SKKN Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 2 thông qua tiết Sinh hoạt lớp

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh vô cùng quan trọng, đặc biệt là lứa tuổi tiểu học, là cái nền, cái gốc của các cấp học tiếp theo. Sở dĩ ta nói như vậy vì giáo dục kỹ năng sống trang bị cho các em những kiến thức, giá trị, thái độ và kỹ năng phù hợp. Trên cơ sở đó hình thành cho học sinh những hành vi, thói quen lành mạnh, tích cực; loại bỏ những hành vi, thói quen tiêu cực trong các mối quan hệ, các tình huống và hoạt động hàng ngày. Tạo cơ hội thuận lợi để học sinh phát triển hài hòa về thể chất, trí tuệ, tinh thần và đạo đức. Trang bị cho học sinh những kiến thức, giá trị, thái độ và kỹ năng phù hợp.
Trước tình hình đó, Bộ giáo dục và Đào tạo đã chú trọng việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong chương trình phổ thông và hình thức giáo dục cũng rất phong phú như: giáo dục lồng ghép ngay trong từng bài học của một số môn học, giáo dục vào các tiết Hoạt động tập thể, giáo dục bằng công tác tuyên truyền và hiện nay đã cho ra cuốn sách “Thực hành kỹ năng sống” cho học sinh.
Nhưng trên thực tế, việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh chưa thực sự được quan tâm về nội dung lẫn hình thức. Giáo dục nội dung gì, thời điểm nào, phương pháp giáo dục ra sao cho đạt hiệu quả. Hiện nay các em chỉ được tập trung vào dạy kiến thức còn kỹ năng sống thì giáo dục một cách cứng nhắc, rập khuôn, giáo viên chưa chịu khó tìm tòi, đổi mới nội dung cũng như cách truyền tải đến các em sao cho đạt hiệu quả. Chính vì vậy mà học sinh tiểu học hiện nay rất thụ động, các em còn lạ lẫm với những công việc nhỏ nhặt hàng ngày, kỹ năng giao tiếp còn hạn chế, khả năng ứng phó và xử lý với những tình huống xấu trong cuộc sống còn kém. Đặc biệt học sinh lớp 2 mới chuyển từ lớp 1 lên, các em còn non nớt nên một số kỹ năng sống như giao tiếp, làm một số công việc vừa sức, phòng tránh một số tai nạn, tự phục vụ tự quản, ứng xử trong cuộc sống, … đang còn hạn chế. Trước tình hình đó, là một giáo viên chủ nhiệm, bản thân tôi luôn trăn trở và suy nghĩ làm sao để có những phương pháp giáo dục kỹ năng sống cho các em một cách hiệu quả nhất, giúp các em phát triển một cách toàn diện về đức, trí, thể, mĩ, để đáp ứng tốt trong thời kỳ đổi mới của đất nước. Đây là lí do để tôi thực hiện đề tài “Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 2 thông qua tiết Sinh hoạt lớp.”

2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
Mục tiêu: Giáo dục kỹ năng sống vào tiết Sinh hoạt lớp nhằm tạo điều kiện cho các em được tiếp thu kiến thức theo nhiều chủ đề, nhiều nội dung, các em có thời gian thực hành ngay trên giờ học và chắc chắn các em sẽ tiếp thu kiến thức và thực hành tốt. Điều đó giúp các em vận dụng tốt vào cuộc sống hàng ngày của bản thân. Và mục đích cuối cùng là nâng cao chất lượng toàn diện cho học sinh.
Nhiệm vụ: Đưa ra một số biện pháp hợp lí trong việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong tiết Sinh hoạt lớp.
3. Đối tượng nghiên cứu
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 2 thông qua tiết Sinh hoạt lớp.
4. Giới hạn của đề tài
Thực hiện một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 2, trường Tiểu học … trong tiết Sinh hoạt lớp. Năm học ….
5. Phương pháp nghiên cứu
Để hoàn thành đề tài này, tôi sử dụng các phương pháp sau:
+ Phương pháp điều tra,
+ Phương pháp thực hành, + Phương pháp đàm thoại, + Phương pháp quan sát,
+ Phương pháp trò chơi, …
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
“Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn, ngủ, biết học hành là ngoan”
Câu nói của Bác đã khẳng định cái “biết” ở đây là biết về các kỹ năng sống của các em đang diễn ra hàng ngày và các kỹ năng đó phải hình thành cho các em ngay từ khi còn tấm bé. Từ đó ta thấy giáo dục tiểu học vô cùng quan trọng, giúp học sinh hình thành cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản để giúp các em phát triển toàn diện, tạo đà cho các cấp học tiếp theo và trong tương lai trở thành những con người phát triển toàn diện và giúp ích cho xã hội.
Mục tiêu của giáo dục phổ thông theo luật giáo dục năm 2005 thì mục tiêu của giáo dục là giúp học sinh phát triển toàn diện về, đức, trí, thể, mĩ và các khái niệm cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động, sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam Xã hội chủ nghĩa chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Công văn 463/BGDĐT- GDTX, ngày 28/01/2015 V/v hướng dẫn triển khai thực hiện giáo dục kỹ năng sống tại các cơ sở GDMN, GDPT và GDTX . Đối với học sinh tiểu học: Tiếp tục rèn luyện những kỹ năng đã được học ở mầm non, tập trung hình thành cho học sinh kỹ năng giao tiếp với cha mẹ, thầy cô, bạn bè; kỹ năng xây dựng tình bạn đẹp; kỹ năng kiên trì trong học tập; kỹ năng đúng giờ và làm việc theo yêu cầu, kỹ năng đồng cảm,… tạo tiền đề cho sự phát triển hài hòa về thể chất và tinh thần, phẩm chất, học vấn và năng lực của học sinh.
Chỉ thị số 40/2008 CT- BGD&ĐT của Bộ giáo dục và Đào tạo về phát động phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực.” Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh:
+ Rèn luyện kỹ năng ứng xử hợp lý và các tình huống trong cuộc sống.
+ Rèn luyện sức khỏe và ý thức bảo vệ sức khỏe, kỹ năng phòng chống tai nạn thương tích khác.
+ Rèn luyện kỹ năng ứng xử văn hóa, chung sống hòa bình, phòng ngừa bạo lực và các tệ nạn xã hội.
Từ những vấn đề mang tính pháp lý trên, Bộ giáo dục và Đào tạo đã chú trọng việc giáo dục kỹ năng sống trong trường phổ thông và đặc biệt là đơn vị tôi đang công tác, trong những năm qua luôn được Lãnh đạo quan tâm và chỉ đạo sát sao về việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Là một giáo viên đang trực tiếp giảng dạy các em học sinh thân yêu, bản thân tôi luôn nhận thức sâu sắc về giáo dục kỹ năng sống cho các em nhằm nâng cao chất lượng về kỹ năng sống của học sinh nói riêng và chất lượng giáo dục toàn diện nói chung.
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu

