SKKN Xây dựng bài dạy theo hình thức sử dụng các đoạn phim và trò chơi vào dạy học môn GDQP – AN giúp phát triển hiệu quả năng lực, phẩm chất cho người học – GDPT 2018

 PHẦN I: MỞ ĐẦU 

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 

Môn học Giáo dục Quốc phòng – An ninh (GDQP-AN) là bộ phận của nền giáo dục quốc dân, một nội dung cơ bản trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân là môn học chính khoá trong chương trình giáo dục cấp Trung học phổ thông hiện đang được xã hội và ngành Giáo dục quan tâm. Giáo dục quốc phòng bao gồm kiến thức khoa học xã hội, nhân văn, khoa học tự nhiên và khoa học kĩ thuật quân sự. Là môn học được thể hiện trong đường lối giáo dục của Đảng và thể chế hóa bằng các văn bản pháp quy của Nhà nước, nhằm góp phần đào tạo những con người có đủ phẩm chất và năng lực làm tốt hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 

Trong những năm đất nước có chiến tranh, nhờ có chương trình huấn luyện quân sự trong các nhà trường, thanh niên trước khi nhập ngũ đã có kiến thức quân sự phổ thông, rút ngắn được thời gian huấn luyện chiến sĩ mới, tham gia tích cực trong cuộc kháng chiến chống Mĩ và chiến tranh bảo vệ biên giới Tổ quốc. Nhiều tấm gương cao đẹp là học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường đã trở thành anh hùng, dũng sĩ trong chiến đấu và lao động xây dựng đất nước. Ngoài việc nâng cao dân trí về quốc phòng, GDQP góp phần giáo dục ý thức trách nhiệm của mỗi công dân đối với Tổ quốc, giáo dục lòng tự hào về truyền thống vẻ vang của dân tộc, xây dựng ý thức tổ chức, kỉ luật, coi trọng nếp sống tập thể, mình vì mọi người, chống thói ích kỉ; cùng với các hoạt động khác đẩy lùi tiêu cực và tệ nạn xã hội. 

Nhận thấy ý nghĩa đó, năm 2001, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 15/NĐ-CP, quy định GDQP-AN là môn học chính khoá trong hệ thống giáo dục – đào tạo (GD-ĐT). Nhờ đó, công tác GDQP-AN đã có bước phát triển mới cả bề rộng và chiều sâu, chất lượng ngày càng cao. Qua đó, đã giáo dục cho thế hệ học sinh về những chủ trương, quan điểm cơ bản của Đảng về quốc phòng – an ninh (QPAN), nâng cao ý thức cảnh giác cách mạng và rèn luyện những kỹ năng quân sự cần thiết, để tuổi trẻ góp phần vào công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 

Với mục tiêu giáo dục phổ thông là “giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng lực khả năng, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”; Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo quyết định số 16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 5/5/2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục Đào tạo cũng đã nêu : “Phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc trưng môn học, đặc điểm đối tượng học sinh, điều kiện của từng lớp học; bồi dưỡng cho học sinh phương pháp tự học, khả năng hợp tác; rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú và trách nhiệm học tập cho học sinh”.  

Hiện nay, nền giáo dục nước ta đang ở vào giai đoạn, mà việc đổi mới phương pháp giảng dạy, đang là một vấn đề cấp bách được đặt ra. Phải khuyến khích học sinh tự học, người dạy phải vận dụng những phương pháp giáo dục hiện đại còn gọi là giáo dục thông minh để bồi dưỡng cho học sinh năng lực tư duy sáng tạo đáp ứng yêu cầu cần đạt được về sự phát triển năng lực và phẩm chất sau mối lớp học, cấp học. Để thực hiện tốt chủ trương này mỗi giáo viên đảm nhiệm giảng dạy môn GDQP – AN cần phải hết sức cố gắng tìm tòi phương pháp giảng dạy tốt ưu nhất để đào tạo khả năng tự học cho học sinh. 

Muốn nâng cao chất lượng môn GDQP-AN cho học sinh cần phải có sự chỉ đạo, tổ chức thực hiện chặt chẽ, thống nhất từ Trung ương tới các cơ sở bằng các hình thức phù hợp với từng đối tượng, một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu có tính quyết định tới chất lượng môn học GDQP-AN là đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực. Nghĩa là người dạy phải đổi mới tư duy thay đổi có chọn lọc, kế thừa, vận dụng linh hoạt những ưu điểm, kết quả tích cực vốn có của phương pháp dạy học truyền thống và cách thức giảng dạy phù hợp với quá trình nhận thức của người học, phát huy yếu tố chủ động tích cực của người học. Hiện nay, Công nghệ thông tin là công nghệ hỗ trợ đắc lực trong việc đổi mới phương pháp dạy học góp phần nâng cao hiệu quả – chất lượng giáo dục nói chung và bộ môn giáo dục quốc phòng – An ninh nói riêng, hệ thống bảng thông minh được trang bị khá đầy đủ, đối tượng người học tiếp cận công nghệ thông tin khá nhanh. Đòi hỏi người dạy phải tìm hiểu thêm về những chuyên ngành khác như tin học, và học hỏi kỹ năng sử dụng hình ảnh, âm thanh trong thiết kế bài giảng và công tác chuẩn bị nội dung bài giảng cũng như mọi điều kiện bảo đảm cho dạy và học đầy đủ, khoa học. 

