SKKN Các giải pháp nâng cao năng lực công tác chủ nhiệm lớp tại trường THPT

PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong bối cảnh toàn cầu hoá hội nhập quốc tế, cách mạng khoa học – công nghệ đạt những bước tiến thần kỳ, khối lượng thông tin, tri thức nhân loại tăng theo hàm số mũ, hầu hết các quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới đều nhận thức giáo dục và đào tạo trở thành nhân tố vừa là nền tảng, vừa là động lực góp phần quyết định tương lai của mỗi dân tộc. Với ý nghĩa đó, Đảng và Nhà nước ta khẳng định giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế
– xã hội, sự nghiệp giáo dục là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân, của mỗi gia đình, của các lực lượng xã hội.
Để thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về định hướng chiến lược phát triển GD&ĐT trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Hội nghị lần thứ VIII, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI đã thông qua Nghị quyết số 29-NQ/TW về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo”; Nghị quyết số 88/2014/QH13 ngày 28 tháng 11 năm 2014 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông. Mục tiêu chương trình giáo dục phổ thông được xác định: “Chương trình giáo dục phổ thông nhằm giúp học sinh phát triển khả năng vốn có của bản thân, hình thành tính cách và thói quen, phát triển hài hòa về thể chất và tinh thần; trở thành người học tích cực, tự tin, có ý thức lựa chọn nghề nghiệp và học tập suốt đời, có những phẩm chất tốt đẹp và năng lực cần thiết để trở thành người công dân có trách nhiệm, người lao động cần cù, có tri thức và sáng tạo”.
Mục đích chương trình giáo dục phổ thông là đích đến, là đầu ra của sản phẩm giáo dục – nhân cách người học mà nhà trường phổ thông nói chung, nhiệm vụ của cán bộ quản lý, giáo viên mỗi nhà trường nói riêng phải góp phần sáng tạo nên. Trong quá trình giáo dục ở nhà trường, nhiệm vụ giáo dục tri thức luôn phải gắn với nhiệm vụ giáo dục đạo đức. Thông qua “dạy chữ” để “dạy người”, giáo dục đạo đức là một khâu then chốt để giáo dục nhân cách con người. Lúc sinh thời Hồ Chủ Tịch rất quan tâm đến vấn đề giáo dục, rèn luyện đạo đức cho thế hệ trẻ. Bác nói: “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”. Bác còn chỉ rõ “Dạy cũng như học phải chú trọng cả Đức lẫn Tài. Đức là đạo đức cách mạng, đó là cái gốc rất quan trọng. Công tác giáo dục đạo đức trong trường học là một bộ phận quan trọng có tính chất nền tảng của nhà trường XHCN”. Như vậy Đức và Tài là hai phạm trù cơ bản để đánh giá nhân cách của một con người. Cho nên để phát triển nhân cách phải hình thành, rèn luyện phẩm chất đạo đức, giá trị đạo đức phù hợp.
Đạo đức của học sinh THPT vừa mang ý thức hệ xã hội, vừa phù hợp với các chuẩn mực xã hội, đồng thời phải phù hợp với những quy định của nhà trường

phổ thông trong giai đoạn hiện nay. Do đó, hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh không thể xem nhẹ. Nếu làm đúng, làm tốt, quy trình giáo dục đạo đức phù hợp với quy luật nhận thức sẽ giúp cho học sinh ý thức và điều chỉnh hành vi của mình, điều chỉnh các mối quan hệ…Tất cả các yếu tố đó sẽ góp phần hình thành nhân cách tốt cho học sinh, chúng ta sẽ có sản phẩm đầu ra tốt.
Để đạt được mục tiêu đặt ra thì người giáo viên có vai trò hết sức quan trọng, là gốc rễ của đổi mới, góp phần quyết định chất lượng giáo dục và đào tạo. Khi đó, nhiệm vụ người giáo viên ngoài quy định tại Điều 27 của Điều lệ trường phổ thông được ban hành theo Thông tư số 32/2020/TT-BGDĐT ngày 15/9/2020 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, còn phải tổ chức, hướng dẫn nhiều hoạt động giáo dục cho học sinh, tạo môi trường học tập thân thiện và những tình huống có vấn đề khuyến khích học sinh tích cực tham gia vào các hoạt động học tập, tự phát huy năng lực, nguyện vọng của bản thân, rèn luyện thói quen và năng lực tự học, phát huy tiềm năng và những kiến thức, kỹ năng đã tích lũy được để phát triển. Muốn vậy, mỗi giáo viên đều phải là những nhà giáo dục chứ không phải những “thợ dạy” hay những “thợ dạy biết phê học bạ” của một số không nhỏ giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm hiện nay.
