SKKN Một số biện pháp giảng dạy giúp học sinh lớp 1 yêu thích môn âm nhạc

Năm học ……….thực hiện theo công văn chỉ đạo của Bộ giáo dục và đào tạo về việc giảm tải dạy và học cũng như cách đánh giá chất lượng học sinh tiểu học theo Thông tư 22. Chính vì vậy đội ngũ giáo viên chúng tôi đã và đang cố gắng đổi mới phương pháp dạy học để đảm bảo và nâng cao chất lượng một giờ lên lớp  để tạo hứng thú học bài cho các em, đồng thời có thể đánh giá khách quan được năng lực phẩm chất của học sinh dựa trên cơ sở động viên, khuyến khích và bồi dưỡng chuyên sâu hơn. Các em vừa lĩnh hội tri thức đồng thời vẫn được hoạt động và vui chơi bổ ích. Để làm được điều đó, giáo viên phải là người say mê âm nhạc, yêu mến học trò, nắm vững những kiến thức âm nhạc để trở thành người truyền lửa cho các em. Từ đó, tôi đã mạnh dạn đưa ra đề tài “Một số biện pháp giảng dạy giúp học sinh lớp 1 yêu thích môn âm nhạc” và đây cũng là những kinh nghiệm mà tôi đúc kết trong những năm tôi công tác giảng dạy tại trường tiểu học.

Mục đích nghiên cứu

Giúp giáo viên dạy tốt và học sinh khối lớp 1 thật sự yêu thích và hứng thú với môn âm nhạc.

III. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu

Phạm vi nghiên cứu: Năm học ……….

Đối tượng nghiên cứu: Học sinh khối lớp 1

Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp quan sát
Phương pháp vấn đáp
Phương pháp thực hành
NỘI DUNG
Cơ sở lý luận

Âm nhạc là môn nghệ thuật có tác động mạnh mẽ tới đời sống tình cảm của con người, đòi hỏi người học có sự yêu thích say mê và một chút năng khiếu. Thông qua những câu hát tiếng nhạc, lời ca, các động tác vận động minh họa giúp các em nhận thức những hình tượng âm thanh, giai điệu, kích thích cảm xúc của các em, giúp các em cảm thụ những giai điệu đẹp qua từng bài hát, điệu nhạc. Đối với các em học sinh lớp 1, hoạt động học tập chưa có đối tượng cụ thể. Các em lĩnh hội kiến thức chủ yếu dựa vào trực quan và thực hành. Học sinh luôn hiếu động, dễ nhớ nhưng cũng nhanh quên. Nhu cầu nhận thức của học sinh tiểu học đang phát triển. Hành vi và thói quen đạo đức đang hình thành. Vì vậy học sinh rất thích các hoạt động tập thể sôi nổi như múa hát.

Giáo viên âm nhạc là người hình thành cho các em những cơ sở ban đầu trong việc tiếp thu  âm nhạc và phát triển những học sinh có năng khiếu thật sự để sớm bồi dưỡng các em trở thành nhân tài. Xuất phát từ thực trạng giảng dạy âm nhạc cho học sinh lứa tuổi tiểu học, vấn đề học và kết quả học tập của các em là hết sức quan trọng, điều đó không chỉ phụ thuộc vào chương trình giảng dạy phù hợp mà còn phụ thuộc vào phương pháp giảng dạy của giáo viên. Hơn nữa còn phụ thuộc vào ý thức học tập, khả năng cảm thụ của học sinh cùng sự quan tâm chăm sóc, tạo điều kiện của gia đình và toàn xã hội.

Qua một giờ học nhạc, học sinh sẽ có những phút thư giãn, thoải mái chơi mà học. Thông qua những câu nhạc, lời ca, âm nhạc giúp các em hình thành cảm xúc ,tính cách. Hay quan trọng hơn là nhân cách con người. Vậy để các em hứng thú trong học tập, giáo viên cần tạo cho học sinh tâm trạng thoải mái, tự tin và hứng thú tràn đầy khi bắt đầu  một giờ học nhạc. Muốn làm được điều đó, một trong nhiều yếu tố quan trọng là người giáo viên nắm chắc và truyền tải chính xác những kiến thức âm nhạc.

