ĐỀ CƯƠNG LVTS TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM THEO CHỦ ĐỀ GẮN VỚI NỘI DUNG GIÁO DỤC ĐỊA PHƯƠNG Ở CẤP TIỂU HỌC

Lí do chọn đề tài

1

.1. Một trong những nhiệm vụ vô cùng quan trọng trong việc thực hiện

chủ trương của Đảng ta về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo” là

đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. Đứng trước đà phát triển mạnh mẽ về

văn hoá, kinh tế, xã hội, đứng trước yêu cầu phát triển nguồn nhân lực phục vụ

cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, có nhiều thành tựu mới

của khoa học giáo dục cần được bổ sung kịp thời vào chương trình giáo dục,

nền giáo dục đã có sự chuyển hướng từ chương trình coi trọng nội dung giáo

dục sang chương trình coi trọng phát triển năng lực người học. Chính vì vậy,

chương trình giáo dục phổ thông tổng thể được thông qua vào tháng 12 năm

2

018 được coi là đáp đứng đầy đủ các nhu cầu cần thiết để phát triển toàn diện

năng lực người học, góp phần đưa Việt Nam tiến tới phát triển kinh tế, văn hoá,

dễ dàng tiến tới hội nhập quốc tế. Sự đổi mới quan trọng phải kể đến trong việc

thay đổi chương trình giáo dục phổ thông là sự có mặt của môn học Hoạt động

trải nghiệm (cấp tiểu học) và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp (cấp trung

học cơ sở và cấp trung học phổ thông). Đây là hoạt động giáo dục được thực

hiện dành cho học sinh từ lớp 1 đến lớp 12 nhằm tạo cơ hội cho HS huy động

tổng hợp kiến thức, kĩ năng của các môn học và lĩnh vực giáo dục khác nhau để

trải nghiệm thực tiễn. Từ đó, hình thành và phát triển các năng lực cốt lõi, năng

lực đặc thù của HĐTN.

Ở tiểu học, HĐTN giúp học sinh khám phá bản thân và thế giới xung

quanh, phát triển đời sống tâm hồn phong phú, biết rung cảm trước cái đẹp của

thiên nhiên và tình người, có quan niệm sống và ứng xử đúng đắn, đồng thời bồi

dưỡng cho học sinh tình yêu đối với quê hương, đất nước, ý thức về cội nguồn

và bản sắc của dân tộc để góp phần giữ gìn, phát triển các giá trị tốt đẹp của con

4

người Việt Nam trong một thế giới hội nhập. Bên cạnh đó, chương trình giáo

dục địa phương được đưa vào nội dung giảng dạy ở tiểu học với mục đích mang

đến cho học sinh những hiểu biết cơ bản về văn hoá, lịch sử, địa lý, kinh tế, xã

hội, môi trường,… của chính địa phương các em sinh sống và học tập. Từ đó,

mong muốn các em được bồi dưỡng tình yêu quê hương, biết bảo tồn và phát

huy những giá trị văn hoá của địa phương. Bởi vậy, nội dung giáo dục địa

phương được tích hợp trong Hoạt động trải nghiệm theo hướng tăng cường rèn

luyện cho học sinh vận dụng kiến thức vào giải quyết một số vấn đề thực tiễn

tại địa phương, góp phần hình thành và phát triển phẩm chất chủ yếu và năng

lực cốt lõi của học sinh tiểu học.

1

.2. Trong cuộc sống ngày nay, khi tất cả mọi mặt đang trên đà phát triển

và thay đổi mạnh mẽ, nền giáo dục được ưu tiên hàng đầu trong việc nuôi

dưỡng và dạy dỗ thế hệ măng non. Tất cả đều muốn dành cho các em học sinh

những kiến thức, bài học có ích và quý giá nhất. Tồn tại một phần không nhỏ

gia đình rất coi trọng việc học chữ, học kiến thức sách vở mà quên đi việc trang

bị cho các kiến thức về văn hoá, xã hội. Về phía nhà trường, do chạy theo mục

tiêu, chất lượng giáo dục đã đề ra nên chỉ chú ý đến giảng dạy kiến thức khoa

học, chỉ cung cấp kiến thức địa phương có liên quan đến bài học chứ chưa thật

sự quan tâm nhiều đến việc cung cấp cho các em vốn hiểu biết sâu rộng, hiểu

biết thật sự về địa phương nơi các em sinh sống và học tập. Vì thế, học sinh

ngày nay ít có hiểu biết về văn hoá, lịch sử địa phương. Trên đà hội nhập quốc

tế, việc giao lưu với các nước trên thế giới diễn ra vô cùng phổ biến. Các em

học sinh cũng được tiếp xúc với những văn minh nhân loại qua các trang mạng

Internet, qua sách, báo. Với xu hướng hiện đại, bản thân học sinh cảm thấy rất

hứng thú, lôi cuốn và bắt nhịp rất nhanh với những điều mới lạ được du nhập từ

nước ngoài. Những nét đẹp văn hoá truyền thống của đất nước, của địa phương

vốn quen thuộc nhưng không được chú trọng đưa đến với các em HS, chưa

được đề cao trong việc giáo dục tư tưởng HS. Dần dần, HS có xu hướng tạm

quên đi những nét đẹp trong văn hoá truyền thống đất nước, địa phương.

