LVTS Tổ chức kế toán tại viện sốt rét – ký sinh trùng – côn trùng trung ương

1.Tính cấp thiết của đề tài

Tại Việt Nam hệ thống các đơn vị sự nghiệp y tế công lập (SNYTCL) chiếm một vị trí quan trọng trong cơ cấu tổ chức bộ máy chính phủ. Sự tồn tại và phát triển của các đơn vị này gắn liền với quá trình xây dựng và phát triển kinh tế, xã hội của đất nước, nó tác động rất lớn đến nền kinh tế nói chung và hoạt động tài chính nói riêng.

Đơn vị SNYTCL là tổ chức do cơ quan nhà nước có thẩm quyền thành lập và quản lý theo quy định của pháp luật, có tư cách pháp nhân, con dấu, tài khoản và tổ chức bộ máy kế toán theo quy định của pháp luật về kế toán để thực hiện nhiệm vụ cung cấp dịch vụ công hoặc phục vụ quản lý nhà nước trong các lĩnh vực chuyên môn y tế như: Y tế dự phòng; khám bệnh, chữa bệnh; điều dưỡng và phục hồi chức năng; giám định y khoa, pháp y, pháp y tâm thần; y dược cổ truyền; kiểm nghiệm dược, mỹ phẩm, trang thiết bị y tế; an toàn vệ sinh thực phẩm; dân số – kế hoạch hóa gia đình; sức khỏe sinh sản; truyền thông giáo dục sức khỏe gọi tắt là đơn vị sự nghiệp y tế. Để chất lượng sản phẩm dịch vụ cũng như thành quả nghiên cứu mà các đơn vị SNYTCL cung cấp đáp ứng được mục tiêu, yêu cầu mà Chính phủ đặt ra thì việc hoàn thiện tổ chức hoạt động sự nghiệp của đơn vị và nâng cao hiệu quả quản lý cũng như sử dụng kinh phí trong các đơn vị SNYTCL là một điều không kém quan trọng và cần thiết.

Để đạt được điều này thì kế toán có vai trò rất lớn trong việc quản lý và sử dụng hiệu quả nguồn kinh phí được ngân sách nhà nước cấp. Tổ chức kế toán là sự thiết lập mối quan hệ qua lại giữa các yếu tố cấu thành bản chất của hạch toán kế toán để phát huy tối đa vai trò của kế toán trong công tác quản lý nói chung và quản lý tài chính nói riêng. Tổ chức kế toán khoa học sẽ góp phần quan trọng vào việc thu thập, xử lý thông tin, giúp lãnh đạo đơn vị đưa ra những quyết định đúng đắn và kịp thời, có ảnh hưởng đến kết quả sử dụng các nguồn lực nhằm hoàn thành tốt các chức năng, nhiệm vụ được giao.

Tại Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương hàng năm lượng kinh phí được ngân sách nhà nước (NSNN) cấp tương đối lớn trên dưới 100 tỷ đồng, do đó công tác tổ chức kế toán tại Viện rất được chú trọng, quan tâm và có những cải cách, đổi mới để nâng cao hiệu quả sử dụng kinh phí song song với nâng cao chất lượng các công trình nghiên cứu của Viện đáp ứng các yêu cầu mà Chính phủ đặt ra. Tuy nhiên bên cạnh những cải cách, đổi mới thì vẫn tồn tại một số hạn chế trong tổ chức kế toán như: tổ chức hệ thống kế toán chưa hợp lý, tổ chức chứng từ, tài khoản, sổ kế toán chưa thật sự khoa học cần tiếp tục giải quyết và hoàn thiện nhằm nâng cao chất lượng công tác kế toán và sử dụng hiệu quả nguồn kinh phí. Ngoài ra, do đặc thù của Viện là một đơn vị SNYTCL đa ngành, vừa thực hiện công tác nghiên cứu chuyên môn do nhà nước giao, vừa thực hiện đào tạo sau đại học, vừa có đơn vị trực thuộc là Bệnh viện Đặng Văn Ngữ, Trường Cao đẳng y tế Đặng Văn Ngữ và Trung tâm phòng chống côn trùng cho nên việc nghiên cứu tổ chức kế toán tại Viện lại càng là vấn đề cấp thiết.

Qua nghiên cứu lý luận về tổ chức kế toán trong các đơn vị sự nghiệp đồng thời tổng kết thực tiễn hoạt động tổ chức kế toán tại Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương, Cao học viên đã lựa chọn đề tài “Tổ chức kế toán tại Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương” làm đề tài nghiên cứu của mình. Đồng thời cũng tạo tiền đề cho các nghiên cứu ở phạm vi rộng hơn khi có điều kiện.

2. Tổng quan về tình hình nghiên cứu

Ở Việt Nam, các nghiên cứu về Tổ chức kế toán trong các đơn vị sự nghiệp công lập (ĐVSNCL) được quan tâm và đề cập nhiều trong các nghiên cứu đề tài khoa học, luận văn thạc sĩ, cụ thể:

– Luận văn thạc sĩ kinh tế của Phan Thị Mai (2018) “Tổ chức công tác kế toán tại Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam”. Luận văn Thạc sỹ kinh tế, Đại học Công đoàn. Tác giả đã chỉ ra một số tồn tại của công tác kế toán ở Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam do trong hệ thống bộ máy kế toán của Học viện hiện nay chưa có nhân viên chuyên trách bộ phận kế toán quản trị cung cấp các thông tin cho lãnh đạo ra quyết định; kiểm tra kiểm soát nội bộ chỉ mang tính hình thức. Tác giả đã đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác kế toán tại Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam trong bối cảnh thực hiện cơ chế tự chủ tại các trường đại học chung mà chưa đi sâu vào đơn vị cụ thể.

