SKKN Giúp học sinh lớp 2 học tốt phân môn Chính tả theo bộ sách Cánh diều

1. Đặt vấn đề

a. Cơ sở lí luận

Môn Tiếng Việt bước đầu dạy cho học sinh nhận biết được những tri thức sơ giản, cần thiết bao gồm ngữ âm, chữ viết, từ vựng, ngữ nghĩa, ngữ pháp, chính tả. Trên cơ sở đó, rèn luyện các kỹ năng ngôn ngữ như: nghe, nói, đọc, viết nhằm giúp học sinh sử dụng Tiếng Việt có hiệu quả trong giao tiếp. Ngoài ra, môn Tiếng Việt bồi dưỡng cho học sinh những tình cảm chân chính, lành mạnh và hình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng, giàu đẹp của Tiếng Việt, góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Vì vậy, Tiếng Việt là một môn học có vị trí không kém phần quan trọng trong chương trình ở nhà trường Tiểu học.

Tiếng Việt được chia ra làm nhiều phân môn như Tập đọc, Chính tả, Tập viết, Tập làm văn, . . . Mỗi phân môn đều có đặc trưng riêng của nó nhưng lại có mối quan hệ chặt chẽ với nhau giúp học sinh học tập tốt môn Tiếng Việt   và các môn học khác; đồng thời tạo phương tiện cho học sinh tiếp tục học các lớp trên.

Phân môn Chính tả ở trường Tiểu học giúp học sinh hình thành năng lực và thói quen viết đúng chính tả Tiếng Việt. Do đó, phân môn Chính tả có vị trí quan trọng trong cơ cấu chương trình môn Tiếng Việt. Bởi vì, giai đoạn Tiểu học là giai đoạn then chốt trong quá trình hình thành kĩ năng viết chính tả cho học sinh. Ngoài ra, phân môn Chính tả còn bồi dưỡng cho học sinh những phẩm chất tốt đẹp đối với tiếng nói và chữ viết của người Việt Nam qua việc sử dụng ngôn ngữ trong học tập và giao tiếp, biểu hiện cụ thể nhất là nói đúng và viết đúng chuẩn Tiếng Việt.

b. Cơ sở thực tiễn

Trong những tuần đầu của năm học …………, tôi thấy học sinh lớp tôi chủ nhiệm thường hay mắc lỗi chính tả rất nhiều khi viết văn bản. Nếu chúng ta đọc một văn bản viết đúng chính tả thì chúng ta mới hiểu được nội dung văn bản đó. Trái lại, nếu chúng ta đọc một văn bản viết sai sót nhiều về lỗi chính tả thì chúng ta khó nắm được nội dung hoặc có thể hiểu sai hay hiểu không đầy đủ nội dung văn bản. Cụ thể là khi nhận xét về bài viết thuộc phân môn Tập làm văn của học sinh lớp tôi, có lúc tôi không hiểu các em diễn đạt về vấn đề gì. Bởi vì trong quá trình viết câu văn hoặc đoạn văn, các em phải thể hiện được năng lực và tình cảm của mình vào bài làm mà các em lại viết sai nhiều lỗi chính tả nên câu văn hoặc ý đoạn văn diễn đạt chưa hay hoặc không có ý nghĩa. Điều này sẽ ảnh hưởng tới kết quả học tập của các em về môn Tiếng Việt và các môn học khác, làm khả năng giao tiếp của các em giảm. Do đó, các em không tự tin trong học tập, các em sẽ trở nên rụt rè, nhút nhát. Như vậy, người giáo viên giúp các em có kiến thức cơ bản và kỹ năng viết thành thạo, không sai lỗi chính tả đó là một vấn đề cần thiết.

Từ những lý do nêu trên, tôi quyết định chọn đề tài: “Giúp học sinh lớp Hai học tốt phân môn Chính tả theo bộ sách Cánh diều” nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy môn Tiếng Việt nói chung và phân môn Chính tả nói riêng.

  2. Mục đích đề tài

        Đề tài “Giúp học sinh lớp Hai học tốt phân môn Chính tả theo bộ sách Cánh diều” nhằm mong đạt những mục tiêu sau :

       – Đề tài “Giúp học sinh lớp Hai học tốt phân môn Chính tả theo bộ sách Cánh diều” góp phần đổi mới phương pháp và nâng cao chất lượng dạy phân môn Chính tả của lớp Hai ở các trường Tiểu học.

