SKKN Giải pháp giảng dạy GDQP – AN lớp 10 THPT nhằm phát triển phẩm chất, năng lực học sinh theo chương trình GDPT 2018 – KNTT

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 

I. Lí do chọn đề tài 

Mục tiêu chương trình kèm theo thông tư số: 46/2020/TT – BGDĐT ngày 24 tháng 11 năm 2020 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo xác định “Giáo dục quốc phòng và an ninh giúp học sinh phát triển các phẩm chất: yêu nước, nhân ái, trung thực, trách nhiệm; giáo dục tình yêu quê hương đất nước, tinh thần nhân ái, nhân văn, ý thức trách nhiệm của công dân trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bảo đảm an ninh, an toàn và trật tự xã hội, sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, góp phần phát triển ở học sinh các năng lực chung: năng lực tự chủ, tự học; năng lực hợp tác; năng lực giải quyết vấn đề sáng tạo thông qua các năng lực chuyên biệt như: năng lực nhận thức về các vấn đề quốc phòng, an ninh; năng lực vận dụng các kiến thức, kĩ năng đã học vào cuộc sống”   

Những năm gần đây, môn giáo dục quốc phòng an ninh nói chung và giáo dục quốc phòng – an ninh lớp 10 nói riêng đã có nhiều đổi mới, đặc biệt trong công tác giảng dạy cũng như hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm, hội thao quốc phòng…đã và đang từng bước đạt đến nhiều hiệu quả góp phần hướng tới phát triển phẩm chất năng lực học sinh theo tinh thần GDPT 2018. Một số trường học đã tổ chức nhiều hoạt động giáo dục quốc phòng an ninh mang tính mở, bổ ích với nội dung khá phong phú đặc biệt là áp dụng cuộc cách mạng công nghệ số đang diễn ra, sử dụng thông tin và truyền thông nhằm đề cao vai trò chủ thể học tập của học sinh (thảo luận, đóng vai, thực hành,…). Các hình thức tổ chức dạy học được thực hiện đa dạng và linh hoạt; kết hợp các hình thức học cá nhân và học nhóm, học trong lớp và học ở ngoài lớp học…Những hoạt động này dần đi sâu vào suy nghĩ, nhận thức và hành động của các thầy cô giáo và mỗi đối tượng học sinh.  

Thế nhưng thực tiễn việc chuyển đổi từ phương pháp dạy học truyền thống sang phương pháp dạy học phát triển phẩm chất năng lực học sinh môn giáo dục quốc phòng an ninh đang biểu hiện còn nhiều hạn chế. Một phần không nhỏ đội ngũ giáo viên, đặc biệt là giáo viên dạy ghép môn đang còn thờ ơ, thiếu trách nhiệm trong công tác giảng dạy của mình, ngại đổi mới, tìm tòi, học hỏi. Hơn nữa, quan niệm của không ít giáo viên và học sinh cho rằng, môn giáo dục quốc phòng – an ninh là môn học phụ, không thi tốt nghiệp nên việc dạy và học giáo dục quốc phòng an ninh đôi khi còn nặng tính đối phó, chưa được chú trọng, chưa có một kế hoạch mang tính tổng thể… Điều này làm cho sức hấp dẫn, sự lan tỏa môn học chưa cao; dẫn đến học sinh không hứng thú, thiết tha với việc học môn GDQP – 

AN trong đó có GDQP – AN lớp 10 THPT.  

Là những giáo viên có nhiều năm tuổi nghề, chúng tôi luôn tâm niệm rằng môn GDQP – AN nói chung, GDQP – AN lớp 10 nói riêng để có sự lan tỏa, sức hấp dẫn tạo hứng thú, đưa môn học đạt đến nhiều hiệu quả tối ưu nhất về phát triển phẩm chất năng lực học sinh theo chương trình GDPT 2018 thì đổi mới phương pháp, hình thức dạy học là điều tất yếu. 

Từ những tìm tòi, học hỏi cùng với kinh nghiệm, chúng tôi đã mạnh dạn tổng hợp lại thành đề tài: “Giải pháp giảng dạy GDQP – AN lớp 10 THPT nhằm phát triển phẩm chất, năng lực học sinh theo chương trình GDPT 2018 tại trường THPT Diễn Châu 5”. 

