Sáng kiến kinh nghiệm Hướng dẫn viết đúng chính tả cho học sinh lớp 2

1– MỞ ĐẦU
– Lí do chọn đề tài
Chính tả là những chuẩn mực của ngôn ngữ viết, được thừa nhận trong ngôn ngữ toàn dân. Mục đích của nó làm phương tiện thuận lợi cho việc giao tiếp bằng chữ viết bảo đảm cho người viết và người đọc đều hiểu thống nhất những điều đã viết. Chính tả trước hết là sự quy định có tính chất xã hội, một sự quy định có tính chất bắt buộc gần như tuyệt đối, nó không cho phép vận dụng quy tắc một cách linh hoạt có tính chất sáng tạo cá nhân.
Một ngôn ngữ văn hóa không thể không có chính tả thống nhất. Chính tả thống nhất là một trong những biểu hiện trình độ văn hóa phát triển của một dân tộc.
Phân môn chính tả trong nhà trường, giúp học sinh hình thành năng lực và thói quen viết đúng chính tả, nói rộng hơn là năng lực và thói quen viết đúng tiếng việt. Vì vậy, phân môn chính tả có vị trí đặc biệt quan trọng, nhằm thực hiện mục tiêu của môn tiếng việt là rèn và phát triển tiếng mẹ đẻ cho học sinh, trong đó có năng lực chữ viết. Phân môn này góp phần hình thành một trong bốn kĩ năng quan trọng của môn tiếng việt đó là kĩ năng viết cho học sinh.
Trong những năm gần đây, các nhà trường Tiểu học luôn quan tâm đến chữ viết qua các phong trào thi “Viết chữ đẹp”. Đây là một hình thức để tuyên truyền sâu rộng cho toàn dân trong việc giáo dục con em viết chữ đẹp. Viết đẹp không phải chỉ đẹp về hình thức mà còn đúng cả về luật chính tả.
Hiện nay, tình hình viết sai lỗi chính tả của học sinh khá phổ biến. Vấn đề này có thể do nhiều nguyên nhân, nguyên nhân chủ yếu là do giáo viên và học sinh đôi khi còn phát âm theo tiếng địa phương . Hơn nữa trình độ tiếng việt của một số giáo viên còn hạn chế, năng lực nắm luật chính tả chưa sâu nên rất lúng túng trong việc giảng dạy chính tả. Mặt khác do điều kiện gia đình các em làm nông nghiệp, bố mẹ suốt ngày bận rộn với công việc đồng áng hoặc đi làm ăn xa để các em ở nhà với ông bà, không có thời gian dạy dỗ con cái. Phần nữa là ý thức học tập của các em còn hạn chế, không đồng bộ … Do đó, một yêu cầu bức xúc là giáo viên phải thực sự quan tâm tới từng đối tượng học sinh. Có biện pháp cụ thể, sát thực trong việc luyện cho học sinh viết đúng đẹp để nâng cao chất lượng giờ chính tả. Qua quá trình giảng dạy ở các năm ở các lớp, với một số kinh nghiệm có được của bản thân, tôi mạnh dạn áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: ” Hướng dẫn viết đúng chính tả cho học sinh lớp 2B” vào quá trình giảng dạy của mình.
– Mục đích nghiên cứu
Môn Tiếng Việt giúp các em đọc thông, viết thạo. Chính vì vậy, việc rèn đọc cho các em luôn song song với việc rèn chữ viết. Chữ viết luôn giữ một vai trò vô cùng quan trọng. Chính vì thế, dạy cho các em viết đẹp, viết đúng chính tả là rèn đức tính cẩn thận, kiên trì, biết yêu quý Tiếng việt, yêu quý mọi người. Vì vậy, tôi luôn trăn trở làm như thế nào để nâng cao chất lượng viết chính tả cho học sinh lớp 2B.