Cơ sở thực tiễn

Năm học ………., trường có đầy đủ đội ngũ giáo viên giảng dạy âm nhạc tốt nghiệp cao đẳng chính qui chuyên ngành âm nhạc. Tuy nhiên về phía học sinh khối 1 vừa từ trường mầm non lên tiểu học, vì vậy không tránh khỏi sự rụt rè, bỡ ngỡ hay thậm chí sợ giáo viên. Vì vậy dẫn đến tình trạng lĩnh hội kiến thức khó khăn, hạn chế, không thoải mái trong giờ học nên học sinh không cảm nhận và chưa thực sự yêu thích được các môn học nói chung và phân môn âm nhạc nói riêng.

Dựa vào cơ sở lý luận đã có cùng với thời gian công tác tại trường, tôi đã dành nhiều thời gian tìm hiểu, quan sát và trò chuyện thân thiết với học sinh để đưa ra một số biện pháp giúp các em tự tin và yêu thích bộ môn âm nhạc hơn.

III.Thực trạng đề tài

1.Thuận lợi

– Bản thân là giáo viên được đào tạo cơ bản về chuyên môn, bồi dưỡng về chuyên nghành âm nhạc và đã có vài năm kinh nghiệm giảng dạy âm nhạc.

– Được tạo điều kiện về cơ sở vật chất, đồ đùng dạy học: Đàn, đài, tranh ảnh, song loan, mõ, phách, máy chiếu projecter, máy đa vật thể…

– Học sinh chăm ngoan.

Khó khăn

– Học sinh lớp 1 còn nhiều rụt rè, bỡ ngỡ. đặc biệt các con chưa biết đọc viết nên việc truyền tải gặp khó khăn hơn các khối lớp 2, 3, 4, 5.

– Học sinh còn hiếu động, khó tập trung chú ý vào bài giảng của giáo viên.

– Mức độ cảm nhận âm nhạc của trẻ không đồng đều.

Nguyên nhân

Có nhiều nguyên nhân khiến số đông học sinh khối 1 chưa thực sự hứng thú và yêu thích phân môn âm nhạc, đó chủ yếu là các nguyên nhân sau:

– Giáo viên chưa nhiệt tình giảng dạy và truyền đạt kiến thức âm nhạc cho học sinh, chưa áp dụng triệt để và vận dụng các hình thức hoạt động phong phú trong giờ học.

– Việc viết đọc của học sinh lớp 1 còn hạn chế vì vậy việc cảm nhận  bài hát đối với các con cần nhiều nỗ lực của bản thân hơn.

– Đa số phụ huynh học sinh chỉ chú trọng các phân môn khác, còn xem nhẹ môn Âm nhạc.

Một số biện pháp giảng dạy giúp học sinh lớp 1 yêu thích âm nhạc
Nghiên cứu mục tiêu, nội dung chương trình môn âm nhạc lớp 1

Âm nhạc ở tiểu học gồm các nội dung như: Học hát, phát triển khả năng nghe nhạc, tập đọc nhạc. Ở lớp 1, 2, 3 học hát và phát triển khả năng âm nhạc. Qua học hát, học sinh được rèn luyện về tai nghe, trí nhớ âm nhạc, phát triển nhạc cảm và làm quen với việc thể hiện đúng cao độ, trường độ. Để có một tiết học âm nhạc hiệu quả, gây ấn tượng tốt và tạo hứng thú cho học sinh trước tiên giáo viên phải xây dựng nề nếp học tập ngay từ bài học đầu tiên. Cụ thể như xác định thái độ, mục tiêu, ý thức học tập đối với phân môn âm nhạc. Muốn thực hiện được điều trên, giáo viên phải nắm vững các phương pháp và các bước trong giảng dạy để truyền thụ lại cho các em kiến thức của bài học cũng như phát triển được năng khiếu tiềm ẩn trong học sinh.

Ở lớp 1, dạy âm nhạc cho các em chủ yếu là dạy hát, thông qua dạy hát để giáo dục âm nhạc. Trong giờ học, học sinh được tập hát sao cho đúng giai điệu, tiết tấu những bài hát phù hợp với lứa tuổi. Đó là 12 bài hát có cấu trúc ngắn gọn, giai điệu đơn giản, tính chất bài nhẹ nhàng vui tươi, nội dung lành mạnh, được sắp xếp từ dễ đến khó và tầm cữ giọng rất phù hợp với học sinh lớp 1. Đồng thời các em được làm quen với hát tập thể, biết hát đồng đều và hòa giọng cùng các bạn. Học sinh được dạy hát kết hợp vận động theo bài hát, hát kết hợp gõ đệm nhịp nhàng theo nhịp, phách và tiết tấu với các loại nhạc cụ gõ như song loan, mõ, thanh phách, trống con… Bên cạnh đó các em được nghe và biết cách phân biệt âm thanh cao thấp hay dài ngắn với tốc độ khác nhau.