II. Mục đích nghiên cứu 

Trên cơ sở phân tích lí luận và tình hình thực tiễn, đề tài chúng tôi nghiên cứu và triển khai nhằm các mục đích: 

• Nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ giáo viên trong quá trình thực hiện chương trình GDPT 2018 trong bối cảnh hiện nay; 
• Tạo ra môi trường trường học thân thiện, gần gũi giữa thầy trò, đoàn kết trong nhà trường, hướng tới xây dựng một môi trường học tập an toàn – tôn trọng – yêu thương, vì hạnh phúc của người học; 
• Giúp xác định được vai trò và tầm quan trọng của môn học giáo dục quốc phòng an ninh trong hệ thống giáo dục Việt Nam; 
• Khơi dậy lòng đam mê, sự hứng thú của học sinh với môn học giáo dục quốc phòng an ninh; 
• Giúp các em có nhận thức đúng đắn về pháp luật, đặc biệt như luật giao thông, nghị định về chống sản xuất, buôn bán, tàng trữ hay sử dụng ma túy … 
• Làm sinh động hơn về kiến thức môn học,… 
• Đưa ra một số giải pháp dạy học môn giáo dục quốc phòng lớp 10 THPT nhằm phát triển phẩm chất năng lực học sinh theo tinh thần GDPT 2018 trong bối cảnh hiện nay. 

III. Phạm vi đối tượng nghiên cứu 

Đề tài tập trung nghiên cứu, đề xuất và triển khai một số giải pháp và tính hiệu quả của nó. 

IV. Nhiệm vụ nghiên cứu 

• Phân tích thực trạng của việc dạy học trước khi thực hiện các giải pháp.  
• Trình bày một số giải pháp. 
• Trình bày về hiệu quả của các giải pháp. 
• Đề xuất thêm một số giải pháp trong thời gian tới. 

V. Phương pháp nghiên cứu 

Để phục vụ cho mục đích nghiên cứu, chúng tôi đã thực hiện các phương pháp nghiên cứu sau: 

• Nhóm nghiên cứu về lí luận. 
• Nhóm nghiên cứu thực tiễn: Tìm hiểu thực trạng, đề ra các giải pháp, cách thực hiện các giải pháp, kiểm nghiệm tính hiệu quả của các giải pháp, đề xuất các giải pháp mới trong thời gian tiếp theo. 

PHẦN II. NỘI DUNG ĐỀ TÀI 

Chương I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 

1.1. Cơ sở lý luận 

1.1.1. Căn cứ để dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh GDQP – 

AN lớp 10 THPT 

Nhằm nâng cao chất lượng của dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh GDQP – AN lớp 10 THPT nhất thiết phải căn cứ vào các thông tư, văn bản, các hướng dẫn như: Thông tư số 46/2020/TT-BGDĐT ngày 24/11/2020 của Bộ GD&ĐT V/v ban hành chương trình môn GDQP – AN cấp THPT; Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT ngày 20/07/2021; quy định về đánh giá học sinh THCS và học sinh THPT; Công văn số 5512/BGDĐT – GDTH, ngày 18/12/2020 của Bộ GD&ĐT V/v xây dựng và tổ chức thực hiện Kế hoạch giáo dục của nhà trường cấp trung học; Các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Sở GD&ĐT, của nhà trường; Đặc điểm CSVC cũng như đội ngũ GV và HS của nhà trường; Chương trình SGK GDQP – AN lớp 10 THPT. 

Trong những năm qua, đội ngũ giáo viên chúng ta đã thực hiện nhiều công việc trong đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá và đã đạt được những thành công nhất định. Đây là điều quan trọng làm tiền đề để chúng ta tiến tới việc dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực của người học.  

 Thực hiện Nghị quyết 29 – NQ/TW ngày 04/11/2013 của Hội nghị Ban chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản và toàn diện GD&ĐT, toàn ngành Giáo dục sẽ tiến hành đổi mới nội dung chương trình giáo dục phổ thổng cũng như là đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả giáo dục theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực người học là vô cùng cần thiết. Trong đó GDQP – AN được coi là môn học công cụ có vai trò rất quan trọng đối với việc định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh, tầm quan trọng của GDQP –