Phương pháp dạy bài ôn tập môn Địa lí lớp 10 nhằm phát triển năng lực hợp tác cho học sinh

MỤC LỤC 

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 

PHẦN ĐẶT VẤN ĐỀ ……………………………………………………………………………….. 1 

II- MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI ………………….. 1 

1. Mục đích nghiên cứu ……………………………………………………………………………….. 1 
2. Nhiệm vụ nghiên cứu ………………………………………………………………………………. 2 

III- ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, PHƯƠNG PHÁP VÀ THỜI GIAN NGHIÊN 

CỨU ………………………………………………………………………………………………………… 2 

1. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu………………………………………………………………….. 2 
2. Phương pháp nghiên cứu …………………………………………………………………………..

2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí thuyết………………………………………………. 2 

1. Phương pháp điều tra cơ bản …………………………………………………………………… 2 
2. Phương pháp tham vấn chuyên gia ………………………………………………………….. 2 
3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm ………………………………………………………… 3 
4. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học …………………………………… 3 

1. Thời gian nghiên cứu, giả thuyết khoa học và những đóng góp mới của đề tài … 3 

IV- NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA ĐỀ TÀI …………………………………………… 3 

PHẦN NỘI DUNG ……………………………………………………………………………………. 3 

CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA DẠY HỌC ÔN 

TẬP …………………………………………………………………………………………………………. 3 

I – CƠ SỞ LÝ LUẬN ………………………………………………………………………………… 3 

1. Cơ sở pháp lí …………………………………………………………………………………………… 3 2. Năng lực hợp tác ……………………………………………………………………………………… 5 
2. Tầm quan trọng của dạy học ôn tập môn Địa lí 10 ………………………………………. 6 4. Tầm quan trọng của tiết ôn tập ………………………………………………………………….. 7 5. Một số hình thức ôn tập ……………………………………………………………………………. 7 6. Những vấn đề tập trung trong tiết ôn tập …………………………………………………….. 8 
3. Vấn đề lưu ý tổ chức ôn tập . …………………………………………………………………….. 9 II-  CƠ SỞ THỰC TIỄN ……………………………………………………………………………. 9 1. Thực trạng dạy và học tiết ôn tập hiện nay. ………………………………………………… 9 
4. Nguyên nhân của thực trạng trên. …………………………………………………………….. 11 3. Các bước tiến hành để thay đổi tiết ôn tập theo hướng đạt hiệu quả. …………….. 11 

CHƯƠNG II: PHƯƠNG PHÁP DẠY TIẾT ÔN TẬP MÔN ĐỊA LÍ 10 ……. 13 

1. Xác định yêu cầu của tiết ôn tập ………………………………………………………………. 13 
2. Chuẩn bị tiết ôn tập ………………………………………………………………………………… 14 CHƯƠNG III: ÁP DỤNG DẠY TIẾT ÔN TẬP GIỮA KỲ, CUỐI KỲ I MÔN  

ĐỊA LÍ LỚP 10 ……………………………………………………………………………………….. 15 

CHƯƠNG IV- THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ……………………………………………. 23 

1. Chuẩn bị thực nghiệm ……………………………………………………………………………. 23 2. Đánh giá kết quả thực nghiệm …………………………………………………………………. 23 

PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ……………………………………………………….. 26 I- KẾT LUẬN …………………………………………………………………………………………. 26 

II – KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT ………………………………………………………………………. 26 PHỤ LỤC 1 …………………………………………………………………………………………….. 30 TÀI LIỆU THAM KHẢO ………………………………………………………………………… 35 

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 

PHẦN ĐẶT VẤN ĐỀ 

• LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI 

Dạy tiết ôn tập có dễ không? Nếu là người không tâm huyết với nghề, chúng ta sẽ dễ dàng có câu trả lời là không khó tí nào. Bởi học sinh đã có sẵn các kiến thức đã học, giáo viên chỉ việc hệ thống lại dưới hình thức các bảng hệ thống là xong nhiệm vụ. Thế nhưng, tiết ôn tập đối với tôi là cả một niềm trăn trở. Dạy làm sao để không lặp lại những gì mình đã giảng ở các bài học trước một cách máy móc, dễ gây nhàm chán cho học sinh và cho cả chính bản thân mình? Đó là điều không dễ chút nào. Theo tôi, mục tiêu của các bài ôn tập nói chung là vừa củng cố các kiến thức đã học của một chương hay một phần nào đó, vừa mở rộng, nâng cao, so sánh đối chiếu với các kiến thức có liên quan, vừa góp phần bồi dưỡng một số kỹ năng nhất định cho học sinh. Đặc biệt là học sinh đón nhận các tiết học ấy một cách thích thú nhất. Do vậy ,mỗi năm học trôi qua, tôi lại cố gắng tìm ra một cách dạy mới dành cho các tiết ôn tập sao cho hiệu quả hơn đúng theo mục tiêu của nó.   

