SKKN Một số biện pháp giúp học sinh khối 5 học tốt bài thể dục phát triển chung

• MỞ ĐẦU

• Lý do chọn đề tài:

Sức khoẻ và trí tuệ là hai thứ quý nhất và là tài sản vô giá của mỗi con người, mỗi gia đình, mỗi quốc gia, môn Thể dục (hay môn Hoạt động Giáo dục Thể chất – đối với các trường tham gia Mô hình Trường Tiểu học mới Việt Nam-VNEN) trong nhà trường cùng một số môn  học và hoạt động  giáo dục khác làm nhiệm vụ giáo dục rèn luyện thế hệ trẻ có nếp sống lành mạnh, có sức khoẻ để học tập hiện tại và xây dựng bảo vệ Tổ quốc sau này.

Môn Hoạt động Giáo dục Thể chất (HĐGD Thể chất) bậc Tiểu học có nhiệm vụ trang bị cho học sinh một số tri thức kĩ năng đơn giản cần thiết, nhằm rèn luyện tư thế cơ bản, làm giàu vốn kỹ năng vận động, để các em học tập sinh hoạt có hiệu quả. Trên cơ sở đó góp phần bảo vệ và tăng cường sức khỏe cho học sinh, phát triển các tố chất thể lực, tạo điều kiện cho các em phát triển bình thường theo quy luật tâm lý, lứa tuổi, giới tính. Ngoài ra còn góp phần rèn luyện cho học sinh nếp sống lành mạnh, vui tươi có ý thức tổ chức kỷ luật và một số phẩm chất đạo đức khác, tạo tiền đề cho quá trình hình thành nhân cách đúng cho học sinh.

Học sinh Tiểu học nói chung và học sinh khối 5 nói riêng là lực lượng lao động trong tương lai thực hiện sự nghiệp đổi mới công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Trình độ phát triển thể lực của lực lượng này không chỉ là vấn đề nòi giống mà còn là vấn đề chăm lo bồi dưỡng một lực lượng lao động quan trọng. Do đó, có những thông tin về thực trạng thể lực của đối tượng này đóng vai trò vô cùng quan trọng và cần thiết. Với những yêu cầu cấp bách trên, tôi quyết định lựa chọn đề tài: “Một số biện pháp giúp học sinh khối 5, Trường TH&THCS Thị trấn Quan Sơn học tốt bài thể dục phát triển chung”.

• Mục đích nghiên cứu:

HĐGD Thể chất là một hình thức giáo dục chuyên biệt cùng với các hoạt động giáo dục khác (Mĩ thuật, Giáo dục Lối sống, Kĩ thuật..), góp phần giáo dục toàn diện cho thế hệ trẻ, thực hiện mục tiêu đào tạo của nhà trường phổ thông. Thông qua giảng dạy HĐGD Thể chất bồi dưỡng cho học sinh những tư tưởng, tình cảm tốt đẹp và làm cho học sinh biết vận dụng những điều đó vào trong học tập, lao động và cuộc sống hàng ngày. Giáo dục thể chất trong nhà trường phổ thông nói chung và trường Tiểu học nói riêng còn góp phần bồi dưỡng nhân tài thể dục thể thao cho đất nước. Vậy để học sinh yêu thích và học tốt bài thể dục phát triển chung, với vai trò là người giáo viên thể dục tôi luôn băn khoăn, suy nghĩ nhằm tìm ra các biện pháp hợp lý nhất để giảng dạy giúp cho các em học  tốt hơn bài tập thể dục phát triển chung.

• Đối tượng nghiên cứu:

Một số biện pháp giúp học sinh khối 5, trường TH&THCS Thị trấn Quan Sơn học tốt bài thể dục phát triển chung.

• Phương pháp nghiên cứu:

1. • Đọc sách, tài liệu tham khảo và các văn bản có liên quan giáo dục, nắm vững nội dung chương trình thể dục lớp 5, theo chuẩn kiến thức kỹ năng.
   • Phương pháp phân tích tổng hợp.
   • Phương pháp giảng dạy và làm mẫu.
   • Phương pháp tập luyện.
   • Phương pháp trực quan.
   • Phương pháp trò chơi.
   • Phương pháp thống kê.
   • Phương pháp đàm thoại.
     

• NỘI DUNG

• Cơ sở lý luận:

• Mục tiêu của môn HĐGD Thể chất lớp 5:

Sau khi hoàn thành chương trình HĐGD Thể chất lớp 5, học sinh có thể:

• Biết cách thực hiện một số động tác đội hình đội ngũ, rèn luyện tư thế và kĩ năng vận động cơ bản, bài Thể dục phát triển chung (TDPTC) và trò chơi vận động theo quy định của chương trình.
• Thực hiện cơ bản đúng một số động tác đội hình, đội ngũ, rèn luyện tư thế và kĩ năng vận động cơ bản, bài TDPTC và tham gia tổ chức được các trò chơi vận động.
• Vận dụng được những động tác đã học vào nếp sinh hoạt ở trường và cộng đồng.
• Tự giác chấp hành những quy định cũng như yêu cầu của giáo viên và tham gia tích cực vào các hoạt động thể dục thể thao (TDTT).
• Tôn trọng, đoàn kết, giúp đỡ bạn trong hoạt động TDTT và khi chơi trò chơi.