Thông qua việc tập hát và các hoạt động kết hợp với âm nhạc giúp các em phát triển năng lực nghe nhạc, cảm thụ âm nhạc, giáo dục cho học sinh những tình cảm trong sáng lành mạnh, phát triển năng  lực trí tuệ, làm cho đời sống tinh thần các em phong phú, giúp các em phát triển toàn diện mọi mặt.

Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí học sinh lớp 1

Học sinh tiểu học nói chung và học sinh lớp1 nói riêng là một thực thể hồn nhiên, ngây thơ và trong sáng. Ở mỗi em tiềm tàng khả năng phát triển về trí tuệ, lao động, rèn luyện và hoạt động xã hội để đạt một trình độ nhất định về lao động nghề nghiệp, về quan hệ giao lưu và chăm lo cuộc sống cá nhân, gia đình. Trẻ em ở lứa tuổi này đang hình thành và phát triển cả về mặt sinh lý, tâm lý, xã hội các em đang từng bước gia nhập vào xã hội thế giới của mọi mối quan hệ. Do đó, các em chưa đủ ý thức, phẩm chất và năng lực như một công dân trong xã hội, mà các em luôn cần sự bảo trợ, giúp đỡ của người lớn, của gia đình, nhà trường và xã hội. Học sinh lớp 1 dễ thích nghi, tiếp nhận cái mới và luôn hướng tới tương lai. Nhưng cũng thiếu sự tập trung cao độ, khả năng ghi nhớ và chú ý có chủ định chưa được phát triển mạnh, tính hiếu động, dễ xúc động còn bộc lộ rõ nét. Trẻ nhớ rất nhanh và quên cũng nhanh.Vì vậy, việc sử dụng đồ dùng dạy học là phương tiện quan trọng để tổ chức sự chú ý cho học sinh. Nhu cầu hứng thú có thể kích thích và duy trì chú ý không chủ định cho nên giáo viên cần tìm cách làm cho giờ học hấp dẫn để lôi cuốn sự chú ý của học sinh. Trí nhớ có vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống và hoạt động của con người, nhờ có trí nhớ mà con người tích lũy vốn kinh nghiệm đó vận dụng vào cuộc sống. Tư duy của học sinh lớp 1 là tư duy cụ thể, dựa vào những đặc điểm trực quan của đối tượng và hiện tượng cụ thể. Trong sự phát triển tư duy ở học sinh tiểu học, tính trực quan cụ thể vẫn còn thể hiện ở các lớp đầu cấp và sau đó chuyển dần sang tính khái quát ở các lớp cuối cấp. Trong quá trình dạy học và giáo dục, giáo viên cần nắm chắc đặc điểm này. Vì vậy, trong dạy học, giáo viên cần đảm bảo tính trực quan thể hiện qua dùng người thực, việc thực, qua dạy học hợp tác hành động để phát triển tư duy cho học sinh. Giáo viên cần hướng dẫn học sinh phát triển khả năng phân tích, khả năng phán đoán và suy luận qua hoạt động với thầy, với bạn.

Học sinh lớp 1 thường có nhiều nét tính cách tốt như hồn nhiên, ham hiểu biết, lòng thương người, lòng vị tha. Tình cảm là một mặt rất quan trọng trong đời sống tâm lý, nhân cách của mỗi người. Đối với các em, tình cảm có vị trí đặc biệt vì nó là khâu trọng yếu gắn nhận thức với hoạt động của trẻ em. Tình cảm tích cực sẽ kích thích trẻ em nhận thức và thúc đẩy trẻ em hoạt động. Tình cảm học sinh tiểu học được hình thành trong đời sống và trong quá trình học tập của các em. Việc học tập của các em còn bị chi phối bởi yếu tố gia đình, điều kiện địa lý và các yếu tố xã hội khác đòi hỏi nhà trường, gia đình, xã hội cần có sự kết hợp chặt chẽ để tạo động lực học tập cho học sinh.

Chuẩn bị và sử dụng đồ dùng  dạy học âm nhạc có hiệu quả

Để tạo được sự hứng khởi cho học sinh, việc sử dụng đồ dùng dạy học trong mỗi tiết dạy là không thể thiếu đối với mỗi giáo viên nói chung và giáo viên âm nhạc nói riêng. Đối với tôi, khi  bước lên bục giảng thì không thể thiếu các đồ