“Một số vấn đề phát triển và phân bố nông nghiệp” Địa lí 12 THPT theo định hướng phát triển năng lực học sinh

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 

ĐỀ TÀI: 

XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG TƯ LIỆU DẠY HỌC PHẦN “MỘT SỐ VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ NÔNG NGHIỆP” ĐỊA LÍ 12- THPT THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH   

LĨNH VỰC: ĐỊA LÍ 

Năm thực hiện: 2021- 2022

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN 

 TRƯỜNG THPT ĐÔ LƯƠNG 3 

 TRƯỜNG THPT NGHI LỘC 4 

 ———-🙢 🕮 🙠———- 

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: 

XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG TƯ LIỆU DẠY HỌC PHẦN “MỘT SỐ VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ NÔNG NGHIỆP” ĐỊA LÍ 12- THPT THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH   

 LĨNH VỰC: ĐỊA LÍ 

MỤC LỤC 

PHẦN MỞ ĐẦU …………………………………………………………………………………………………….1 

1. Lí do chọn đề tài ………………………………………………………………………………………………….1 
2. Mục đích nghiên cứu ……………………………………………………………………………………………2 
3. Nhiệm vụ nghiên cứu……………………………………………………………………………………………2 
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ………………………………………………………………………….2 5. Phương pháp nghiên cứu ………………………………………………………………………………………2 6. Đóng góp của đề tài. …………………………………………………………………………………………….3 7. Cấu trúc của đề tài ……………………………………………………………………………………………….3 PHẦN NỘI DUNG………………………………………………………………………………………………….4 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG TƯ  LIỆU DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC …………………………4 HỌC SINH. ……………………………………………………………………………………………………………4 1.1 Cơ sở lí luận………………………………………………………………………………………………………4 1.1.1 Các khái niệm liên quan. ………………………………………………………………………………….4 1.1.2 Dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh…………………………………………5 1.2. Cơ sở thực tiễn………………………………………………………………………………………………….8 1.2.1.Tổng quan các nghiên cứu liên quan đến đề tài. ………………………………………………….8 1.2.2. Thực trạng về xây dựng và sử dụng tư liệu dạy học trong dạy học địa lí ở các trường  THPT. ……………………………………………………………………………………………………………………8 CHƯƠNG 2: XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG TƯ LIỆU DẠY HỌC PHẦN “MỘT SỐ VẤN  ĐỀ PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ NÔNG NGHIỆP” ĐỊA LÍ 12 THPT THEO ĐỊNH  

HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH…………………………………………………….14

2.1 Những ưu thế của phần “Một số vấn đề phát triển và phân bố nông nghiệp”- Địa lí 12  THPT trong việc xây dựng và sử dụng tư liệu dạy học theo định hướng phát triển năng lực  học sinh………………………………………………………………………………………………………………..14

 2.2.1. Vấn đề phát triển và phân bố nông nghiệp gắn liền với thực tiễn cuộc sống…………14 2.2.2. Nội dung dạy học phần một số vấn đề phát triển và phân bố nông nghiệp phong phú,  đa dạng…………………………………………………………………………………………………………………14 

2.2 Yêu cầu của việc xây dựng và sử dụng tư liệu dạy học theo định hướng phát triển năng  lực học sinh…………………………………………………………………………………………………………..15 

2.2.1. Yêu cầu của việc xây dựng tư liệu dạy học ………………………………………………………15 2.2.2. Yêu cầu của việc sử dụng tư liệu dạy học ………………………………………………………..15 

2.3 Nguyên tắc xây dựng và sử dụng tư liệu dạy học theo định hướng phát triển năng lực  học sinh………………………………………………………………………………………………………………..16 

2.3.1. Bám sát mục tiêu bài học, bảo đảm tính định hướng vào nội dung. …………………….16 2.3.2. Đảm bảo tính chính xác, khoa học. …………………………………………………………………16 2.3.3. Đảm bảo tính sư phạm…………………………………………………………………………………..16 2.3.4. Đảm bảo về mặt kĩ thuật, công nghệ. ………………………………………………………………17 2.3.5. Hệ thống tư liệu phải tạo ra môi trường học tập mở và thuận tiện trong sử dụng. …17 2.3.6. Đảm bảo tính thực tiễn ………………………………………………………………………………….17 