Trong những năm gần đây, công tác bồi dưỡng giáo viên đã được ngành giáo dục đào tạo quan tâm, triển khai tổ chức thực hiện. Tuy vậy, việc đổi mới trong giáo viên còn chậm, chủ yếu vẫn đang thực hiện theo phương pháp cũ, nặng về truyền thụ kiến thức lý thuyết, nhẹ thực hành. Hình thức tổ chức giáo dục chủ yếu là dạy học trên lớp, việc tổ chức các hoạt động xã hội, hoạt động trải nghiệm cho học sinh còn nhiều hạn chế. Chất lượng giáo dục thiếu gắn kết với nghiên cứu khoa học, sản xuất, kinh doanh và nhu cầu của thị trường lao động. Phương pháp giáo dục, việc thi, kiểm tra và đánh giá kết quả còn lạc hậu, chưa thực chất. Việc giáo dục đạo đức, lối sống, hình thành nhân cách cho học sinh thực hiện chưa đồng bộ, chưa được một số giáo viên quan tâm đúng mức. Đặc biệt là hoạt động của đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp, lực lượng có vai trò quan trọng quyết định chất lượng học tập và tu dưỡng của học sinh trong một lớp học chưa thật sự hiệu quả, chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra của giáo dục trong giai đoạn hiện nay. Vì vậy, việc thực hiện công tác bồi dưỡng giáo viên nói chung, giáo viên làm công tác chủ nhiệm nói riêng là nhiệm vụ hết sức quan trọng, cần thiết và cấp bách của các nhà trường.
Với những lý do nêu trên, tôi đã lựa chọn nghiên cứu đề tài: Các giải pháp nâng cao năng lực công tác chủ nhiệm lớp tại trường THPT Diễn Châu 5.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Qua kinh nghiệm thực tế giảng dạy, qua quá trình làm công tác quản lý ở trường THPT, với những kiến thức về lý luận đã được học tập, nghiên cứu, thảo luận tại các hội thảo về quản lý giáo dục, nhằm khẳng định vai trò của đội ngũ giáo

viên chủ nhiệm trong việc xây dựng môi trường nhà trường, giáo dục đạo đức, nhân cách cho học sinh, qua đó nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
III. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
Đề tài đã đi sâu nghiên cứu: Tình hình thực tế học sinh, điều kiện dạy học, đội ngũ giáo viên nói chung, giáo viên chủ nhiệm hàng năm nói riêng, các mối quan hệ trong và ngoài tại trường THPT Diễn Châu 5 các năm học từ 2019 – 2020 đến 2021 – 2022. Làm rõ mặt mạnh, mặt yếu của các hoạt động giáo dục, chất lượng giáo dục hàng năm, từ đó rút ra kinh nghiệm, đưa ra các biện pháp bồi dưỡng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp, nhằm xây dựng môi trường giáo dục trong nhà trường mang lại niềm vui, niềm hạnh phúc cho học sinh, để từ đó nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường, đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trình GDPT 2018.
IV. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Các giải pháp đã thực hiện nhằm nâng cao năng lực công tác chủ nhiệm lớp tại trường THPT Diễn Châu 5.
