SKKN Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thpt thông qua hoạt động ngoại khóa clb tiếng anh

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lý do chọn đề tài 

Ở bất kì thời  đại nào, giáo dục đào tạo cũng có vai trò rất quan trọng trong quá trình xây dựng và phát triển của mỗi quốc gia. Mục tiêu giáo dục của chúng ta hiện nay là đào tạo những con người phát triển toàn diện về đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ, nghề nghiệp và hình thành nhân cách, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. 

Với mục đích đào tạo nguồn nhân lực phục vụ kịp thời sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước, Bộ trưởng Bộ giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quyết định số 410/QĐBGDĐT ngày 04/02/2016 về việc ban hành Kế hoạch triển khai Quyết định số 1501/QĐ-TTg ngày 28/8/2015 về tập huấn và triển khai giáo dục KNS thông qua một số môn học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường phổ thông, nhằm nâng cao các kỹ năng hoạt động nhóm, kỹ năng vận dụng các kiến thức đã học vào thực tiễn đồng thời nhằm hạn chế các tệ nạn xã hội đang có nguy cơ xâm nhập vào học đường thông qua các hoạt động trải nghiệm. Trong quá trình tiến hành đổi mới chương trình phổ thông, Bộ GD&ĐT đặc biệt quan tâm đến phương pháp và mục tiêu giáo dục được UNESCO đề xuất theo hướng tiếp cận KNS: “Học để biết, học để làm, học để cùng chung sống và học để khẳng định mình”. Đó chính là những KNS cần thiết của mỗi cá nhân trong giai đoạn hội nhập hiện nay. 

Ở nước ta chương trình giáo dục đã nhiều lần đổi mới, điều kiện sống và học tập của HS ngày một nâng cao. Trong xu thế hội nhập, không chỉ tiếng Anh là chìa khóa để giúp HS mở cánh cửa vào tương lai mà kỹ năng sống là yếu tố rất quan trọng. Song không ít bộ phận HS còn thiếu nhiều kỹ năng sống cần thiết như: kỹ năng hợp tác, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng đặt mục tiêu, kỹ năng quản lí thời gian, kỹ năng đảm nhận trách nhiệm , kỹ năng tự nhận thức về bản thân, kỹ năng kiểm soát cảm xúc, kỹ năng lắng nghe tích cực… Đặc biệt, lứa tuổi HS THPT – lứa tuổi đang hình thành và phát triển những giá trị nhân cách, có nhiều mơ ước và khát vọng, tò mò thích khám phá nhưng còn thiếu hiểu biết về xã hội, còn thiếu KNS nên trước những thử thách và những tình huống khó khăn trong cuộc sống dễ nhận thức và ứng xử lệch lạc, có phản ứng tiêu cực, dễ rơi vào bế tắc, không tự mình làm chủ được chính bản thân… Nguyên nhân cơ bản là do HS chưa nhận thức đúng, chưa có ý thức rèn luyện KNS cho bản thân. Nhà trường, tổ chức Đoàn, gia đình và các tập thể HS đã quan tâm đến hoạt động giáo dục tri thức, văn hóa, xã hội, đạo đức, ý thức công dân, rèn luyện KNS cho HS. Tuy nhiên, việc giáo dục KNS cho HS THPT vẫn là bài toán khó khi các phương pháp giáo dục đưa ra chưa đạt hiệu quả cao. 

CLB tiếng Anh là một sân chơi bổ ích, không chỉ giúp các em giao lưu, học hỏi, trau dồi và nâng cao kiến thức môn tiếng Anh mà còn là nơi tạo điều kiện cho các em giao tiếp, ứng dụng thực tế, trải nghiệm được nhiều vấn đề qua các hoạt động thực tế, đồng thời gây hứng thú trong học tập. Vì vậy tận dụng thế mạnh của hoạt động ngoại khóa CLB tiếng Anh để tác động vào nhận thức, thái độ và hành vi nhằm truyền đạt, rèn luyện KNS cho HS THPT là một trong những hình thức giáo dục hiệu quả, giúp các em rèn luyện bản thân để có những hành vi đúng đắn phù hợp có trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội. CLB tiếng Anh giúp các em hình thành các kỹ năng tự tin, kỹ năng hợp tác, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng đặt mục tiêu, kỹ năng quản lí thời gian, kỹ năng đảm nhận trách nhiệm, kỹ năng tự nhận thức về bản thân, kỹ năng tư duy phê phán, kỹ năng kiểm soát cảm xúc, kỹ năng lắng nghe tích cực, kỹ năng tìm kiếm hỗ trợ … 

Với ý nghĩa và tầm quan trọng như trên, tôi nhận thấy việc giáo dục và rèn luyện KNS cho HS được thể hiện rõ nét nhất trong một số hoạt động ngoài giờ học, cụ thể là hoạt động của CLB tiếng Anh các trường THPT ở địa bàn huyện Quỳnh Lưu. Vì thế tôi chọn đề tài “Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THPT thông qua hoạt động ngoại khóa CLB tiếng Anh ”. 

