SKKN Cách chuẩn bị thiết bị dạy học và phụ tá cho bài thực hành môn Vật lí 8

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài:

Hiện nay công tác quản lý thiết bị dạy học cũng như phụ tá các bài thực hành được xem như một trong những điều kiện quan trọng để thực hiện nhiệm vụ giáo dục và đào tạo. Văn kiện Đại Hội Đảng toàn quốc lần thứ IX; X đã chỉ rõ: “ Tạo bước chuyển biến cơ bản về phát triển giáo dục đào tạo,  trong đó ưu tiên hàng đầu cho việc nâng cao chất lượng dạy và học,  đổi mới chương trình, nội dung,  phương pháp dạy và học, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học và giáo viên phụ tá thiết bị  cho nhà trường…”

Theo tinh thần Nghị quyết của Đảng, Nhà nước đã và sẽ tăng cường đầu tư cho các trường học, bởi lẽ những yêu cầu cấp bách về chất lượng giáo dục – đào tạo, cần khắc phục nhanh chóng tình trạng trường lớp nghèo nàn, thiếu những thiết bị dạy học tối thiểu và bằng mọi cách phải xây dựng và tăng cường cơ sở vật chất trường học trở thành một hệ thống hữu hiệu, một yếu tố chủ yếu nhằm đổi mới phương pháp, đưa việc dạy và học đến một tầm chất lượng mới, đáp ứng đòi hỏi trước mắt và lâu dài cho sự nghiệp Công nghiệp hoá – hiện đại hoá đất nước.

Vấn đề quản lý và sử dụng thiết bị dạy học, cũng như công tác phụ tá các bài thực hành trong chương trình dạy học  luôn được các nhà quản lý giáo dục quan tâm, nhưng trong thực tế còn nhiều bất cập, chưa thực sự đảm bảo yêu cầu phát triển của nhà trường trong thời đại mà nền khoa học – công nghệ phát triển như vũ bão; kỹ năng sử dụng thiết bị dạy học của một bộ phận khá lớn giáo viên – học sinh còn nhiều lúng túng, hiệu quả không cao, thực hiện các bài thực hành chưa thật sự hiệu quả. Vì vậy đòi hỏi phải có sự đổi mới để phù hợp với hoàn cảnh và đối tượng cụ thể, sự đổi mới đó được đặt ra như một yêu cầu cấp thiết trong đổi mới công tác quản lý thiết bị dạy học, công tác phụ tá ở trường học theo quan điểm hiệu quả hiện nay, bởi lẽ: Thiết bị dạy học chỉ phát huy tác dụng làm cho quá trình giáo dục diễn ra có hiệu quả, nếu như nó thực sự trở thành một nhân tố của quá trình giáo dục – phù hợp với mục đích, nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức giáo dục, cũng như các bài thực hành cần đưa học sinh đến kết quả cao của tri thức bài dạy 

Là một giáo viên thiết bị thí nghiệm , được phân công phụ trách quản lý và sử dụng thiết bị dạy học, cũng như phụ tá thí nghiệm, tôi luôn cố gắng phải nghiên cứu, suy nghĩ, học hỏi, đúc rút kinh nghiệm để hoàn thành tốt công việc được giao. Theo đó, đề tài “Cách chuẩn bị thiết bị dạy học và phụ tá cho bài thực hành môn Vật lí 8 tại trường THCS Hoa Lộc ” xin chia sẻ với các anh chị em đồng nghiệp.

2. Mục đích của nghiên cứu:

Chỉ ra cách làm tối ưu nhất trong việc chuẩn bị và phụ tá bài thực hành, nhằm khắc phục những cách thực hiện chưa tốt trước đây để nâng cao hiệu quả dạy học, làm tăng hứng thú học tập của học sinh trong các bài thực hành nói riêng và trong các môn học nói chung.

3. Đối tượng nghiên cứu: 

– Thực trạng công tác chuẩn bị và phụ tá bài thực hành ở trường THCS Hoa Lộc.

4. Phương pháp nghiên cứu:

Đề tài sử dụng phối hợp các phương pháp sau:

– Phân tích, đánh giá thực trạng chuẩn bị và phụ tá bài thực hành

– Quan sát, điều tra thực tế, so sánh, thống kê cách chuẩn bị và phụ tá bài thực hành trong 3 năm học: …………, …………, …………của trường THCS Hoa Lộc.

NỘI DUNG

1. Cơ sở lý luận 

– Trang thiết bị dạy học là phương tiện vật chất được huy động vào việc giảng dạy, học tập và các hoạt động mang tính giáo dục khác để đạt được mục đích giáo dục.