– Luận văn thạc sĩ kinh tế của Lê Thị Thanh Hải (2019), “Tổ chức công tác kế toán tại bệnh viện Phụ sản thanh Hóa”, Luận văn Thạc sỹ kinh tế, Đại học Công đoàn. Tác giả đã khái quát lý luận chung về tổ chức công tác kế toán trong các đơn vị sự nghiệp công lập có thu; thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Bệnh viện phụ Sản Thanh Hóa; đưa ra phương hướng và giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại đơn vị.

– Luận văn thạc sĩ kinh tế của Nguyễn Thị Kiều Oanh (2020), “Tổ chức kế toán tại bệnh viện Nhi Trung Ương”, Luận văn Thạc sỹ kinh tế, Đại học Công đoàn. Tác giả đã khái quát lý luận chung về tổ chức công tác kế toán trong các đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện kinh tế dịch vụ, tự chủ toàn bộ chi thường xuyên; thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Bệnh viện Nhi Trung Ương; đưa ra phương hướng và giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại đơn vị.

Mỗi luận văn nêu trên, ở một khía cạnh khác nhau, một mặt nào đó đã phân tích và làm rõ được những lý luận cơ bản về tổ chức kế toán trong các đơn vị sự nghiệp công lập, chỉ ra được những ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kế toán đối với đơn vị chọn nghiên cứu. Tuy nhiên, số lượng nghiên cứu còn hạn chế, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay khi cả nước đang triển khai thực hiện xã hội hóa và tăng cường tự chủ tại Đơn vị SNYTCL thì nhu cầu nghiên cứu thực trạng tổ chức kế toán tại Đơn vị SNYTCL để tìm ra những giải pháp hoàn thiện đặt ra ngày càng lớn.

Cho đến nay chưa có một công trình nghiên cứu một cách chuyên biệt nào về vấn đề tổ chức kế toán tại Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương, xuất phát từ tình hình thực tế đó và nghiên cứu thực trạng tại một đơn vị cụ thể là Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương. Do đó tác giả mạnh dạn đưa ra những đóng góp mới về lý luận và thực tiễn tổ chức kế toán nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính tại các đơn vị hành chính sự nghiệp nói chung và Đơn vị sự nghiệp y tế công lập nói riêng.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Mục đích nghiên cứu

– Đề xuất các giải pháp cụ thể, khoa học nhằm hoàn thiện hơn tổ chức kế toán tại tại Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

– Hệ thống hóa và làm rõ những lý luận chung về tổ chức kế toán trong các đơn vị sự nghiệp y tế công lập.

– Tìm hiểu đặc điểm cơ cấu tổ chức, đặc điểm chung công tác kế toán. Khảo sát và đánh giá thực trạng về tổ chức kế toán tại Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn Trùng Trung ương. Qua đó rút ra những ưu, nhược điểm và đề xuất giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại đơn vị.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu

Đề tài nghiên cứu về tổ chức kế toán trong các đơn vị SNYTCL.

4.2. Phạm vi nghiên cứu

– Về nội dung nghiên cứu: luận văn nghiên cứu tổ chức kế toán tại Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương trên góc độ kế toán tài chính.

– Về không gian nghiên cứu: Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương.

– Thời gian nghiên cứu: luận văn tiến hành khảo sát về tổ chức kế toán năm trong năm 2020.

5. Phương pháp nghiên cứu

Xuất phát từ đối tượng, phạm vi và mục tiêu nghiên cứu phương pháp nghiên cứu được sử dụng như sau:

* Phương pháp luận: Luận văn được nghiên cứu dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, duy vật lịch sử.

* Phương pháp thu thập dữ liệu

– Dữ liệu sơ cấp: Tác giả thu thập dữ liệu sơ cấp thông qua quá trình quan sát thực tế, khảo sát từ các phòng ban đặc biệt là phòng Tài chính kế toán để tìm hiểu về tổ chức bộ máy kế toán cũng như nội dung công tác kế toán tại đơn vị.

– Dữ liệu thứ cấp: Tác giả thu thập các văn bản pháp lý như: Luật kế toán, Luật ngân sách, chế độ kế toán hành chính sự nghiệp hiện hành, và các quy định về quản lý tài chính; thu thập nguồn dữ liệu sẵn của đơn vị tại phòng tài chính kế toán (như hệ thống chứng từ, tài khoản kế toán, sổ kế toán và các tài liệu kế toán khác).

* Phương pháp tổng hợp và phân tích dữ liệu: Từ những dữ liệu thu thập được tác giả đã tổng hợp, thống kê, phân tích hiện tượng và quá trình kinh tế để làm cơ sở cho việc đánh giá thực trạng, chỉ ra những vấn đề hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế làm căn cứ đề xuất các giải pháp hoàn thiện phù hợp với mục tiêu nghiên cứu của đề tài.

6. Những đóng góp của đề tài

Về lý luận: Luận văn góp phần hoàn thiện những vấn đề lý luận chung về tổ chức kế toán tại các đơn vị sự nghiệp y tế công lập.

Về thực tiễn: Qua việc nghiên cứu tổ chức kế toán tại Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương, luận văn đã khái quát được thực trạng, cũng như nêu ra được những ưu điểm và nhược điểm của tổ chức kế toán tại Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương, từ đó đưa ra những phương hướng, giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức kế toán tại Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương.

7. Kết cấu luận văn

Nội dung luận văn được kết cấu gồm 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận về tổ chức kế toán trong các đơn vị sự nghiệp y tế công lập.

Chương 2: Thực trạng tổ chức kế toán tại tại Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương.

Chương 3: Giải pháp hoàn thiện tổ chức kế toán tại Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ươn