SKKN Giải pháp nâng cao hiệu quả một số bài thực hành trong chương trình môn Sinh học lớp 8

MỤC LỤC

1. MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài.

         Bộ môn Sinh học nói chung, môn Sinh học lớp 8 nói riêng chứa đựng cả một kho tàng kiến thức của nhân loại, nó thật sự sống động và hấp dẫn [6]. Để kích thích học sinh có khát vọng, nghị lực vượt qua những khó khăn thường nhật, cố gắng chiếm lĩnh tri thức có hiệu quả nhất, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. Trong trường THCS nâng cao chất lượng dạy và học là vấn đề thường xuyên, liên tục và cực kì quan trọng, đó là một vấn đề mà mỗi giáo viên đứng lớp ai cũng phải suy nghĩ. Là một giáo viên được phân công giảng dạy môn sinh học lớp 8, để chất lượng học sinh ngày càng được nâng cao, yêu cầu người giáo viên phải đổi mới được phương pháp dạy học theo hướng tích cực, tạo được môi trường học tập phong phú, đổi mới được cách kiểm tra đánh giá… Có thể khẳng định: Đổi mới phương pháp dạy học là điều kiện quan trọng nhất để đổi mới đánh giá và ngược lại, đổi mới đánh giá tạo động lực để đổi mới phương pháp dạy học. Kiểm tra đánh giá là công cụ quan trọng, chủ yếu điều chỉnh hoạt động dạy và học, góp phần cải thiện, nâng cao chất lượng đào tạo con người theo mục tiêu. Đổi mới kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển các năng lực của học sinh giúp thu thập và xử lí thông tin để đánh giá đúng quá trình học tập của học sinh trong mối tương quan với các mục tiêu đề ra.

         Trong quá trình giáo dục, đánh giá là một thành tố quan trọng không thể xem nhẹ. Với cả hai chức năng “xác nhận” và “điều khiển”, đánh giá luôn góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng dạy học, chất lượng giáo dục. Đánh giá chất lượng giáo dục bao gồm nhiều vấn đề, trong đó bao gồm việc đánh giá chất lượng giảng dạy của thầy và chất lượng học tập của học sinh. Chất lượng học tập của học sinh thể hiện ở các mức độ nhận thức mà học sinh đạt được căn cứ vào mục tiêu, biểu hiện ở cả kĩ năng và thái độ của học sinh sau khi có được vốn kiến thức môn học. Vì vậy để đánh giá chính xác khách quan chất lượng học tập cần phải có tiêu chí cụ thể nhằm kiểm tra cả về số lượng (các chủ đề, các lĩnh vực kiến thức…) và cả về chất lượng (mức độ kiểm tra trí nhớ, khả năng tư duy linh hoạt, sáng tạo, khả năng vận dụng vào các tình huống thực tiễn).

       Xuất phát từ yêu cầu và mong muốn nâng cao chất lượng dạy học, căn cứ vào chuẩn kiến thức và kĩ năng của môn học ở từng khối lớp; yêu cầu cơ bản cần đạt về kiến thức, kĩ năng, thái độ của học sinh sau mỗi lớp, mỗi giai đoạn, mỗi cấp học. Trong quá trình thực tế giảng dạy tại trường THCS Phú Nhuận, tôi đã rút ra được một sáng kiến kinh nghiệm về: “Giải pháp nâng cao hiệu quả một số bài thực hành trong chương trình môn Sinh học lớp 8 ở  trường THCS Phú Nhuận”.

1. Mục đích nghiên cứu.

Qua một số bài thực hành trong chương trình Sinh học 8 sẽ xây dựng phương pháp tổ chức một tiết dạy thực hành có hiệu quả. Định hướng cho việc nghiên cứu để có thể phát triển một số dụng cụ thực hành, cải tiến một số đồ dùng phục vụ cho tiết thực hành có hiệu quả, phù hợp với yêu cầu thực tiễn, tình hình cụ thể trong chương trình Sinh học và ở địa phương với điều kiện thiếu thốn đồ dùng thực hành cũng như đồ dùng dạy học. 

Mặt khác, cần cho học sinh tham quan thực tế tại các cơ sở y tế của địa phương, các hình ảnh mẫu và làm mẫu của giáo viên giúp học sinh định hướng hình thành kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo, thúc đẩy quá trình phát triển tư duy tích cực của học sinh tạo được hứng thú, động cơ học tập và yêu thích bộ môn.

Đề tài không chỉ áp dụng với lớp 8 mà còn áp dụng với cả bộ môn Sinh học ở cấp THCS và góp phần đổi mới phương pháp dạy học trong giảng dạy môn Sinh học nói riêng và nâng cao chất lượng ở cấp THCS.

III. Đối tượng nghiên cứu.

Tất cả các yếu tố trong một tiết thực hành là đối tượng nghiên cứu của đề tài:

– Sự chuẩn bị đồ dùng của học sinh

– Nội dung của bài thực hành.

– Phương pháp tổ chức hoạt động thực hành của giáo viên.

– Các hình ảnh mẫu liên quan đến bài thực hành. [3]

– Hoạt động thực hành của học sinh.

– Kết quả của  tiết thực hành (được thể hiện chủ yếu trên sản phẩm của hoạt  động thực hành)

1. Phương pháp nghiên cứu.

– Phương pháp điều tra.  

– Phân tích tổng hợp gắn với lý luận thực tiễn. 

– Kiểm nghiệm. 

– Tổng kết rút kinh nghiệm