V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
– Phương pháp nghiên cứu lý luận và thực tiễn
– Phương pháp quan sát, trao đổi, điều tra
– Phương pháp khảo sát thực tế
– Phương pháp nghiên cứu hỗ trợ: Toán học, bảng biểu, sơ đồ
– Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
PHẦN II : NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHƯƠNG I
CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC BỒI DƯỠNG NÂNG CAO NĂNG LỰC CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP TẠI TRƯỜNG THPT DIỄN CHÂU 5
1. Cơ sở lý luận
Trong mỗi nhà trường, người giáo viên có sự tác động mạnh đến quá trình hình thành và phát triển nhân cách của học sinh, đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm lớp. Khác với các loại hình lao động khác, lao động sư phạm của người giáo viên là loại hình lao động mang tính đặc thù. Đối tượng lao động sư phạm ở đây là học sinh, phương tiện lao động là nhân cách người thầy cùng các thiết bị dạy học, trong đó nhân cách người thầy có vai trò quan trọng nhất. Thời gian lao động của người giáo viên không chỉ là thời gian quy định trong chương trình mà cần mang tính năng động, sáng tạo cộng với niềm say mê nghề nghiệp và tinh thần trách nhiệm

trước thế hệ trẻ và toàn xã hội. Hiệu quả và sản phẩm lao động sư phạm là nhân cách phát triển toàn diện của học sinh, đạt mục tiêu phát triển của nhà trường.
Để đáp ứng nhu cầu này đòi hỏi đội ngũ giáo viên trong nhà trường phải thường xuyên học tập, bồi dưỡng, rèn luyện, từ đó mới có đủ khả năng thực hiện sứ mệnh của mình, mới xứng đáng là nguyên khí của một trường học.
Với tính chất đặc thù trong lao động sư phạm của người giáo viên được nêu ở trên, người cán bộ quản lý trường học cần phải hiểu đúng tầm quan trọng của công tác xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, trong đó có đội ngũ giáo viên chủ nhiệm. Đó là vấn đề sống còn quyết định chất lượng giáo dục của nhà trường.
2. Cơ sở thực tiễn
Thực trạng giáo dục đào tạo nước ta trong thời gian qua tuy đã thu được nhiều thành tựu đáng kể, đã có bước phát triển mới, góp phần chuẩn bị tiền đề cho những bước phát triển mạnh mẽ và vững chắc hơn của sự nghiệp giáo dục trong thế kỷ XXI, vì mục tiêu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Vấn đề bức xúc nhất trong giáo dục nước ta hiện nay là chất lượng giáo dục toàn diện, nhất là giáo dục đại trà nhìn chung còn thấp so với mục tiêu giáo dục, với yêu cầu nhân lực phục vụ phát triển kinh tế, xã hội và với trình độ của các nước trong khu vực. Nội dung phương pháp dạy học chưa đáp ứng tốt yêu cầu chuẩn bị nhân lực cho công nghiệp hoá rút ngắn và trình độ chưa theo kịp sự phát triển khoa học công nghệ hiện đại. Một bộ phận giáo viên tuy đã đạt chuẩn trình độ đào tạo song chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Hiệu quả giáo dục đào tạo còn thấp, thiếu và yếu các kỹ năng, cơ cấu đào tạo nhân lực về trình độ ngành, nghề, vùng miền không hợp lý.
3. Cơ sở pháp lý
Nghị quyết và Chỉ thị của Đảng về giáo dục đều nêu quan điểm: “Giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu”, trong đó: “Khâu then chốt để thực hiện chiến lược phát triển giáo dục là phải đặc biệt chăm lo đào tạo, bồi dưỡng và tiêu chuẩn hoá đội ngũ giáo viên cũng như cán bộ quản lý giáo dục về chính trị, tư tưởng, đạo đức và nâng cao năng lực chuyên môn”.
Xuất phát từ những cơ sở trên, để đáp ứng yêu cầu, mục tiêu giáo dục và đào tạo trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, việc xây dựng để nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo nói chung, giáo viên chủ nhiệm lớp nói riêng là một đòi hỏi hết sức cấp bách và tất yếu.
4. Một số khái niệm
4.1. Khái niệm giáo viên chủ nhiệm
Từ điển tiếng Việt cũng như các tài liệu khác cho đến nay chưa hề có khái niệm về giáo viên chủ nhiệm. Đã có một vài tài liệu đưa ra cách hiểu về thuật ngữ này ở các phương diện khác nhau nhưng đều thống nhất cho rằng: “Giáo viên chủ

nhiệm là người thay mặt Hiệu trưởng quản lý, giáo dục học học sinh; tổ chức, hướng dẫn các hoạt động của lớp do mình phụ trách; phối hợp với các lực lượng trong và ngoài nhà trường để giáo dục học sinh”. Ở đây, trong phạm vi đề tài này, tác giả chỉ bàn đến giáo viên chủ nhiệm là người làm công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT, đơn vị cơ bản được thành lập để tổ chức giảng dạy và giáo dục học sinh đó là lớp học. Để quản lý và giáo dục học sinh của lớp học, nhà trường cử ra một trong những giáo viên đang giảng dạy ở lớp đó có đủ tiêu chuẩn và điều kiện đứng ra làm chủ nhiệm lớp trong một năm học hoặc trong tất cả các năm tiếp theo của cấp học.