– Quá trình dạy học, giáo dục cấu thành bởi nhiều thành tố có liên quan chặt chẽ và tương tác với nhau. Các thành tố cơ bản cấu thành quá trình dạy học là: Mục tiêu – Nội dung – Phương pháp – Giáo viên – Học sinh – Thiết bị giáo dục. 

– Thiết bị dạy học có vai trò rất lớn  trong quá trình dạy học:

+ Góp phần nâng cao tính trực quan của quá trình dạy học, tác động trực tiếp đến việc sử dụng phương pháp dạy học. Sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học giúp học sinh nhận ra những sự việc, hiện tượng, khái niệm một cách cụ thể hơn, dễ dàng hơn. Mặt khác thiết bị dạy học là nguồn tri thức, học sinh chủ động làm việc với thiết bị dạy học, tự học với thiết bị dạy học là quá trình các em trực tiếp làm việc với nguồn tri thức với tư cách là người tìm tòi, khám phá phát hiện tri thức kĩ năng.

+ Sử dụng các thiết bị dạy học trong khi tiến hành các thí nghiệm, thực hành giúp các em rèn luyện tính kiên trì, cẩn thận, khéo léo cần cù và trung thực của học sinh. Qua đó rèn luyện lòng say mê nghiên cứu, mong muốn tìm kiếm tri thức, say mê khoa học. Không những thế thiết bị dạy học còn có tầm quan trọng đặc biệt trong việc đổi mới phương pháp dạy học. Chính vì vậy đòi hỏi việc chuẩn bị thiết bị dạy học cho một tiết học là rất quan trọng, đặc biệt là việc chuẩn bị đồ dùng dạy học cho một bài thực hành và cùng phụ tá tiết thực hành đó cùng với giáo viên có ý nghĩa đặc biệt quan trọng điều đó sẽ mang lại tinh thần hưng khởi học tập, cũng như kết quả học tập cao cho học sinh.

– Thí nghiệm thực hành có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình tiếp thu tri thức của học sinh, giúp học sinh hiểu sâu hơn các khái niệm, hiện tượng, giải thích được các hiện tượng đang xảy ra trong thế giới tự nhiên và xung quanh chúng ta; giúp học sinh củng cố và khắc sâu thêm những kiến thức, kĩ năng thực hành, giúp học sinh tin tưởng vào chân lý khoa học.

– Để có được bài thực hành có hiệu quả thì người giáo viên phụ tá thí nghiệm giữ một vai trò đặc biệt quan trọng góp phần thành công của bài thực hành. Họ phải thành thạo trong công việc chuẩn bị, phục vụ theo yêu cầu của giáo viên bộ môn về thiết bị dạy học khi lên lớp hơn nữa còn phải có kỹ năng hướng dẫn sử dụng thiết bị dạy học để phục vụ khi cần thiết( hỗ trợ trực tiếp giáo viên khi lên lớp hoặc thay thế giáo viên ở các giờ thực hành trong trường hợp giáo viên vắng mặt). Vì vậy để có được bài thực hành thành công là vô cùng khó khăn, đòi hỏi người giáo viên TBDH phải có kiến thức cũng như kinh nghiệm thực hành. 

1. Thực trạng công tác chuẩn bị và phụ tá các bài thực hành ở trường THCS Hoa Lộc .
2. Thuận lợi

1.1. Cơ sở vật chất

– Nhà trường có đầy đủ các phòng chức năng theo tiêu chuẩn của trường chuẩn quốc gia giai đoạn một, nên tạo điều kiện rất thuận lợi cho việc thực hiện các bài thực hành

– Trang thiết bị dạy học tương đối đầy đủ, góp phần thực hiện tốt các bài thực hành

1.2. Đội ngũ giáo viên

– 100% cán bộ giáo viên có trình độ chuyên môn chuẩn và trên chuẩn.

– Giáo viên có kinh nghiệm giảng dạy, có lòng nhiệt huyết đối với nghề.

– Đã có giáo viên phụ tá thí nghiệm được đào tạo chính quy.

1.3. Ban giám hiệu nhà trường và địa phương

– Ban giám hiệu nhà trường có kinh nghiệm trong việc quản lý chuyên môn, cũng như tạo mọi điều kiện thuận lợi cho việc mua sắm trang thiết bị dạy học cung như đảm bảo các phòng học chức năng đầy đủ dưới sự hỗ trợ của UBND xã Hoa Lộc cũng như Hội phụ huynh học sinh.