùng để giao nhiệm vụ cho từng học sinh.
– Phương pháp trải nghiệm: Thông qua tình hình trên lớp để tìm ra cái tốt, cái hạn chế để tìm ra phương hướng cách khắc phục.
– Phương pháp trò chuyện: Dùng để hỏi học sinh, đồng nghiệp, phụ huynh.

2.NỘI DUNG SÁNG KIẾN

2.1.Cơ sở lí luận
Để trở thành giáo viên chủ nhiệm tốt đòi hỏi giáo viên phải có phẩm chất đạo đức tốt, tâm huyết với nghề, yêu thương tận tụy với học sinh. Giáo viên chủ nhiệm phải hoàn thành tốt các nhiệm vụ tìm hiểu và nắm vững học sinh trong lớp về mọi mặt, cộng tác chặt chẽ với gia đình học sinh và phối hợp với giáo viên bộ môn, tổ chức Đội Thiếu niên Tiền phong để giáo dục học sinh trong lớp mình chủ nhiệm. Công tác giáo dục học sinh, nhất là học sinh cá biệt và giúp đỡ học sinh khó khăn đạt hiệu quả cao và đặt biệt là đưa phong trào của lớp đạt kết quả. Giáo viên chủ nhiệm phải tích cực nghiên cứu và ứng dụng khoa học tâm lý – giáo dục để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giáo viên chủ nhiệm lớp và các nhiệm vụ khác.Đặc biệt phải có phẩm chất tâm lý của người làm cha, làm mẹ, là người bạn lớn của học sinh, góp phần hình thành và phát triển nhân cách của các em một cách có hiệu quả.
2.2. Thực trạng của công tác chủ nhiệm lớp năm học ………
Đã nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp, phần nào đã có chút kinh nghiệm nhưng tôi vẫn thấy công việc của một giáo viên chủ nhiệm ở lớp Tiểu học là rất khó khăn, phức tạp. Mỗi giáo viên muốn làm tốt công tác chủ nhiệm người giáo viên không chỉ giỏi về chuyên môn mà còn phải là một nhà tâm lí giỏi để hiểu học sinh, để xử lý các tình huống sư phạm sao cho khéo léo, tế nhị và đạt hiệu quả giáo dục cao. Hiểu rõ điều đó nên trong những năm học qua, song song với việc giảng dạy tốt các môn học theo quy định, tôi luôn cố gắng phấn đấu làm tốt vai trò, nhiệm vụ của một giáo viên chủ nhiệm lớp.
Mỗi năm một lần được ban giám hiệu phân công nhận lớp và lần nào cũng vậy, tôi vừa mừng lại vừa lo. Mừng vì mình được cống hiến một phần công sức phục vụ cho mái trường Tiểu học Tân Sơn yêu dấu của mình. Lo vì mỗi năm đối tượng học sinh chậm tiến, học sinh cá biệt lại có những tính cách khác nhau và làm thế nào để các em cố gắng, nỗ lực hết mình, chăm ngoan hơn luôn là những trăn trở khi nhận lớp.
Khác với những năm trước, năm học ………, tôi được nhà trường phân công nhận lớp 1B. Đây là năm học đầu tiên tôi được pân công chủ nhiệm lớp 1. Chính vì vậy bản thân tôi rất trăn trở. Thực tế trong lớp thời gian đầu có nhiều học sinh chưa tự tin, chưa có ý thức học tập chưa tốt. Bên cạnh đó, nền nếp lớp học không có, còn một số học sinh cá biệt (học chưa hoàn thành, còn hiếu động,…), một số học sinh trong giờ học còn làm việc riêng, gây mất trật tự. Hơn nữa ý thứcthực hiện nội quy trường lớp chưa cao vì các em mới từ mẫu giáo lên.
Sĩ số lớp tôi 39 em, trong đó 22 em nữ. Trong lớp có những học sinh có hoàn cảnh đặc biệt(em Trịnh Lê Hưng bị khiếm thính, ….), có những học sinh trong giờ học chưa chú ý nghe giảng, hay trêu ghẹo, đùa giỡnvới bạn (Hoàng Đức, Minh Đức A, …..). Bên cạnh đó một số phụ huynh coi việc giáo dục học sinhlà bổn phận, là trách nhiệm của nhà trường mà đặc biệt là của giáo viênchủ nhiệm nên chưa thực sự quan tâm đến việc học của con em mình.