Như vậy, có thể hiểu: Giáo viên chủ nhiệm là giáo viên chính, giáo viên chủ chốt, chịu trách nhiệm quản lý, giáo dục học sinh trong một lớp học trong một năm học hoặc trong tất cả các năm tiếp theo của cấp học.
4.2. Khái niệm năng lực chủ nhiệm lớp của giáo viên chủ nhiệm
Năng lực là một phạm trù của tâm lý học, được xem xét theo nhiều khía cạnh khác nhau. Có hai khuynh hướng chính xem xét khái niệm này:
– Khuynh hướng thứ nhất: Xem năng lực là tổ hợp các phẩm chất, thuộc tâm lý, sinh lý độc đáo của cá nhân đảm bảo cho các hoạt động đạt kết quả tốt.
– Khuynh hướng thứ hai: Xem năng lực là việc thực hiện có hiệu quả những hoạt động cụ thể trong bối cảnh nhất định.
Tuy hai định nghĩa trên diễn đạt có khác nhau, nhưng chúng không phủ định nhau mà có thể bổ sung cho nhau. Kế thừa các quan điểm trên, chúng tôi cho rằng: Năng lực là tổ hợp các kiến thức, kỹ năng, thái độ, các thuộc tính tâm lý cá nhân và tích hợp chúng một cách hợp lý để thực hiện thành công một hoạt động cụ thể trong một bối cảnh nhất định.
Năng lực chủ nhiệm lớp của giáo viên chủ nhiệm thể hiện trong hoạt động nghề nghiệp của giáo viên chủ nhiệm. Năng lực chủ nhiệm lớp được hình thành, phát triển trong suốt cuộc đời hoạt động nghề nghiệp của mỗi giáo viên.
Một giáo viên được xem là có năng lực chủ nhiệm lớp khi giáo viên đó:
– Có kiến thức, hiểu biết sâu rộng về công tác chủ nhiệm lớp.
– Có phương thức hoạt động chủ nhiệm lớp phù hợp với mục đích xác định.
– Hành động có hiệu quả, có khả năng ứng phó linh hoạt trong những điều kiện mới, không quen thuộc.
Như vậy, có thể hiểu: Năng lực chủ nhiệm lớp của giáo viên chủ nhiệm là tổ hợp các kiến thức, kỹ năng, thái độ, các thuộc tính tâm lý của người giáo viên chủ nhiệm và tích hợp chúng một cách hợp lý vào việc thực hiện thành công nhiệm vụ chủ nhiệm lớp, giải quyết hiệu quả những vấn đề đặt ra trong công tác chủ nhiệm.

5. Vai trò của giáo viên chủ nhiệm ở trường THPT
5.1. Thay mặt nhà trường quản lí một lớp học
Giáo viên chủ nhiệm lớp do hiệu trưởng phân công và thay mặt nhà trường để quản lí và tổ chức các hoạt động giáo dục học sinh ở một lớp học.
Vai trò quản lí của giáo viên chủ nhiệm lớp thể hiện trong việc xây dựng và tổ chức thực hiện các kế hoạch giáo dục, đôn đốc, kiểm tra và đánh giá kết quả học tập và tu dưỡng của học sinh trong lớp.
Giáo viên chủ nhiệm phải trả lời các câu hỏi về chất lượng học tập và hạnh kiểm của học sinh trong lớp trước hiệu trưởng, trước Hội đồng sư phạm nhà trường và trước phụ huynh học sinh của lớp khi tổng kết năm học.
