SKKN Một số giải pháp góp phần rèn luyện và phát triển kỹ năng thoát hiểm cho học sinh thpt

A. PHẦN MỞ ĐẦU 

1. Lý do chọn đề tài

Mục tiêu của nền giáo dục Việt Nam là hướng tới phát triển con người một cách toàn diện về Đức – Trí – Thể – Mỹ. Trong đó, nhấn mạnh vấn đề việc học: Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để khẳng định mình. Vì thế, rèn luyện kỹ năng sống, nhất là kỹ năng thoát hiểm rất cần thiết và quan trọng trong cuộc sống của mỗi chúng ta. 

Hơn nữa trong xã hội hiện nay cùng với sự phát triển mạnh như vũ bão của cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện đại thì việc rèn luyện các kỹ năng thoát hiểm cho học sinh sẽ tạo nền tảng, kiến thức cơ sở và những kỹ năng cơ bản để làm chủ bản thân cũng như có thể đối phó với những khó khăn của cuộc sống. Từ đó, giúp các em nâng cao được khả năng nhận thức, rèn luyện tư duy một cách sáng tạo, tự tin giải quyết các vấn đề. 

Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 hình thành và phát triển cho học sinh 5 phẩm chất, 10 năng lực giúp học sinh rèn luyện khả năng tự học, khả năng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực và sở thích, khả năng thích ứng với những đổi thay trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp mới. Do đó, bên cạnh truyền thụ cho học sinh các tri thức cơ bản thì mục tiêu của giáo dục cần rèn luyện kỹ năng mềm cho học sinh, trong đó có kỹ năng thoát hiểm trong mọi hoàn cảnh. 

Tại các cấp học trong nhà trường hiện nay hầu hết chương trình đào tạo kỹ năng sống sót trong tình huống hiểm nguy không được quan tâm đúng mức. Ngay cả ngoài xã hội, các chương trình đào tạo kỹ năng như: Kỹ năng giao tiếp, kỹ năng trình bày…có ở rất nhiều cơ sở nhưng nghịch lý là chẳng mấy ai quan tâm đến việc đào tạo kỹ năng sống thoát hiểm, trong khi ai cũng cho rằng “tính mạng của con người là tài sản vô giá”. 

Mặc dù, kỹ năng thoát hiểm có vai trò ngày càng quan trọng nhưng trên thực tế, các hoạt động giáo dục kỹ năng này cho học sinh chưa thật sự có hiệu quả. Theo truyền thông, một  nữ sinh lớp 10 ở Trung tâm Giáo dục thường xuyên huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh bị đánh hội đồng vào ngày 10 tháng 2  năm 2023; 3 học sinh trường THPT Tô Văn Ơn, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa bị đuối nước vào chiều ngày 9 tháng 4 năm 2023 hay hiện tượng học sinh bị quấy rối tình dục ở tất cả các cấp học…Và câu hỏi đặt ra rằng “Liệu mỗi người chúng ta có thể làm gì để hạn chế các rủi ro cho chính mình” khi tai nạn bất ngờ xảy ra. Câu trả lời rõ ràng rằng, chúng ta hoàn toàn có thể hạn chế tối đa các rủi ro và tăng cơ hội sống sót nếu được trang bị kỹ năng thoát hiểm cá nhân. Không ai có thể tự tin trả lời rằng “Tôi hoàn toàn bình tĩnh để tìm cách xử lý an toàn khi tai nạn xảy ra”, nhưng với những kiến thức, kỹ năng thoát hiểm được rèn luyện từ nhỏ hay được quan tâm đúng mức trong các hoạt động cá nhân hằng ngày, ít nhiều sẽ hình thành một “phản xạ có điều kiện” giúp cho mỗi người bảo vệ tính mạng của chính mình nếu không may rơi vào các tình huống nguy hiểm. Vì vậy, cần trang bị kỹ năng thoát 

1 

hiểm cho học sinh là rất cần thiết và cấp bách hiện nay. 

Cũng như nhiều trường THPT khác, trong những năm gần đây, trường THPT Cửa Lò 2 đã chú trọng vào việc phát triển các kỹ năng mềm cho học sinh trong đó có kỹ năng thoát hiểm. Ngoài việc lồng ghép giáo dục kỹ năng thoát hiểm cho các em trong những giờ học trên lớp thì các em còn được tham gia vào các hoạt động trải nghiệm, chương trình ngoại khóa…. 

Xuất phát từ những lí do trên, chúng tôi đã lựa chọn đề tài: “Một số giải pháp góp phần rèn luyện và phát triển kỹ năng thoát hiểm cho học sinh THPT Cửa Lò 2” để nghiên cứu. 

2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực trạng về kỹ năng thoát hiểm của học sinh THPT Cửa Lò 2, chúng tôi đề xuất và thực hiện một số giải pháp nhằm góp phần rèn luyện và phát triển kỹ năng thoát hiểm cho học sinh THPT nhằm: 

• Giúp học sinh thích ứng với cuộc sống xã hội hiện tại, với những tác động của tự nhiên, xã hội; Thúc đẩy các bạn học sinh tham gia các hoạt động mang tính xã hội, phát huy nhân tố tích cực, hạn chế nhân tố tiêu cực, xây dựng môi trường sống thân thiện, tích cực ở địa phương. 
• Đáp ứng mục tiêu giáo dục toàn diện, phù hợp với quan điểm giáo dục của UNESCO đó là: Học để biết, học để làm, học để tồn tại, học để chung sống. 

3. Đối tượng, khách thể nghiên cứu 

• Khách thể nghiên cứu: Đề tài tiến hành thực nghiệm và khảo sát ở học sinh 3 khối trường THPT Cửa Lò 2. Để đề tài có thể ứng dụng phổ biến cho các trường THPT, chúng tôi chủ yếu tiến hành thực nghiệm và khảo sát ở những lớp cơ bản. 
• Đối tượng nghiên cứu: Những kỹ năng thoát hiểm cho học sinh 

4. Nhiệm vụ nghiên cứu

• Nghiên cứu cơ sở lí luận về kỹ năng thoát hiểm và giáo dục kỹ năng thoát hiểm cho học sinh THPT. 
• Nghiên cứu thực trạng kỹ năng thoát hiểm thích ứng xã hội của học sinh THPT Cửa Lò 2 và tìm hiểu nguyên nhân, ảnh hưởng dẫn đến thực trạng đó. 
• Đề xuất những giải pháp nhằm góp phần rèn luyện và phát triển kỹ năng thoát hiểm ở trường THPT Cửa Lò 2. 
• Tiến hành thực nghiệm sư phạm. 

• Phương pháp nghiên cứu  

• Phương pháp nghiên cứu lý thuyết 

Xây dựng cơ sở lí luận của đề tài thông qua việc sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa các tài liệu về kỹ năng thoát hiểm cho học sinh THPT. 

• Phương pháp điều tra 

Xây dựng một hệ thống câu hỏi cho giáo viên và học sinh THPT nhằm thu thập các thông tin về kỹ năng thoát hiểm của học sinh THPT Cửa Lò 2.