5

Do đó, việc giáo dục nâng cao hiểu biết của học sinh về văn hoá, lịch sử

địa phương có vai trò đặc biệt quan trọng. Việc tổ chức hoạt động trải nghiệm

theo chủ đề gắn với nội dung giáo dục địa phương sẽ góp phần cung cấp cho

các em HS những thông tin về nền văn hoá, lịch sử của địa phương, hình thành

ở HS sự coi trọng văn hoá, lịch sử địa phương, bồi dưỡng tình yêu quê hương,

đất nước trong mỗi HS. Tuy nhiên, HĐTN là một hoạt động giáo dục vô cùng

mới mẻ, có nhiều điểm riêng khác biệt. Điều này khiến cho các giáo viên gặp

khó khăn trong việc lên kế hoạch và triển khai hoạt động trải nghiệm gắn với

nội dung giáo dục địa phương. Vậy, làm thế nào để giúp GV dễ dàng hơn trong

việc lồng ghép các kiến thức nội dung giáo dục địa phương vào trong hoạt động

trải nghiệm? Làm sao để giúp HS nâng cao hiểu biết, coi trọng văn hoá, lịch sử

địa phương? Và đặc biệt, làm thế nào để trên đà hội nhập quốc tế, HS – những

chủ nhân tương lai của đất nước biết khéo léo chọn lọc, tiếp thu tinh hoa nhân

loại nhưng vẫn giữ được bản sắc riêng, bảo tồn và lưu giữ nét đẹp truyền thống

văn hoá? Bởi vậy, việc tổ chức hoạt động trải nghiệm theo chủ đề gắn với nội

dung giáo dục địa phương là một vấn đề cấp thiết của giáo dục ngày nay.

Xuất phát từ lí do trên, chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu của mình là: Tổ

chức Hoạt động trải nghiệm theo chủ đề gắn với nội dung giáo dục địa

phương ở cấp tiểu học.

2

. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề tài đề xuất biện pháp tổ

chức Hoạt động trải nghiệm theo chủ đề gắn với nội dung giáo dục địa phương

ở tiểu học nhằm nâng cao hiểu biết của người học về văn hoá, lịch sử địa

phương.

3

3

3

. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động giáo dục trong nhà trường tiểu học.

.2. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp tổ chức Hoạt động trải nghiệm theo

chủ đề gắn với Nội dung giáo dục địa phương ở tiểu học.

. Giả thuyết khoa học

4

Nếu đề xuất và áp dụng biện pháp tổ chức Hoạt động trải nghiệm gắn liền

với nội dung giáo dục địa phương phù hợp với đặc điểm hoạt động giáo dục, nội

6

dung chủ đề, khả năng nhận thức của HS tiểu học, điều kiện học tập và thực tế

của địa phương sẽ góp phần nâng cao hiểu biết của người học về văn hoá, lịch

sử địa phương.

5

. Nhiệm vụ nghiên cứu

.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận về tổ chức HĐTN theo chủ đề gắn với nội dung

giáo dục địa phương ở tiểu học.

.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng về tổ chức HĐTN theo chủ đề gắn với nội

dung giáo dục địa phương ở tiểu học.

.3. Đề xuất biện pháp tổ chức HĐTN theo chủ đề gắn với nội dung giáo dục

địa phương ở tiểu học.

5

5

5

5

6

.4. Tổ chức thực nghiệm sư phạm.

. Giới hạn phạm vi nghiên cứu đề tài

.1. Giới hạn lĩnh vực nghiên cứu khoa học của đề tài: Hoạt động trải nghiệm là

6

hoạt động giáo dục ở tiểu học.

6

.2. Giới hạn địa bàn nghiên cứu: Trường tiểu học Archimedes Đông Anh, Hà Nội

.3. Khách thể điều tra: 58 cán bộ quản lí và giáo viên

6

3

02 học sinh lớp 3

6

6

.4. Thời gian điều tra: Năm học 2022 – 2023

.5. Thực nghiệm: Hoạt động trải nghiệm – lớp Ba (Sgk – bộ sách Chân trời và

sáng tạo; Nxb Giáo dục Việt Nam)

(Chủ đề 4: Tự hào truyền thống quê em)