Lồng ghép hoạt động trải nghiệm khi dạy “Phép cộng, phép trừ trong phạm vi 100” lớp 2 (đủ 3 bộ sách)

Trong xu hướng đổi mới giáo dục hiện nay, việc dạy học môn Toán theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực đang được chú trọng, đặc biệt ở cấp tiểu học. Phép cộng và phép trừ trong phạm vi 100 là nội dung trọng tâm của chương trình Toán lớp 2, không chỉ yêu cầu học sinh hiểu bản chất phép tính mà còn biết vận dụng vào thực tiễn. Xuất phát từ nhu cầu học tập thực tế và tinh thần “học bằng làm, học qua trải nghiệm”, sáng kiến “Lồng ghép hoạt động trải nghiệm khi dạy ‘Phép cộng, phép trừ trong phạm vi 100’ lớp 2” được xây dựng nhằm đổi mới cách tổ chức dạy học, tạo sự hứng thú và phát triển tư duy cho học sinh. Đề tài phù hợp với mọi đối tượng học sinh lớp 2, dễ áp dụng trong cả ba bộ sách giáo khoa thuộc Chương trình GDPT 2018.

1. Tóm tắt lý do chọn đề tài

Qua thực tế giảng dạy, giáo viên nhận thấy học sinh lớp 2 thường ghi nhớ máy móc các phép cộng, trừ mà chưa hiểu sâu bản chất hay biết vận dụng vào tình huống thực tế. Các tiết học thường khô khan, thiếu trải nghiệm thực hành, dẫn đến việc học sinh dễ quên kiến thức hoặc cảm thấy nhàm chán. Trong khi đó, hoạt động trải nghiệm chính là cầu nối hiệu quả giữa lý thuyết và thực tiễn, giúp các em hình thành tư duy toán học một cách tự nhiên. Vì vậy, việc lồng ghép hoạt động trải nghiệm trong dạy phép cộng, phép trừ trong phạm vi 100 là giải pháp thiết thực và cấp thiết để nâng cao chất lượng dạy học môn Toán.

2. Các biện pháp triển khai

Biện pháp 1: Sử dụng các đồ dùng học tập trực quan để nâng cao hiệu quả giải bài tập toán cộng trừ trong phạm vi 100

Giáo viên chuẩn bị các vật thật như que tính, khối lập phương, bảng số hoặc thẻ bài minh họa để hỗ trợ học sinh trong quá trình thực hành tính toán. Việc thao tác trực tiếp trên đồ dùng giúp học sinh hình dung phép tính dễ dàng hơn, đặc biệt là những em còn yếu kỹ năng trừ nhớ hoặc đếm số. Đây là cách tiếp cận sinh động, tăng tính trải nghiệm và giúp học sinh nắm chắc kiến thức hơn qua việc “làm để hiểu”.

Biện pháp 2: Tổ chức đa dạng các trò chơi học tập liên hệ kiến thức đến các bài toán cộng trừ trong phạm vi 100

Trong các tiết học, giáo viên thiết kế trò chơi như “Ai nhanh hơn”, “Tìm phép tính ẩn”, hoặc “Đổi điểm lấy phần thưởng” có liên quan đến phép cộng/trừ trong phạm vi 100. Thông qua đó, học sinh được rèn luyện phản xạ tính toán nhanh, đồng thời ghi nhớ kiến thức lâu hơn nhờ vào cảm xúc tích cực trong khi chơi. Biện pháp này giúp tiết học trở nên hấp dẫn và góp phần phát triển năng lực tư duy toán học.

Biện pháp 3: Tổ chức thực hành trải nghiệm đo dung tích kết hợp với thiết lập phép tính cộng trừ trong phạm vi 100

Giáo viên cho học sinh thực hành đo lường các vật dụng quen thuộc như nước trong chai, sữa trong hộp, rồi yêu cầu thiết lập các bài toán thực tế (ví dụ: thêm 20 ml nước, còn lại bao nhiêu?). Học sinh sẽ được thao tác, quan sát và tự xây dựng phép tính phù hợp với hoàn cảnh. Biện pháp này không chỉ phát triển tư duy toán học mà còn rèn kỹ năng sống và khả năng áp dụng kiến thức vào thực tiễn.

Biện pháp 4: Tổ chức hoạt động tham quan vườn trường và lồng ghép thu thập dữ liệu để thiết lập các phép tính cộng trừ trong phạm vi 100

Giáo viên tổ chức cho học sinh khảo sát số lượng cây, lá, hoa hay đo chiều dài các vật trong sân trường rồi hướng dẫn các em đưa ra các bài toán cộng trừ phù hợp. Việc thu thập và xử lý số liệu thực tế giúp học sinh hiểu được giá trị ứng dụng của phép toán, đồng thời nâng cao khả năng quan sát, tổng hợp và trình bày. Biện pháp mang tính đổi mới, gần gũi với học sinh và dễ triển khai tại các trường học hiện nay.

3. Điểm mới, sáng tạo của đề tài

• Kết hợp dạy toán với trải nghiệm thực hành cụ thể, dễ triển khai.

• Sử dụng đồ dùng học tập trực quan gắn với nội dung bài học.

• Trò chơi và hoạt động ngoài trời được thiết kế gắn sát với phép cộng/trừ trong phạm vi 100.

• Tạo cơ hội cho học sinh vận dụng kiến thức Toán học vào tình huống thực tế.

• Góp phần phát triển toàn diện năng lực tư duy, hợp tác, và giải quyết vấn đề cho học sinh.

4. Hiệu quả của đề tài

Qua quá trình thực nghiệm, sáng kiến đã cho thấy hiệu quả rõ rệt: học sinh tiếp thu bài nhanh hơn, ghi nhớ kiến thức lâu hơn và biết vận dụng linh hoạt vào các tình huống thực tiễn. Tinh thần học tập tích cực hơn, lớp học trở nên sôi nổi và sinh động. Giáo viên chủ động hơn trong thiết kế bài giảng, phụ huynh đánh giá cao sự tiến bộ của con em mình. Nhà trường cũng ghi nhận đây là một mô hình dạy học hiệu quả, có khả năng nhân rộng trong các khối lớp khác.

Sáng kiến “Lồng ghép hoạt động trải nghiệm khi dạy ‘Phép cộng, phép trừ trong phạm vi 100’ lớp 2” đã mở ra một hướng đi mới trong việc tổ chức dạy học môn Toán, phát huy vai trò chủ động, tích cực của học sinh. Quý thầy cô có thể xem và tải toàn văn tài liệu tại đường dẫn: Lồng ghép hoạt động trải nghiệm khi dạy “Phép cộng, phép trừ trong phạm vi 100” lớp 2 (đủ 3 bộ sách)