5.2. Người xây dựng tập thể học sinh thành một khối đoàn kết
Giáo viên chủ nhiệm lớp là “linh hồn” của một lớp học. Bằng các biện pháp tổ chức, giáo dục, bằng sự gương mẫu và quan hệ tình cảm, giáo viên chủ nhiệm xây dựng khối đoàn kết trong tập thể, dìu dắt học sinh như con em mình trưởng thành theo từng năm tháng.
Học sinh kính yêu giáo viên chủ nhiệm như cha mẹ mình, đoàn kết thân ái với bạn bè như anh em ruột thịt, lớp học sẽ trở thành một tập thể vững mạnh. Tình cảm của lớp càng bền chặt, tinh thần trách nhiệm và uy tín của giáo viên chủ nhiệm càng cao thì chất lượng giáo dục càng tốt.
Rất nhiều giáo viên cùng giảng dạy trong một lớp, nhưng giáo viên chủ nhiệm bao giờ cũng để lại những ấn tượng sâu sắc đối với từng học sinh trong suốt cuộc đời họ.
5.3. Người tổ chức các hoạt động giáo dục học sinh trong lớp
Vai trò tổ chức của giáo viên chủ nhiệm thể hiện trong việc thành lập bộ máy tự quản của lớp, phân công trách nhiệm cho từng cá nhân, các tổ, nhóm, đồng thời tổ chức thực hiện các mặt hoạt động theo kế hoạch giáo dục được xây dựng hàng năm.
Các hoạt động của lớp được tổ chức đa dạng và toàn diện, giáo viên chủ nhiệm lớp quán xuyến tất cả các hoạt động một cách cụ thể, chặt chẽ.
Các phong trào thi đua học tập đi vào thực chất, các cuộc sinh hoạt các đoàn thể có nội dung hấp dẫn học sinh, phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao được tiến hành thường xuyên… Chất lượng học tập và tu dưỡng đạo đức của học sinh phụ thuộc rất nhiều vào trật tự, kỉ luật, vào tinh thần đoàn kết và truyền thống của tập thể lớp cũng như các hoạt động đa dạng của lớp.
5.4. Cố vấn đắc lực cho các đoàn thể của học sinh trong lớp

Giáo viên chủ nhiệm lớp dù có là đoàn viên, đảng viên hay không cũng cần phải nắm vững điều lệ, tôn chỉ mục đích, nghi thức và nội dung hoạt động của các đoàn thể.
Với tinh thần trách nhiệm, với kinh nghiệm công tác của mình làm tham mưu cho chi Đoàn thanh niên của lớp lập kế hoạch công tác, bầu ra ban chấp hành chi đoàn, tổ chức các nội dung hoạt động và phối hợp với ban cán sự lớp để xây dựng tập thể, đem lại hiệu quả giáo dục tốt nhất.
5.5. Giữ vai trò chủ đạo trong việc phối hợp với các lực lượng giáo dục
Gia đình, nhà trường và xã hội là ba lực lượng giáo dục, trong đó nhà trường là cơ quan giáo dục chuyên nghiệp, hoạt động có mục tiêu, nội dung, chương trình và phương pháp giáo dục dựa trên cơ sở khoa học. Do vậy giáo viên chủ nhiệm phải là người chủ đạo trong điều phối các hoạt động giáo dục cùng với các lực lượng giáo dục đó một cách có hiệu quả nhất.
Năng lực, uy tín chuyên môn, kinh nghiệm công tác của giáo viên chủ nhiệm lớp là điều kiện quan trọng để tập hợp lực lượng, phối hợp thành công các hoạt động giáo dục cho học sinh trong lớp.
6. Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường THPT
Giáo viên chủ nhiệm lớp, ngoài những công việc của một giáo viên bộ môn giảng dạy trong lớp còn có các nhiệm vụ sau đây:
6.1. Nghiên cứu, nắm vững tình hình học sinh của lớp
Để làm tốt công tác giáo dục học sinh, nhiệm vụ đầu tiên của giáo viên chủ nhiệm lớp là nghiên cứu để nắm vững tình hình chung của lớp và của từng học sinh. Kết quả nghiên cứu sẽ là những căn cứ để xây dựng mục tiêu, chương trình, kế hoạch năm học, để xác định nội dung, phương pháp và các hình thức tổ chức giáo dục phù hợp với đặc điểm của lớp.