       – Thông qua đề tài này sẽ giúp cho học sinh nắm vững một số kiến thức cơ bản về các luật chính tả và hình thành kĩ năng viết chính tả. Nói cách khác, giúp học sinh hình thành năng lực và thói quen viết đúng chính tả.

       – Ngoài ra, đề tài còn giúp học sinh rèn luyện tính kỷ luật (vì phải viết đúng chính tả), tính cẩn thận (vì phải viết nắn nót từng nét chữ), óc thẩm mỹ (vì phải viết ngay ngắn, thẳng hàng, đẹp đẽ) và lòng tôn trọng người khác.

  3. Lịch sử đề tài

Kỹ năng viết đúng chính tả Tiếng Việt thật sự rất cần thiết đối với tất cả mọi người chứ không chỉ đối với học sinh lớp Hai. Do đó, năm học ………… tôi đã tìm hiểu thực tế giảng dạy ở lớp chủ nhiệm và quyết định chọn đề tài “Giúp học sinh lớp Hai học tốt phân môn Chính tả theo bộ sách Cánh diều”. Sau khi nghiên cứu đề tài, tôi đã hình thành đúc kết được một số kinh nghiệm giảng dạy nên tôi xin giới thiệu các bạn đồng nghiệp tham khảo.

  4. Phạm vi đề tài

       Do thời gian và điều kiện nghiên cứu có hạn nên tôi chỉ đưa ra những biện pháp để “Giúp học sinh lớp Hai học tốt phân môn Chính tả theo bộ sách Cánh diều”. Cụ thể là học sinh lớp 2B1, trường ……….

II. NỘI DUNG 

1.Thực trạng đề tài

       Năm học …………, tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 2B1 với tổng số học sinh của lớp là 39. Trong đó, lớp tôi có 21 học sinh nữ và 18 học sinh nam. Qua những tuần đầu trực tiếp giảng dạy trên lớp, tôi phát hiện và thống kê kết quả học sinh thường đạt được trong giờ học phân môn Chính tả như sau: 8 học sinh trình bày vở sạch đẹp, viết đúng chính tả; 25 học sinh viết sai từ 1 đến 5 lỗi chính tả; 6 học sinh viết sai từ 5 lỗi chính tả trở lên. Từ đó, tôi tìm hiểu và biết được một số học sinh lớp tôi học chưa tốt phân môn Chính tả là do những nguyên nhân sau:

– Ở độ tuổi này các em còn thích chơi, thích bắt chước và hiếu động.

– Một số học sinh viết chậm, chưa nắm vững các vần khó, tiếp thu bài chậm, mau quên.

– Còn nhiều lỗi do thiếu cẩn thận khi viết như: viết thừa, thiếu nét; đôi lúc thừa thiếu chữ, sai sót phụ âm, sót dấu phụ, dấu thanh,…

– Chịu ảnh hưởng cách phát âm của địa phương (phát âm sai, kéo theo cách viết sai).

– Vốn từ còn ít, không hiểu nghĩa của từ nên dễ viết sai.

– Tư thế ngồi cầm bút, ngồi viết . . . chưa định hình, dễ mắc thói quen xấu dẫn đến viết chữ xấu, khó đọc.

– Một số học sinh nhút nhát không dám giơ tay phát biểu ý kiến để xây dựng bài.

– Thái độ học tập một số em chưa đúng đắn như: không chuẩn bị bài, chưa tập trung nghe giảng, lười viết bài,…

– Một số bài chính tả học sinh chưa được luyện đọc qua phân môn Tập đọc nên các em khó hiểu nghĩa của từ, dẫn đến viết sai chính tả.

–  Hoàn cảnh của gia đình các em khó khăn nên cha mẹ ít quan tâm đến việc học của con cái vì: 

       + Vật chất thiếu thốn nên suốt ngày cha mẹ phải đi làm thuê.  

       + Cha mẹ đi làm xa nên các em phải ở nhà với ông bà đã già yếu.

2. Nội dung cần giải quyết

      Lớp tôi có 39 học sinh và trình độ nhận thức của học sinh không đồng đều. Vì tôi muốn việc dạy và học phân môn Chính tả đạt kết quả cao nên tôi đề ra một số biện pháp giải quyết, trong đó cần chú trọng các nội dung như sau :

         – Rèn kĩ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp Hai.