2.4 Điều kiện cơ sở vật chất để xây dựng và sử dụng tư liệu dạy học theo định hướng phát  triển năng lực học sinh……………………………………………………………………………………………17

2.5 Quy trình xây dựng và sử dụng tư liệu dạy học theo định hướng phát triển năng lực  học sinh………………………………………………………………………………………………………………..18

 2.5.1. Quy trình xây dựng tư liệu dạy học …………………………………………………………………18 2.5.2. Quy trình sử dụng tư liệu dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh. …19 

2.6 Xây dựng và sử dụng tư liệu dạy học phần “Một số vấn đề phát triển và phân bố nông  nghiệp” Địa lí 12 THPT theo định hướng phát triển năng lực học sinh…………………………20 2.6.1 Kế hoạch xây dựng và sử dụng tư liệu dạy học phần “Một số vấn đề phát triển và  phân bố nông nghiệp” Địa lí 12 THPT theo định hướng phát triển năng lực học sinh…….20 

2.6.2 Xây dựng tư liệu dạy học phần “Một số vấn đề phát triển và phân bố nông nghiệp”  Địa lí 12 THPT theo định hướng phát triển năng lực học sinh. ……………………………………22 

2.6.3 Sử dụng tư liệu dạy học phần “Một số vấn đề phát triển và phân bố nông nghiệp” Địa  lí 12 THPT theo định hướng phát triển năng lực học sinh. ………………………………………….28 

2.7 Thiết kế một số bài dạy học phần “Một số vấn đề phát triển và phân bố nông nghiệp”  Địa lí 12 THPT có sử dụng các tư liệu dạy học theo định hướng phát triển năng lực học  sinh………………………………………………………………………………………………………………………37 

2.8 Đánh giá năng lực tự xây dựng và sử dụng tư liệu dạy học theo định hướng phát triển  năng lực của học sinh. ……………………………………………………………………………………………46 

2.8.1. Đánh giá năng lực tự xây dựng tư liệu của học sinh:…………………………………………46 2.8.2. Đánh giá năng lực sử dụng tư liệu của học sinh:……………………………………………….46 CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM………………………………………………………………47 

3.1. Mục đích thực nghiệm……………………………………………………………………………………..47 

3.2. Đối tượng thực nghiệm…………………………………………………………………………………….47 

3.3. Nội dung, phương pháp thực nghiệm…………………………………………………………………47 3.3.1 Nội dung thực nghiệm: …………………………………………………………………………………..47 3.3.2 Phương pháp thực nghiệm……………………………………………………………………………..47 

3.4 Kết quả thực nghiệm…………………………………………………………………………………………47

 3.5 Phân tích kết quả thực nghiệm …………………………………………………………………………..48 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ…………………………………………………………………………………50 

1. Kết luận…………………………………………………………………………………………………………….50 
2. Kiến nghị ………………………………………………………………………………………………………….51 TÀI LIỆU THAM KHẢO ………………………………………………………………………………………52 PHỤ LỤC …………………………………………………………………………………………………………….53

 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG SÁNG KIẾN

PHẦN MỞ ĐẦU 

1. Lí do chọn đề tài 

Sau một thời gian dài thực hiện đổi mới, nền giáo dục nước ta đã có những bước  tiến quan trọng trong việc giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện, đáp ứng nhu  cầu xây dựng đất nước trong thời kì mới, tạo ra những chuyển biến tích cực trong công tác  giáo dục và đào tạo. 