Công tác nghiên cứu của giáo viên chủ nhiệm lớp thường tập trung vào các nội dung sau đây:
– Nghiên cứu tình hình địa phương về vị trí địa lí, kinh tế, chính trị, xã hội, mức sống, nguồn sống, ngành nghề sản xuất, trình độ văn hóa, tôn giáo, truyền thống học tập và phong trào xã hội hóa giáo dục…
– Nghiên cứu tình hình gia đình học sinh như trình độ học vấn, nghề nghiệp của cha mẹ học sinh, số con, sự trưởng thành của các con, hoàn cảnh, mức sống, phương pháp giáo dục và những đặc điểm khác…
– Nghiên cứu học sinh: số lượng, chất lượng học tập, đặc điểm lứa tuổi, đặc điểm cá biệt, quá trình học tập từ tiểu học, những ưu điểm, nhược điểm, thực trạng về tính chuyên cần, về phương pháp học tập, kết quả học tập. Từ kết quả này để phân loại học sinh theo trình độ năng lực, ý thức học tập, thói quen hành vi… để có biện pháp giáo dục thích hợp.

– Nghiên cứu tình hình chung của lớp như bầu không khí tâm lí, thực trạng học tập, tu dưỡng đạo đức, tinh thần đoàn kết, phong trào thi đua, truyền thống, ưu điểm, nhược điểm, điểm mạnh, điểm yếu của lớp…
Tất cả những tài liệu đó sẽ rất hữu ích giúp cho giáo viên chủ nhiệm lớp trong việc xây dựng kế hoạch và tổ chức các hoạt động giáo dục học sinh một cách có hiệu quả.
6.2. Xây dựng bộ máy tổ chức tự quản của lớp
Ngay sau khi nhận được công tác, giáo viên chủ nhiệm cần suy nghĩ ngay đến việc tổ chức bộ máy tự quản cho lớp, dựa trên nghiên cứu hồ sơ, học bạ và quan sát thực tiễn, chỉ định một ban cán sự lâm thời.
Phân lớp thành các tổ học sinh có cơ cấu học sinh nam, nữ, trình độ học tập tương đối đồng đều. Phân công trách nhiệm cho ban cán sự và các tổ trưởng để quản lí học sinh và bắt đầu tổ chức các hoạt động chung.
Chậm nhất một tháng cho lớp bầu ra ban cán sự và các tổ trưởng chính thức.
Ban cán sự lớp phải là những học sinh thỏa mãn các yêu cầu sau đây:
– Có học lực từ loại khá trở lên, có tư cách đạo đức tốt.
– Nhiệt tình, tích cực tham gia vào các hoạt động tập thể.
– Có năng khiếu văn nghệ, thể dục, thể thao…
– Biết quản lí tập thể.
– Có tinh thần gương mẫu, được đa số học sinh bầu chọn.
Giáo viên chủ nhiệm trở thành cố vấn về phương pháp công tác cho ban cán sự lớp, cần phát huy vai trò tự quản và tinh thần sáng tạo của các em. Giáo viên chủ nhiệm lớp luôn ủng hộ những sáng kiến của ban cán sự và tất cả học sinh, chỉ đạo thực hiện để các sáng kiến đó trở thành hữu ích.
Công tác tổ chức của lớp là một công việc quan trọng, ban cán sự như thế nào thì lớp sẽ phát triển theo chiều hướng đó. Ban cán sự tốt là chỗ dựa vững chắc cho giáo viên chủ nhiệm trong các hoạt động giáo dục học sinh.
6.3. Thiết lập tốt các mối quan hệ trong tập thể
Tập thể là một tập hợp đông người với nhiều mối quan hệ, khi tập thể đã hình thành những mối quan hệ tốt đẹp, bền vững thì lúc đó tập thể sẽ vững mạnh. Vì vậy, để xây dựng tập thể phải thiết lập các mối quan hệ tình cảm, quan hệ chức năng và kỉ luật tập thể.