* Ưu điểm:
Lãnh đạo nhà trường luôn sát sao, chỉ đạo về việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh nên đã tổ chức chuyên đề tập huấn về giáo dục kỹ năng sống cho giáo viên, sự chỉ đạo của chuyên môn trong việc lên kế hoạch dạy học, lựa chọn nội dung phù hợp. Một số cha mẹ học sinh đã nhận thức được vai trò, lợi ích của giáo dục kỹ năng sống cho con em nên họ luôn chú ý quan tâm và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất về vật chất cũng như sự phối hợp giáo dục ở nhà.
100 % học sinh của lớp là dân tộc Kinh nên không bất đồng ngôn ngữ do đó rất thuận lợi cho các em trong quá trình giao tiếp với bạn bè, thầy cô và lĩnh hội kiến thức. Đa số các em có ý thức trong học tập.
Luôn được sự trao đổi thường xuyên của các giáo viên bộ môn, giáo viên dạy cùng lớp nên tôi dễ dàng nắm bắt được các kỹ năng của các em trong học tập cũng như sinh hoat ở trường. Công nghệ thông tin phát triển, bản thân dễ dàng trao đổi với các bậc cha mẹ học sinh trong việc nắm bắt thông tin cũng như hướng dẫn các bậc cha mẹ rèn giũa, giáo dục thêm các kỹ năng sống cho các em ở nhà. Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy các em học sinh đang trong tuổi ăn, tuổi chơi bản thân tôi luôn ý thức được cái tâm nghề nghiệp, luôn tâm huyết, yêu nghề, mến trẻ.
* Hạn chế:
Là học sinh lớp 2, các em mới từ lớp 1 lên nên vẫn còn tính ham chơi, ý thức học tập chưa cao, chưa chủ động trong quá trình học do đó giáo viên tốn rất nhiều thời gian trong việc nhắc nhở các em. Một số em vẫn chưa tự ý thức được việc tự học, còn phải nhắc nhở. Đặc biệt có một số em được bố mẹ bao bọc quá cẩn thận, họ quan tâm đến con em quá mức mà quên đi việc rèn cho các em tính tự lập ngay từ nhỏ, thậm chí một số cha mẹ chỉ biết bao bọc các con trong vòng tay và đầu tư chuyên sâu vào kiến thức mà không cho con cái tham gia vào bất cứ việc gì, dù là việc nhỏ nhất nên tính tự lập của các em chưa cao, còn lạ lẫm trong một số hoạt động. Khả năng tiếp thu của các em không đồng đều nhau, một số em ngồi hoc còn thiếu tập trung, khả năng hợp tác chưa cao.
Nội dung tích hợp nhiều nên việc tích hợp giáo dục kỹ năng sống còn hạn chế.
Mỗi tuần có một tiết Sinh hoạt lớp chỉ gói gọn 35 – 40 phút, do đó việc lựa chọn nội dung cũng như sắp xếp hình thức tổ chức gặp không ít khó khăn vì giáo viên phải lồng ghép các nội dung như phần thứ nhất tổ chức sinh hoạt nhận xét, đánh giá trong tuần rồi triển khai kế hoạch tuần tới. Phần thứ hai mới là phần thực hành giáo dục kỹ năng sống cho các em nên việc lựa chọn nội dung phải ngắn gọn nhưng ý nghĩa, thiết thực; hình thức tổ chức phải phong phú nhưng cũng cần nhanh gọn để học sinh được thực hành là chủ yếu.