2. Mục đích nghiên cứu 

• Đề xuất một số giải pháp với các hình thức tổ chức hoạt động khác nhau của CLB tiếng Anh để góp phần nâng cao hiệu quả dạy và học môn tiếng Anh cũng như phát triển năng lực của học sinh trường THPT. 
• Rèn luyện cho HS các kỹ năng cần thiết trong học tập và cuộc sống:  Giúp HS tự tin trong giao tiếp trước đám đông, tự tin trong khả năng thuyết trình, hùng biện, tranh biện. Cải thiện, nâng cao kỹ năng hợp tác, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng đặt mục tiêu, kỹ năng quản lí thời gian, kỹ năng đảm nhận trách nhiệm, kỹ năng tự nhận thức về bản thân, kỹ năng tư duy phê phán, kỹ năng kiểm soát cảm xúc, kỹ năng lắng nghe tích cực, kỹ năng tìm kiếm hỗ trợ…để đào tạo ra những con người toàn diện về đức và tài, sau này trở thành công dân tương lai toàn cầu, hội nhập, xây dựng đất nước giàu mạnh hơn. 
• Sử dụng, ứng dụng Công nghệ thông tin vào việc định hướng cho HS các cách tìm tòi, khai thác các phương pháp học cũng như tài liệu liên quan đến vấn đề học tập để các em thích ứng với kỹ năng học tập thời đại 4.0. 

3. Đối tượng nghiên cứu 

– Hệ thống kiến thức lí thuyết về kỹ năng sống và các giải pháp giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động của CLB tiếng Anh, góp phần phát triển nhân cách toàn diện cho học sinh trường THPT . 

4. Phương pháp nghiên cứu 

• Phương pháp nghiên cứu lí luận: Góp phần hình thành thêm các kỹ năng sống cho học sinh THPT thông qua hoạt động ngoại khóa CLB tiếng Anh tại địa bàn Quỳnh Lưu. 

• Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: 

• Phương pháp thu thập thông tin, tìm hiểu thực tế; khảo sát, xử lí, tổng hợp thông tin, khái quát, rút ra kết luận và đề ra giải pháp phù hợp. 
• Thể nghiệm đề tài vào phương pháp thực tiễn. 

• Phạm vi của đề tài 

 Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THPT thông qua hoạt động ngoại khóa CLB tiếng Anh tại địa bàn huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. 

• Tính mới của đề tài 
• Đề tài đã nghiên cứu, đề xuất và đúc rút kinh nghiệm thành công những giải pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THPT thông qua các hoạt động trải nghiệm CLB tiếng Anh tại các trường trên địa bàn huyện Quỳnh Lưu một cách tương đối đầy đủ và toàn diện. 
• Mặt khác, đề tài cũng đã đưa ra những giải pháp mà ở đó, giáo viên định hướng, gợi mở cho học sinh tự hình thành và rèn luyện kỹ năng sống một cách tự nhiên, nhẹ nhàng, không gò bó, không áp đặt học sinh. Thông qua các hoạt động lồng ghép kỹ năng sống vào CLB tiếng Anh trong nhà trường, đề tài đưa ra được cách thức tổ chức giáo dục kỹ năng sống; kích thích, lôi cuốn học sinh tham gia một cách tích cực, hào hứng, say mê. Giúp học sinh chủ động trong quá trình hình thành và rèn luyện phát triển kỹ năng sống cho bản thân một cách tích cực, tự giác đặt mình trong khuôn khổ khi tham gia các hoạt động. Từ đó, ý thức rèn luyện và mức độ vận dụng kỹ năng sống của học sinh được nâng cao. 
• Giúp các em có xu hướng thay đổi, tích lũy được những kỹ năng ứng xử các tình huống trong cuộc sống hàng ngày như: kỹ năng hợp tác, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng đặt mục tiêu, kỹ năng quản lí thời gian, kỹ năng đảm nhận trách nhiệm, kỹ năng tự nhận thức về bản thân, kỹ năng tư duy phê phán, kỹ năng kiểm soát cảm xúc, kỹ năng lắng nghe tích cực, kỹ năng tìm kiếm hỗ trợ…Thay đổi tư duy, trau dồi và nâng cao được kỹ năng giao tiếp bằng tiếng Anh, kích thích hứng thú và đam mê học môn tiếng Anh, làm giàu vốn từ vựng tiếng Anh cho HS. – Giáo viên tích lũy được kinh nghiệm tổ chức các hoạt động cho HS, có khả năng ứng xử các tình huống linh hoạt hơn trong quá trình giảng dạy sư phạm. Sáng kiến có thể áp dụng dễ dàng với nhiều trường trong Huyện, trong Tỉnh. 

PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 

CHƯƠNG 1 

 CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI 

• Cơ sở lí luận  

1.1. Khái niệm kỹ năng sống và cách phân loại kỹ năng sống   Hiện nay chưa có một khái niệm nào thống nhất trên toàn thế giới về KNS. 

KNS được tiếp cận theo nhiều quan điểm khác nhau và điều này cũng ảnh hưởng đến cách phân loại KNS. 

Theo Tổ chức UNESCO ( United Natinos Educational Scientific and Cultura 

Organization), KNS là năng lực cá nhân để thực hiện đầy đủ các chức năng và tham gia vào cuộc sông hàng ngày. KNS gắn với 4 trụ cột của giáo dục, đó là: 

• Học để biết (Learning to know) 
• Học làm người (Learning to be) 
• Học để sống với người khác (learning to live together) 
• Học để làm (Learning to do) 

Theo Quỹ Nhi đồng Liên hợp quổc (UNICEF), kỹ năng sống là cách tiếp cận giúp thay đổi hoặc hình thành hành vi mới. Cách tiếp cận này lưu ý đến sự cân bằng về tiếp thu kiến thức, hình thành thái độ và kỹ năng.  

Theo Tổ chức Văn hoá, Khoa học và Giáo dục Liên hợp quốc (UNESCO), kĩ năng sống gắn với 4 trụ cột của giáo dục, đó là:  

• Học để biết gồm các kỹ năng tư duy như: tư duy phê phán, tư duy sáng tạo, ra quyết định, giải quyết vấn đề, nhận thức được hậu quả… 
• Học làm người gồm các kỹ năng cá nhân như: ứng phó với căng thẳng, kiềm soát cảm xúc, tự nhận thức, tự tin… 
• Học để sống vời người khác gồm các kỹ năng xã hội như: giao tiếp, tự khẳng định, hợp tắc, làm việc theo nhóm, thể hiện sự cảm thông… 
• Học để làm gồm kỹ năng thực hiện công việc và các nhiệm vụ như: kỹ năng đặt mục tiêu, đảm nhận trách nhiệm. 

Từ những quan niệm trên đây có thể thấy, KNS bao gồm một loạt các kỹ năng cụ thể, cần thiết cho cuộc sống hằng ngày của con người. Bản chất của kỹ năng sống là kỹ năng tự quản bản thân và kỹ năng xã hội cần thiết để cá nhân tự lực trong cuộc sống, học tập và làm việc hiệu quả. Nói cách khác, KNS là khả năng làm chủ bản thân của mọi người, khả năng ứng xử phù hợp với những người khác và với xã hội, khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống. 

Theo UNESCO, WHO và UNICEF, có thể xem KNS gồm các kỹ năng cổt lõi sau: 

• Kỹ năng giải quyết vấn đề. 
• Kỹ năng suy nghĩ/ tư duy phân tích có phê phán. 
• Kỹ năng giao tiếp hiệu quả. 
• Kỹ năng ra quyết định. 
• Kỹ năng tư duy sáng tạo. 
• Kỹ năng giao tiếp ứng xử cá nhân. 
• Kỹ năng tự nhận thức/ tự trọng và tự tin của bản thân, xác định giá trị (Self-Awareness building skills). 
• Kỹ năng thể hiện sự cảm thông. 
• Kỹ năng ứng phó với căng thẳng và cảm xúc. 

1.2. Một số kỹ năng sống cơ bản cần giáo dục cho học sinh THPT 

• Nhóm các kỹ năng nhận biết và sống với chính mình: bao gồm các KNS cụ thể như: kỹ năng tự nhận thức, kỹ năng xác định giá trị, kỹ năng ứng phó với căng thẳng, kỹ năng tìm kiềm sự hỗ trợ, kỹ năng tự trọng, kỹ năng tự tin, kỹ năng kiểm soát cảm xúc. 
• Nhóm các kỹ năng nhận biết và sống với người khác: bao gồm các kỹ năng sống cụ thể như: kỹ năng giao tiếp có hiệu quả, kỹ năng giải quyết mâu thuẫn, kỹ năng thương lượng, kỹ năng từ chối, kỹ năng bày tỏ sự cảm thông, kỹ năng hợp tác, kỹ năng lắng nghe tích cực, kỹ năng đảm nhận trách nhiệm. 
• Nhóm các kĩ năng ra quyết định một cách có hiệu quả; bao gồm các kỹ năng sống cụ thể như: kỹ năng tìm kiếm và xử lí thông tin, kỹ năng tư duy phê phán, kỹ năng tư duy sáng tạo, kỹ năng ra quyết định, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng kiên định, kỹ năng đạt mục tiêu, kỹ năng quản lý thời gian…