Quan hệ tình cảm là quan hệ bạn bè đoàn kết thân ái tương trợ, động viên khích lệ nhau trong học tập, tu dưỡng và cả những mối quan hệ tình cảm khác. Các mối quan hệ này nảy sinh trong hoạt động, giao tiếp và nó tạo thành động lực thúc đẩy sự phát triển của tập thể và giáo dục từng thành viên. Quan hệ tình cảm tốt đẹp, sự đoàn kết thống nhất giữa các thành viên có ý nghĩa cực kì to lớn đối với việc xây dựng tập thể. Trong tập thể thường có hai loại nhóm: nhóm chính thức

gồm tổ, đội… và nhóm không chính thức hình thành tự phát, do các em phù hợp nhau về mặt tình cảm, xu hướng, hứng thú. Trong quan hệ tình cảm thì nhóm thứ hai có vai trò to lớn, giáo viên cần lưu ý tận dụng phục vụ cho mục đích giáo dục học sinh của lớp.
Quan hệ chức năng là quan hệ trách nhiệm trong công việc của các thành viên trong tập thể. Trong tập thể, mỗi người được phân công một công việc, để hoàn thành nhiệm vụ của mình, mỗi người phải liên hệ, hợp tác với những người khác và phải tuân thủ yêu cầu và kế hoạch chung. Quan hệ chức năng tốt đẹp cũng có nghĩa là công tác của tập thể được phối hợp chặt chẽ, mọi người đều hoàn thành nhiệm vụ.
Quan hệ tổ chức là quan hệ của các cá nhân theo nội quy, kỉ luật của tập thể. Tôn chỉ, mục đích của đoàn thể, điều lệ của nhà trường, nội quy lớp học là điều mà tất cả học sinh phải tuân thủ một cách tự giác. Chính mối quan hệ tổ chức tạo nên sức mạnh tập thể, đảm bảo cho tập thể phát triển đúng hướng theo mục tiêu đã đề ra.
6.4. Tổ chức các hoạt động đa dạng cho tập thể học sinh
Như chúng ta đã biết, bản chất của quá trình giáo dục là quá trình tổ chức cuộc sống, hoạt động và giao lưu cho học sinh. Như vậy, để giáo dục học sinh, giáo viên chủ nhiệm lớp cần tổ chức các hoạt động và thu hút các em tham gia một cách tích cực nhất. Trong trường phổ thông cần tổ chức tốt các hoạt động sau đây:
6.4.1. Hoạt động học tập
Học tập là hoạt động quan trọng nhất của học sinh. Để giúp cho lớp học tập tốt, giáo viên chủ nhiệm lớp phải chú ý:
– Rèn cho học sinh thói quen đi học đầy đủ, đúng giờ
– Rèn cho học sinh thói quen tích cực tham gia học tập
– Rèn cho học sinh có ý thức tự giác trong học tập và rèn luyện.
6.4.2. Hoạt động của các đoàn thể
Ở mỗi lớp học đều có chi đoàn thanh niên. Để các đoàn thể trong lớp hoạt động có hiệu quả, giáo viên chủ nhiệm lớp cùng phối hợp với bí thư đoàn trường làm tham mưu cho các em hoạt động.
Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm là giúp các em lập kế hoạch công tác, tổ chức thực hiện kế hoạch, quan trọng nhất là giúp các em phương pháp tổ chức và tạo điều kiện tốt nhất cho các em hoạt động. Thực tế cũng đã chứng minh rằng ý thức trách nhiệm, tính sáng tạo của giáo viên chủ nhiệm lớp quyết định chất lượng hoạt động của các đoàn thể trong lớp.
6.4.3. Hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, hoạt động xã hội

Ở lứa tuổi học sinh phổ thông các em rất thích tham gia vào hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao…Vì vậy, giáo viên chủ nhiệm cần tổ chức các hoạt động này một cách thường xuyên, có hiệu quả cho học sinh trong lớp.
Trong quá trình tổ chức các hoạt động của học sinh trong lớp, giáo viên chủ nhiệm lớp phải thực hiện các nguyên tắc cơ bản sau đây:
– Phải tạo ra hứng thú, tính chủ động, tích cực, có ý thức của học sinh.
– Các hoạt động phù hợp với lứa tuổi, năng lực và sở trường của học sinh.
– Đảm bảo an toàn tuyệt đối, không làm ảnh hưởng đến sức khỏe và học tập của học sinh.
– Các hoạt động càng đa dạng phong phú, học sinh càng tích cực tham gia, đó là cơ hội để các em phấn đấu và trưởng thành.