Trong quá trình giáo dục, đào tạo ra những công dân tương lai của đất nước, giáo  dục luôn coi trọng việc “phát huy tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân” người  học, xem người học là “trung tâm” của quá trình dạy học và sáng tạo. Luật giáo dục 2019  cũng đã nêu rõ: “Phương pháp giáo dục phải khoa học, phát huy tính tích cực, tự giác, chủ  động, tư duy sáng tạo của người học; bồi dưỡng cho người học năng lực tự học và hợp tác,  khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên”. Nhờ đó mà ngày càng có  nhiều sáng tạo khoa học kĩ thuật, nhiều lao động với kĩ thuật lành nghề có khả năng đáp  ứng nhu cầu ngày càng cao của công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, giúp  cho nền kinh tế nước ta có khả năng tạo ra nhiều sản phẩm tốt, có thể cạnh tranh trên thị  trường quốc tế.  

Sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước không chỉ phụ thuộc vào tình hình trong  nước mà còn phụ thuộc rất lớn vào những biến đổi trên thế giới. Đặc biệt, từ cuối năm  2019 đến nay, cả thế giới đang chịu ảnh hưởng nặng nề do Đại dịch Covid-19 gây ra trên  mọi mặt đời sống kinh tế- xã hội. Giáo dục nước ta cũng chịu nhiều tổn thất nghiêm trọng  khi mà số người mất vì Covid-19 ngày càng tăng, nhiều địa phương học sinh và giáo viên  không thể đến trường trong thời gian dài vì Đại dịch, các phong trào thi đua, các kì thi như  THPT Quốc gia cũng vì đó mà chịu ảnh hưởng, nhiều nhiệm vụ quan trọng của ngành  không thể tiến hành theo đúng kế hoạch… Để chủ động học tập, tham gia các hoạt động  giáo dục trong tình hình dịch bệnh hiện nay, tất cả các cấp ngành và địa phương đều phải  thực hiện đồng thời hai nhiệm vụ: “phải cố gắng hết sức để giảm thiểu những tổn thương  đối với giáo dục”, và phải “đảm bảo an toàn phòng chống dịch và các yêu cầu chất lượng  cốt lõi”. Các hình thức dạy học qua truyền hình, qua mạng theo hình thức online hay  offline được các địa phương và cơ sở giáo dục lựa chọn ngày càng phổ biến và rất linh  hoạt. Khi học sinh học tập trực tuyến, chất lượng của bài học không chỉ do việc đáp ứng  tốt các phương tiện dạy học, ý thức tự giác của người học được nâng cao mà còn do hệ thống các tư liệu dạy học quyết định. Hệ thống các tư liệu dạy học đa dạng, trực quan, sinh  động thì mới hấp dẫn đối với học sinh, thu hút học sinh học hỏi, tìm tòi, khám phá và sáng  tạo, … Cùng với sự bùng nổ của công nghệ thông tin hiện nay, hệ thống thông tin mà học  sinh tiếp nhận được thông qua mạng rất phong phú và đa dạng, nó đòi hỏi các em phải có  được các thông tin, tư liệu chuẩn xác, phù hợp với nội dung dạy học và tin cậy nhất. Vì  vậy việc tạo ra một hệ thống các tư liệu chuẩn xác, đa dạng và hấp dẫn, phù hợp với nội  dung bài học là rất cần thiết. Đó là lí do mà nhóm nghiên cứu của chúng tôi lựa chọn đề tài: Xây dựng và sử dụng tư liệu dạy học phần “Một số vấn đề phát triển và phân bố nông nghiệp” Địa lí 12 THPT theo định hướng phát triển năng lực học sinh làm đề tài  sáng kiến kinh nghiệm của mình với mong muốn góp phần đổi mới phương pháp giáo dục, tạo hấp dẫn cho học sinh, nâng cao chất lượng dạy học, đáp ứng nhu cầu dạy học trong  tình hình mới. 

2. Mục đích nghiên cứu 

Nghiên cứu cơ sở lí luận, thực tiễn về: Xây dựng và sử dụng tư liệu dạy học theo  định hướng phát triển năng lực học sinh, tập trung đánh giá vai trò, thực trạng của việc xây  dựng và sử dụng tư liệu dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường  phổ thông