         – Giúp học sinh lớp Hai học tốt phân môn Chính tả theo bộ sách Cánh diều. 

3. Biện pháp giải quyết

a. Một số biện pháp rèn kĩ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp Hai:

      Mỗi giáo viên đều biết việc viết đúng chính tả có liên quan mật thiết đến việc phát âm của người viết. Vì vậy ở từng vùng phương ngữ (miền Bắc, miền Trung, miền Nam), ngoài những vấn đề về chính tả đặt ra chung cho cả nước, lại có những yêu cầu riêng về mặt chính tả do sự khắc phục các nhược điểm về ngữ âm của vùng đó đặt ra. Chính vì lý do đó nên khi soạn bài cũng như lúc hướng dẫn giảng dạy chính tả , tôi tự điều chỉnh và linh hoạt, sáng tạo các vấn đề rèn luyện trong tiết Chính tả  bằng những việc làm cụ thể như sau:

      * Khâu chuẩn bị:

       – Giáo viên: Nghiên cứu kĩ bài, thiết kế bài dạy, chọn những chữ khó viết và bài tập phù hợp với lớp đang giảng dạy.

       – Học sinh : 

        + Đọc trước bài chính tả nhiều lần và viết 2 lần trong tập rèn chữ vào các tiết ôn tập buổi chiều. 

        + Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ học tập trước khi đến lớp như: sách giáo khoa, vở, bút chì, thước kẻ,…

        + Truy bài đầu giờ theo nhóm (mỗi nhóm khoảng 3, 4 em) đã được tôi phân công. Mỗi nhóm thực hiện bằng cách nhóm trưởng của các nhóm đọc các chữ ghi tiếng khó trong bài cho các bạn viết vào bảng con hoặc vở nháp. Sau đó nhóm trưởng kiểm tra, sửa sai cho bạn và báo cáo kết quả cho tôi. 

      * Khâu kiểm tra bài cũ: 

       – Bao giờ tôi cũng yêu cầu học sinh kiểm tra chéo với nhau và báo cáo kết quả về việc chuẩn bị dụng cụ học tập cho tôi trước khi vào bài mới để tránh tình trạng học sinh phải tìm kiếm đồ dùng làm mất nhiều thời gian, phân tán sự chú ý trong quá trình học tập.

       – Trong khâu kiểm tra bài cũ, tôi thường đọc lại những chữ mà học sinh mắc lỗi nhiều và các chữ học sinh làm sai ở phần bài tập của tiết Chính tả trước. Hình thức kiểm tra tôi có thể cho học sinh viết vào bảng con hoặc viết ở bảng lớp. Tôi nhận xét và sửa chữa cụ thể sau mỗi lần kiểm tra để học sinh rút kinh nghiệm và khắc sâu kiến thức hơn. Sau phần kiểm tra chữ ghi tiếng khó, tôi tiến hành kiểm tra vở chính tả của học sinh để xem các em có sửa lỗi chính tả đã viết sai ở bài học trước chưa.

      * Khâu đọc mẫu:

       – Trước khi đọc mẫu tôi không bao giờ quên nêu mục đích yêu cầu của tiết học cho học sinh nắm. Điều quan trọng là làm sao để học sinh thấy mục đích yêu cầu này không phải là do tôi áp đặt mà chính là những nhiệm vụ và mục đích của bản thân học sinh đòi hỏi phải giải quyết. Có thực hiện được điều này, việc lĩnh hội, tiếp thu các quy tắc chính tả mới trở thành nhu cầu của bản thân học sinh và đó cũng là cơ sở để tạo hứng thú và duy trì sự chú ý cho học sinh trong suốt giờ học phân môn Chính tả.

       – Tôi rất coi trọng khâu đọc mẫu cũng như đọc chính tả cho học sinh viết vào vở. Trong khâu này, lúc nào tôi cũng đọc chuẩn xác và đúng với chính âm. Đặc biệt là tôi tự khắc phục những lỗi phát âm của địa phương cũng như tật phát âm của cá nhân tôi. Từ đó, tôi thường xuyên luyện đọc, trước tiên là đọc đúng chính âm.