Nâng cao hiệu quả dạy học trực tuyến môn Địa lí bằng các phần mềm và công cụ hỗ trợ

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT  

• GV: Giáo viên 
• HS: Học sinh 
• THPT: Trung học phổ thông 
• DHTT: Dạy học trực tuyến 
• GD&ĐT: Giáo dục và đào tạo 
• CNTT: Công nghệ thông tin 
• PPDH: Phương pháp dạy học 
• KTĐG: Kiểm tra đánh giá 
• SGK: Sách giáo khoa 
• TN: Thực nghiệm 
  

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lý do chọn đề tài 

 Cuối năm 2019, đại dịch COVID xuất hiện đã làm thay đổi toàn bộ đời sống kinh tế – xã hội của thế giới trong đó có nước ta. Trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh, ngành giáo dục nước nhà đã vận dụng linh hoạt các hình thức dạy học: kết hợp dạy học trực tiếp với dạy học trực tuyến. Dạy học trực tuyến trở thành giải pháp giúp học sinh “Tạm dừng đến trường nhưng không dừng việc học”. 

 Ngày 26 tháng 8 năm 2021, Sở giáo dục và đào tạo Nghệ An đã ban hành công văn số 1712/SGD&ĐT – về hướng dẫn dạy học trực tuyến năm học 2021 – 2022, nhằm giúp hỗ trợ hoặc thay thế dạy học trực tiếp tại cơ sở giáo dục phổ thông, giúp cơ sở giáo dục phổ thông nâng cao chất lượng dạy học và hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông hiện hành.   

Trong năm học 2021 – 2022, Sở giáo dục đào tạo Nghệ An đã tổ chức tập huấn cho GV về “Dạy học trực tuyến” (tháng 10/2021) và tập huấn về “Phát triển năng lực số và kỹ năng chuyển đổi cho học sinh” cho GV trên địa bàn cả tỉnh (tháng 3/2022) nhằm nâng cao chất lượng DHTT. Điều này cho thấy, DHTT có vai trò rất quan trọng và cấp thiết đối với lĩnh vực giáo dục hiện nay. 

 Dạy học trực tuyến đã làm thay đổi bộ mặt của ngành Giáo dục, giúp duy trì việc thực hiện chương trình và góp phần thúc đẩy giáo viên, học sinh đổi mới sáng tạo để nâng cao chất lượng dạy – học. Tuy nhiên trong thực tế, dạy học trực tuyến cũng đặt ra không ít vấn đề cần giải quyết, đó là: chất lượng dạy học, vấn đề quản lý học sinh về ý thức và thái độ tích cực trong học tập. Nếu học sinh có ý thức tốt, tương tác tích cực thì dạy học trực tuyến sẽ đem lại hiệu quả cao và ngược lại.  

Muốn nâng cao hiệu quả dạy học trực tuyến, người giáo viên phải vận dụng linh hoạt các phương pháp và phương tiện dạy học nhằm tạo hứng thú cho học sinh, giúp học sinh phát huy hết phẩm chất và năng lực của mình để chiếm lĩnh tri thức và các kỹ năng cần thiết. Trong thời đại 4.0, công nghệ thông tin là kho tài nguyên vô tận và quý giá. Đối với dạy – học môn Địa lí, công nghệ giúp giáo viên và học sinh tìm hiểu kiến thức một cách dễ dàng ngay tại nhà mình. Việc sử dụng các phần mềm và công cụ hỗ trợ là giải pháp hữu hiệu trong dạy học trực tuyến môn Địa lý. Qua thực tế tìm hiểu thực trạng dạy học trực tuyến từ đồng nghiệp và học sinh, tôi nhận thấy một bộ phận giáo viên vẫn chưa khai thác hết tiềm năng công nghệ thông tin để làm cho giờ học hấp dẫn hơn, từ đó chất lượng dạy học trực tuyến chưa cao, chưa phát huy được phẩm chất và năng lực của học sinh nhất là năng lực tự học và năng lực sử dụng công nghệ thông tin.  

 Trên cơ sở làm rõ thực trạng dạy học trực tuyến trên địa bàn tỉnh Nghệ An, từ đó đề xuất các giải pháp khai thác tài nguyên công nghệ nhằm nâng cao hiệu quả dạy học môn Địa lí, đồng thời góp phần phát huy năng lực phẩm chất học sinh nhất là