Để giáo viên có một tiết dạy – học ôn tập môn Địa lí hấp dẫn, thu hút học sinh học tập, đạt mục tiêu kiến thức, kỹ năng và thái độ là cả một nghệ thuật. Xuất phát từ những lí do trên đồng thời ý thức được trách nhiệm của bản thân trong việc nỗ lực tìm kiếm các phương pháp dạy học mới, hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy môn Địa lí tại trường phổ thông, tôi quyết định chọn đề tài “Phương pháp dạy bài ôn tập môn Địa lí lớp 10 nhằm phát triển năng lực hợp tác cho học sinh” để nghiên cứu tìm ra cách khắc phục những nhược điểm nói trên.  

• MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI 

1. Mục đích nghiên cứu 

Góp phần đổi mới phương pháp dạy học môn Địa lí ở trường THPT, nâng cao hiệu quả giảng dạy của giáo viên. Góp phần tạo hứng thú môn học, khắc sâu kiến thức, phát huy tính tự giác, độc lập và sáng tạo của học sinh.  

Bên cạnh đó nhằm xác đinh các phương pháp dạy bài ôn tập môn Địa lí 10, phát huy được vai trò chủ thể của học sinh trong lĩnh hội kiến thức, phù hợp với mục tiêu đặt học sinh vào vị trí trung tâm của quá trình dạy học. 

Giúp học sinh có khả năng nắm vững thức kiến thức và tự hoàn thiện kiến thức, biết vận dụng kiến thức đã học để giải thích các vấn đề thực tiễn. 

Tạo hứng thú cho học sinh khi tham gia một tiết học ôn tập vốn rất khó khăn đối với cả giáo viên và học sinh. 

Đó cũng là hướng tiếp cận quan điểm giúp học sinh mạnh dạn, tự tin trong học tập yêu thích môn học. Đây là cơ sở thực tiễn, là nền tảng cho HS phát triển các kỹ năng Địa lí. 

2. Nhiệm vụ nghiên cứu 

 – Trên cơ sở các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học hiện đại được áp dụng cho từng môn học tác giả phải: 

 + Xác định, lựa chọn, áp dụng  một số phương pháp ôn tập môn Địa lí 10 trên lớp có hiệu quả cao nhằm phát triển năng lực cho học sinh. 

+ Tổng kết kinh nghiệm của bản thân, rút ra được những kết quả đã đạt được trong thời gian qua. 

+ Chia sẻ kinh nghiệm của mình với đồng nghiệp trong và ngoài trường để cùng nâng cao chất lượng giảng dạy môn Địa lí và khẳng định vị trí môn Địa lí trong lòng các em học sinh. 

  + Từ kết quả đạt được đề tài đưa ra các kiến nghị, đề xuất.  

III- ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, PHƯƠNG PHÁP VÀ THỜI GIAN NGHIÊN CỨU 

• Đối tượng, phạm vi nghiên cứu  

Đối tượng chủ yếu mà đề tài này nghiên cứu là triển khai các phương pháp dạy bài ôn tập môn Địa lí lớp 10 được thực hiện trên học sinh ở trường THPT Phạm Hồng Thái, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An từ năm học 2020 – 2021 và năm học 2021 – 2022. 

• Phương pháp nghiên cứu 

• Nhóm phương pháp nghiên cứu lí thuyết 

Nghiên cứu các tài liệu phương pháp dạy học Địa lí 10, năng lực hợp tác như SGK Địa lí 10, SGV Địa lí 10, các sách lý luận và phương pháp giảng dạy Địa lí, những giáo trình, những luận văn, luận án,các tạp chí, bài viết và những website làm cơ sở khoa học nghiên cứu của đề tài. 

• Phương pháp điều tra cơ bản 

Điều tra thực trạng việc dạy học theo hướng rèn năng lực hợp tác và hoạt động trải nghiệm thông qua phiếu điều tra, trao đổi, phỏng vấn giáo viên, học sinh cùng với tham khảo giáo án và vở ghi của học sinh. 

• Phương pháp tham vấn chuyên gia 

Sau khi xây dựng được các quy trình và bộ công cụ rèn luyện năng lực hợp tác cho học sinh, chúng tôi sẽ tham khảo ý kiến của các giảng viên đại học,những giáo viên có kinh nghiệm về vấn đề.