Học sinh lớp 1 nói chung và học sinh lớp 1B tôi chủ nhiệm nói riêng là học sinh mới bước vào ngưỡng cửa học tập. Vì vậy các em rất cần được giáo dục và rèn luyện nhiều kĩ năng sống để tự tin trong học tập cũng như trong cuộc sống.
Từ thực tế trên, tôi luôn tự nhủvới sức trẻ và lòng nhiệt tình trong công việc mình phải cố gắng thật nhiều để làm tốt công tác chủ nhiệm và phải đặc biệt quan tâm gần gũi hơn với học sinh, phải làm sao để chính các em ấy luôn cảm thấy ở tôi sự tin tưởng; sự mới lạ, không nhàm chán, tôi luôn cố gắng hướng các em đến sự ham mê trong học tập và phấn đấu rèn luyện đạo đức tốt hơn.
* Thuận lợi:
– Ban giám hiệu luôn quan tâm tới chất lượng dạy và học.
– Các ban ngành, đoàn thể luôn tạo điều kiện hỗ trợ giúp đỡ nhiệt tình về mọi mặt.
– Cơ sở vật chất của trường đảm bảo cho việc dạy và học.
– Ngay từ đầu năm nhà trường đã tổ chức cuộc họp phụ huynh để chấn chỉnh nền nếp học tập của học sinh.
– Bản thân tôi nhiệt tình trong công tác, hết lòng cho học sinh thân yêu.
– Học sinh có đủ đồ dùng học tập.
* Khó khăn:
– Là giáo viên chủ nhiệm lớp 1 năm đầu tiên.
– Trình độ tiếp thu của học sinh không đều, có những học sinh chưa qua lớp mẫu giáo do điều kiện kinh tế gia đình khó khăn..
– Một số học sinh chưa có ý thức học tập, còn ham chơi dành ít thời gian cho việc học tâp.
– Nhiều em có hoàn cảnh khó khăn, phụ huynh ít quan tâm đến việc học tập của con em mình.
Từ thực tế trên bản thân tôi mạnh dạn đưa ra một số biện pháp đổi mới công tác chủ nhiệm lớp góp phân nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện tại lớp 1B, trường Tiểu học Tân Sơn.
2.3. Biện pháp thực hiện
2.3.1. Biện pháp 1: Người giáo viên chủ nhiệm cần đạt được một số yêu cầu sư phạm cơ bản.
Thứ nhất, người giáo viên chủ nhiệm lớp phải có lòng yêu nghề, mến trẻ; phải am hiểu, nắm bắt chủ trương, đường lối giáo dục của Đảng và Nhà nước trong thời kì đổi mới, phải có niềm tin ở học sinh. Chính niềm tin ấy sẽ tiếp thêm nghị lực để giáo viên hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.
Thứ hai, người giáo viên chủ nhiệm phải có “chữ tín” với phụ huynh và học sinh, phải khéo léo đối xử trong mối quan hệ với đồng nghiệp – phụ huynh – học sinh, mà biểu hiện cụ thể phải là tôn trọng, yêu mến học sinh.
Thứ ba, người giáo viên chủ nhiệm lớp phải là người có chuyên môn vững vàng.
Thứ tư, giáo viên chủ nhiệm phải là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
Nói tóm lại, giáo viên chủ nhiệm lớp phải là một công dân gương mẫu, có lối sống lành mạnh, biết sống vì mọi người, không chỉ cần có “tài” mà còn phải có “tâm” rất lớn. Chỉ có như thế mới đáp ứng và thực hiện tốt yêu cầu mà xã hội đã tín nhiệm giao phó.
2.3.2. Biện pháp 2: Xây dựng nền nếp lớp học
a. Nắm thông tin về học sinh
Muốn giáo dục được học sinh thì phải hiểu được tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của các em. Nhưng làm thể nào để hiểu được những điều ấy một cách tường tận? Theo tôi đó là tiếp cận với lớp chủ nhiệm nghĩa là chúng ta phải tiếp xúc gần gũi trò chuyện tìm hiểu về hoàn cảnh, đặc điểm tâm sinh lí, tính tình, sở thích…..của các em. Để tìm hiểu và nắm bắt được đầy đủ các thông tin cần thiết về từng học sinh tôi tiến hành làm các công việc sau:
Bước 1: Điều tra lý lịch học sinh qua phiếu Sơ yếu lý lịch vào tuần đầu tiên của năm học mới với các nội dung sau:

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

SƠ YẾU LÍ LỊCH HỌC SINH

1. Họ và tên học sinh:……………………………………………………..
2. Ngày …………tháng…..…….năm sinh…………………………………
3. Địa chỉ thường trú:………..………………………………………..….…
4. Nơi sinh: …………………………………………………………………
5. Hộ khẩu thường trú: ………………………………………………………
6. Nơi ở hiện nay: ……………………………………………………………
7. Sở thích của bản thân: ……………………………………………………
8. Họ tên cha:……………… nghề nghiêp:…………..điện thoại:…..……..
9. Họ tên mẹ:………………… nghề nghiêp:………… điện thoại: ……….
10. Con thương binh: ……………………………………………………….
11. Con mồ côi: …………………………………………………………….
12. Con dân tộc ít người: ……………………………………………………
13. Con hộ nghèo: …………………………………………………………..
14. Số điện thoại tiện liên lạc: ………………………………………………
15. Chiều cao:……………………..Cân nặng:………………………………
Thanh Hóa, ngày …….tháng ….năm ………
Người khai
Bước 2:
Để kiểm tra độ chính xác của các thông tin mà tôi thu thập được qua phiếu điều tra tôi cố gắng tìm hiểu theo nhiều kênh khác nhau như từ bạn bè, người quen, chính quyền địa phương, đến thăm gia đình một số học sinh,…Từ đó tôi có những hình thức, những biện pháp giáo dục linh hoạt phù hợp với từng em bởi giáo dục không phải là một công thức chung có sẵn.Bên cạnh đó tôi còn liên hệ với các giáo viên dạy đặc thù trong lớp cũng như giáo viên làm công tác Tổng phụ trách đội để có thêm những thông tin chính xác về các em.
Bước 3:
Đây là bước tiến hành thường xuyên ở từng giai đoạn. Tôi cung cấp số điện thoại của bản thân, của nhà trường đến từng em và liên hệ với gia đình học sinh qua số điện thoại. Cuối buổi học mỗi ngày tôi đều dành thời gian ngồi lại trên lớp để nhắn tin cho phụ huynh bằng sổ liên lạc điện tử, thông báo tình hình của các em trong ngày (nếu có bất thường). Bằng hình thức liên hệ tôi nắm được những diễn biến về đạo đức,học tập của các em từ đó có thể đánh giá hiệu quả những tác động sư phạm đồng thời điều chỉnh phương pháp giáo dục.
b. Xây dựng đội ngũ tự quản
Theo mô hình trường học mới, quản lí lớp học là “Hội đồng tự quản học sinh”. Để xây dựng một tập thể tốt, muốn ổn định nền nếp học tập thì điều cần là phải có một “Hội đồng tự quản học sinh” hoạt động hiệu quả. Xây dựng “Hội đồng tự quản học sinh” là một biện pháp giúp học sinh phát huy quyền làm chủ quá trình học tập, giáo dục. Học sinh có điều kiện hiểu rõ quyền và trách nhiệm trong môi trường giáo dục, được rèn các kĩ năng lãnh đạo, kĩ năng tham gia, hợp tác trong các hoạt động giáo dục. Thành lập “Hội đồng tự quản học sinh” thúc đẩy sự phát triển về đạo đức, tình cảm và ý thức xã hội của học sinh thông qua những kinh nghiệm hoạt động thực tế của các em trong nhà trường và mối quan hệ của các em với những người xung quanh. Các em được tham gia một cách dân chủ, tích cực vào đời sống học đường; khuyến khích các em tham gia một cách toàn diện vào các hoạt động của nhà trường, phát triển tính tự chủ, sự tôn trọng, bình đẳng, tinh thần hợp tác và đoàn kết của học sinh. Trong buổi sinh hoạt lớp đầu năm tôi đã làm các công việc sau:
*Xây dựng kế hoạch thành lập “Hội đồng tự quản học sinh”
Thành lập “Hội đồng tự quản học sinh” đòi hỏi phải có sự tham gia của giáo viên, học sinh, khuyến khích phụ huynh và các tổ chức khác cùng tham gia. Giáo viên cần chuẩn bị về tư tưởng cho học sinh khi các em tham gia “Hội đồng tự quản học sinh”, những lợi ích có thể có của “Hội đồng tự quản học sinh” tới cuộc sống của chính các em trong nhà trường những vai trò, trách nhiệm mà cá em cùng chia sẻ gánh vác.
*Triển khai Bầu Ban cán sự
Trước bầu cử:
Giáo viên phải tạo cho học sinh có cơ hội tự tranh cử vào các vị trí lớp trưởng(chủ tịch) và lớp phó (phó chủ tịch), đây là một bước phát hiện học sinh mạnh dạn, dám nói trước đám đông. Việc lựa chọn chủ tịch và phó chủ tịch là vô cùng quan trọng. Đây chính là người giúp giáo viên rất nhiều trong việc quản các hoạt động của lớp cũng như trong tiết học. Nhưng muốn làm được điều này