– Đối tượng nghiên cứu
Sáng kiến nghiên cứu nguyên nhân, thực trạng học sinh lớp 2B viết sai chính tả, đưa ra giải pháp để học sinh viết đúng chính tả.
– Phương pháp nghiên cứu
– Phương pháp thống kê, khảo sát, thu thập thông tin, xử lý số liệu.
– Phương pháp nghiên cứu lý thuyết.
– Phương pháp quan sát.
2- NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lí luận
Đất nước ta đang trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập với các nước trong khu vực và trên thế giới. Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội đối với giáo dục. Bộ Giáo dục – Đào tạo đã chủ trương đổi mới chương trình Tiểu học theo các mục tiêu: Tiếp tục tăng cường thực hiện giáo dục toàn diện ( Đức, trí, thể, mĩ và các kĩ năng cơ bản) đảm bảo sự cân đối hài hòa giữa ác lĩnh vực học tập và giáo dục ở nhà trường Tiểu học.
Để giúp học sinh nói, viết đúng tiêng phổ thông trước hết người giáo viên cần phải hiểu và nắm vững thuật ngữ “ chính tả” được hiểu theo nghĩa gốc là “phép tính đúng” hoặc “ lối viết hợp chuẩn”.
Trong chương trình môn Tiếng việt lớp 2, phân môn chính tả học sinh học theo hướng dẫn chuẩn kiến thức kĩ năng các môn học ở Tiểu học, mỗi tuần học sinh lớp 2 được thực hành viết bài chính tả trong 2 tiết. Các dạng bài chính tả ở lớp 2 gồm: Tập chép và nghe- viết. Ngoài ra, trong phân môn chính tả còn có phần bài tập, chủ yếu bổ trợ cho kĩ năng viết chính tả của học sinh. Gồm có dạng bài tập điền dấu thanh vào tiếng, điền âm đầu và dạng điền vần vào chỗ chấm.
Như vậy, phân môn chính tả ở lớp 2 chủ yếu là rèn kĩ năng đọc đúng, viết đúng, kết hợp kĩ năng sử dụng Tiếng việt phát triển tư duy cho học sinh.
2.2. Thực trạng nghiên cứu.
Năm học ………., tôi được nhà trường phân công giảng dạy và chủ nhiệm lớp 2B. Tổng số học sinh là 20 em.Trong đó có 9 em nam và 11 em nữ, các em đều có ý thức học tập tốt, ngoan ngoãn nghe lời thầy cô, đoàn kết giúp đỡ bạn bè. Vì vậy, đó là điều kiện thuận lợi cho tôi thực hiện sáng kiến này.
Bên cạnh đó, lớp học phần đa là con gia đình nông nghiệp nên việc chăm lo đến học tập của các bậc phụ huynh đối với con em còn hạn chế. Có em đi học còn quên đồ dùng học tập. Do đó ảnh hưởng nhiều đến chất lượng chữ viết của các em.
Qua thực tế giảng dạy lớp 2B của bản thân, tôi thấy: Học sinh viết chính tả nhìn chung chưa đảm bảo tốc độ viết chữ theo chuẩn kiến thức kĩ năng. Có một số học sinh viết bài sạch sẽ, trình bày đúng. Song bên cạnh đó, còn rất nhiều học sinh gặp khó khăn trong giờ học chính tả.
Để khảo sát thực trạng viết chính tả của học sinh, tôi đã sử dụng bài viết chính tả nghe- viết: “Ngày hôm qua đâu rồi?” cho học sinh viết. Tôi thu được kết quả như sau:

Tổng số học sinh
Trình bày đúng, viết đẹp( loại A)
Trình bày đúng, viết chưa đẹp ( loại B)
Trình bày sai, viết chưa đẹp ( loại C)

số lượng
TL
số lượng
TL
số lượng
TL
20
3
15%
9
45%
8
40%

Nhìn vào bảng kết quả trên ta thấy số học sinh biết trình bày đúng viết đẹp ( loại A) rất ít, chiếm 15 %. Số học sinh trình bày đúng viết chưa đẹp( loại B) chiếm 45 %. Số học sinh trình bày sai ( loại C) chiếm tới 40 % trong tổng số học sinh cả lớp.
Thực trạng cụ thể ở lớp 2B qua các bài viết chính tả khác:
– Một số học sinh khi viết chính tả không kịp thời gian, hay viết sai lỗi chính tả:

– Học sinh chưa biết cách trình bày một bài viết chính tả (Đoạn văn, đoạn thơ). Nhất là chính tả tập chép, học sinh nhìn bài viết mẫu của giáo viên trên bảng để chép, khi thấy bài viết xuống dòng ở chữ nào học sinh cũng xuống dòng chữ ấy:

– Học sinh viết sai phụ âm đầu:

– Học sinh viết sai các vần khó:

Qua việc điều tra thực tế như vậy, tôi thấy tình trạng các em viết xấu và sai nhiều lỗi quá nhiều. Nếu như không có biện pháp khắc phục sớm, giúp các em viết đẹp và biết cách viết chữ như thế nào cho đúng, thì lên lớp 3 các em sẽ học như thế nào đây? Chính vì điều này đã thôi thúc tôi tìm ra một số biện pháp cụ thể, sát thực để giúp và đưa những đối tượng thuộc loại C lên loại (A hoặc B). Có như vậy thì chất lượng giờ chính tả mới được tốt.
Nguyên nhân của thực trạng trên là:
– Một số học sinh đọc còn chậm (khi đọc còn phải đánh vần) nên khi viết chính tả không kịp thời gian, hay viết sai lỗi chính tả.
– Học sinh chưa hiểu cách trình bày bài viết( còn bắt chước giáo viên viết bảng hoặc SGK- trong các tiết tập chép)
– Học sinh chưa nắm chắc quy tắc viết chính tả (viết sai phụ âm đầu, viết sai các vần khó).
Trên đây là những nguyên nhân dẫn đến thực trạng chất lượng phân môn chính tả của học sinh lớp 2B. Trước vấn đề trên với những kinh nghiệm và tiêp thu học hỏi đồng nghiệp tôi đã vận dụng ” Hướng dẫn viết đúng chính tả cho học sinh lớp 2B” nhằm nâng cao chất lượng viết chính tả ở lớp mình phụ trách trong các năm học tiếp theo.
2.3. Các giải pháp để giải quyết vấn đề.
2.3.1: Rèn nề nếp tác phong cho học sinh khi ngồi viết chính tả.
Trước hết muốn học sinh viết đúng, đẹp thì tư thế ngồi viết của học sinh là quan trọng đầu tiên giúp học sinh có nét chữ đẹp. Vì vậy, ngay từ buổi đầu bước vào lớp, tôi chú ý ngay đến tư thế ngồi viết của từng em. Nhiều em lên lớp 2 rồi mà khi viết, mắt vẫn cúi sát xuống bàn hay cầm bút thấp quá nên mực hay ra tay làm bẩn vở. Để giúp những em này biết ngồi ngay ngắn khi viết, trước hết giáo viên phải giải thích cho các em hiểu cần ngồi viết đúng tư thế để giúp chữ viết đẹp hơn và có lợi cho sức khoẻ, mà ngược lại, nếu ngồi xiêu vẹo người thì sẽ bị tật vẹo cột sống suốt đời. Nếu em nhìn vào vở sát quá thì mắt sẽ bị cận thị…Sau đó giáo viên làm mẫu cho học sinh quan sát và làm theo tư thế ngồi viết, ngồi viết ngay ngắn, lưng thẳng, không tì ngực xuống bàn. Đầu hơi cúi, mắt cách vở khoảng 25 – 30 cm. Tay phải cầm bút, tay trái đặt phía trước bên trái quyển vở giữ mép vở khi viết không bị xê dịch, quyển vở được để hơi chếch về phía tay trái. hai chân để thẳng, vuông góc sau đó tôi hướng dẫn cho các em cách cầm bút sao cho dễ viết, không cao quá khó viết và không thấp quá mực vào tay làm bẩn bài viết. Khi hướng dẫn tỉ mỉ tôi khuyến khích cho các em thực hiện, học sinh nào ngồi đúng nhất được tuyên dương trước lớp. Trong các tiết dạy chính tả tiếp theo, tôi luôn nhắc nhở để các em nhớ và ngồi đúng, tạo thói quen cho học sinh.
2.3.2: Xếp chỗ ngồi (Giải pháp cho thực trạng: Một số học sinh viết chính tả không kịp thời gian, hay viết sai lỗi chính tả.)
Tôi xếp cho những học sinh đọc, viết chậm ngồi thành nhóm để khi đọc chính tả nghe- viết tôi đến gần và đọc chậm, thậm chí đánh vần từng tiếng đủ để các em nghe. Đồng thời quan sát nếu thấy học sinh nào viết chưa đúng giáo viên sửa ngay.