Trong đổi mới giáo dục hiện nay nhiều phương pháp dạy học tích cực như: Phương pháp nêu và giải quyết vấn đề, phương pháp trực quan, phương pháp giảng dạy bằng tình huống, phương pháp làm mẫu – Tái tạo, phương pháp tìm tòi, phương pháp nghiên cứu…Nhưng theo bản thân tôi phương pháp giảng dạy sử dụng các đoạn phim và trò chơi sẽ giúp người học dễ hình thành và phát triển những phẩm chất như yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm và học sinh dễ hình thành và phát triển những năng lực cốt lõi như: Những năng lực chung được hình thành, phát triển thông qua tất cả các tiết học và hoạt động giáo dục như năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo, đồng thời phương pháp này còn giúp cho học sinh tránh được tình trạng học tập thụ động, hạn chế được cách học thầy đọc trò chép giờ học khô khan nhàm chán mang tính một chiều. 

Như vậy vấn đề đặt ra là trong quá trình giảng dạy hiện nay  người giáo viên phải chọn phương pháp dạy học tích cực nào? Vận dụng và kết hợp các phương pháp đó ra sao? Để đạt được mục tiêu của bài học là vấn đề đang đặt ra nhiều thử thách mà người giáo viên cần phải nghiên cứu, đưa ra các giải pháp và giải quyết các giải pháp đó như thế nào? Từ những lý do khách quan và chủ quan đó, để giải quyết phần nào khó khăn nói trên. Nhiều biện pháp dạy học phát huy tính tích cực học tập cho học sinh (HS) đã được triển khai nhưng vẫn còn một số biện pháp chưa được thực hiện hoặc đã thực hiện nhưng thực sự chưa hiệu quả, một trong những kỹ thuật dạy học chưa được đông đảo giáo viên quan tâm sử dụng đó là Xây dựng bài dạy theo hình thức sử dụng các đoạn phim kết hợp trò chơi  nhằm phát triển 5 phẩm chất và 10 năng lực cốt lõi của học sinh trong chương trình giáo dục tổng thể. Việc sử dụng sử dụng các đoạn phim kết hợp trò chơi  nhằm phát triển 5 phẩm chất và 10 năng lực cốt lõi của học sinh trong dạy học là một biện pháp dạy học phù hợp với xu hướng đổi mới dạy học hiện đại.Với kinh nghiệm của bản thân đã tích lũy nhiều năm trong quá trình giảng dạy kết hợp với những kiến thức, phương pháp giảng dạy môn GDQP – AN mà bản thân học tập có được trong thời gian tham gia học lớp Văn bằng 2 môn GDQP – AN tại Trường Đại Học Vinh, nhiều nội dung nếu được thiết kế để tổ chức dạy học theo phương pháp  sử dụng các đoạn phim kết hợp trò chơi  nhằm phát triển 5 phẩm chất và 10 năng lực sẽ phát huy được tính tích cực học tập của HS và mang lại hiệu quả cao trong quá trình dạy học theo xu hướng hiện nay. Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn đề tài “Xây dựng bài dạy theo hình thức sử dụng các đoạn phim và trò chơi vào dạy học môn GDQP – AN ở Trƣờng THPT Nguyễn Cảnh Chân giúp phát triển hiệu quả năng lực, phẩm chất cho ngƣời học” làm đề tài nghiên cứu của mình. 

1. MỤC ĐÍCH CHỌN ĐỀ TÀI

• 1. Mục đích chọn đề tài: 

Thông qua nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn đổi mới phương pháp dạy học và vấn đề Xây dựng bài dạy theo hình thức sử dụng các đoạn phim và trò chơi vào dạy học môn GDQP –AN ở Trường THPT Nguyễn Cảnh Chân giúp phát triển hiệu quả năng lực, phẩm chất cho người học. 

Trong quá trình dạy học nhằm thiết kế thành modul bài giảng theo hình thức sử dụng các đoạn phim và trò chơi nhằm nâng cao năng lực, phẩm chất người học trong giảng dạy môn GDQP – AN để tích cực hóa hoạt động học tập của HS, qua đó góp phần nâng cao chất lượng học tập môn GDQP – AN cho HS ở trường THPT Nguyễn Cảnh Chân.