• Nội dung:

HĐGD Thể chất theo mô hình VNEN lớp 5 bao gồm các chủ đề sau:

• Đội hình đội ngũ: Tập đổi chân khi đi đều bị sai nhịp.
• Rèn luyện tư thế và kĩ năng vận động cơ bản: Bật cao, phối hợp chạy- bật cao; Phối hợp chạy – bật nhảy.
• Bài TDPTC gồm 8 động tác: Vươn thở, tay, chân, vặn mình, toàn thân, thăng bằng, nhảy và điều hòa. Có thể tập với bông, cờ, hoa, vòng, khăn….
• Trò chơi vận động: Bóng chuyền sáu; Trồng nụ, trồng hoa; Qua cầu tiếp sức; Chuyền nhanh, nhảy nhanh; Chuyền và bắt bóng tiếp sức (học kì 2).
• Môn Thể thao tự chọn:

+ Đá cầu: Tâng cầu bằng mu bàn chân, phát cầu bằng mu bàn chân.

+ Ném bóng: Ném bóng 150g trúng đích (tại chỗ và di chuyển).

+ Bóng rổ: Cách cầm bóng – đứng ném rổ bằng hai tay; cầm bóng – đứng ném rổ bằng một tay; Một số bài tập rèn luyện khéo léo của tay (ngồi xổm tung và bắt bóng; Tung bóng từ tay nọ sang tay kia).

Trong môn Thể dục hiện hành, mỗi tiết học sinh học đan xen 2-3 nội dung của các chủ đề khác nhau. Với thời lượng 35 phút mà học 3 nội dung thì lượng vận động dành cho học sinh rất ít. Vì thế, khi tổ chức HĐGD Thể chất theo mô hình VNEN, giáo viên có thể tích hợp một số nội dung với nhau hoặc tích hợp vào lĩnh vực hoạt động giáo dục khác.

Bài thể dục phát triển chung gồm 8 động tác được tổ chức hoạt động trong 4 tiết, sau đó các em được ôn tập để động tác được thuần thục. Khi xây dựng kiến thức cơ bản cho từng động tác ở 4 tiết đầu, giáo viên có thể hướng dẫn cho học sinh tập theo quy trình sau:

• Bước 1: Vừa làm mẫu, vừa cho học sinh tập theo đối với động tác: Vươn thở, tay, chân, vặn mình, toàn thân, thăng bằng, nhảy, điều hòa và làm mẫu động tác 2 đến 3 lần, mỗi lần một góc độ (chính diện, nghiêng, cùng chiều) đối với động tác chân, vặn mình, toàn thân.
• Bước 2: Cho học sinh làm quen động tác (tập chậm theo giáo viên/ tự tập theo cảm nhận/ cùng bạn nhớ lại động tác…)
• Bước 3: Cùng học sinh nêu cách tập động tác. Có thể nhấn mạnh 2 đến 3  lần đối với động tác có cử động khó (kết hợp vừa giảng giải vừa làm mẫu).
• Bước 4: Giáo viên hô nhịp chậm từng nhịp cho học sinh tập hoặc vừa hô nhịp chậm, vừa tập cùng học sinh. Đây cũng chính là bước rèn luyện tư thế cơ bản nhằm phát triển tư thế đúng, đẹp cho cơ thể các em.
• Bước 5: Cán sự hô nhịp, học sinh cả lớp tập, giáo viên quan sát sửa sai cho học sinh.

Đối với các động tác rèn luyện tư thế và kĩ năng vận động cơ bản, ban đầu giáo viên cần luyện thật kĩ chi tiết động tác cho các em vì đây là cơ sở để tập tốt các nội dung khác trong chương trình để tạo dáng cho cơ thể.

2.2 Thực trạng khi thực hiện dạy HĐGD Thể chất tại nhà trường:

Khi được phân công dạy môn HĐGD Thể chất tại trường, đặc biệt là khi dạy Khối 5 tôi thấy: Khi thực hiện bài Thể dục phát triển chung các em thường mắc các lỗi sau:

• Không thực hiện đúng phương hướng, biên độ động tác, các động tác giơ cao các em không giơ hết biên độ hoặc giơ tay cúi đầu.
• Không thực hiện động tác hít vào và thở ra hoặc nhịp hô quá nhanh các em không thực hiện kịp.
• Không biết chuyển trọng tâm ở động tác toàn thân.
• Không thẳng chân khi gập bụng hoặc đá chân.

Như vậy khi học sinh học không tốt bài thể dục phát triển chung sẽ ảnh hưởng đến tiết dạy của giáo viên, làm mất nhiều thời gian để hướng dẫn lại cho học sinh, dẫn tới dạy quá nhiều thời gian quy định. Học sinh tập không tốt bài thể dục phát triển chung các em không còn hứng thú với việc học thể dục dẫn tới thiếu tập trung trong tiết học,học sinh không hứng thú học nên tiết học thiếu sinh động, mất trật tự.

Kết quả khảo sát vào thời điểm đầu năm, năm học …….. nội dung  bài Thể dục phát triển chung lớp 4 của học sinh khối 5, Trường TH&THCS thị trấn Quan Sơn như sau:

Qua kết quả trên, tôi thấy số học sinh chưa thực hiện tốt bài Thể dục phát triển chung tương đối nhiều. Bản thân là giáo viên trực tiếp giảng dạy, tôi rất  băn khoăn để tìm ra các biện pháp giúp học sinh học tốt bài Thể dục phát triển chung.

• Các biện pháp để giúp học sinh khối 5, Trường TH&THCS Thị trấn Quan Sơn học tốt bài Thể dục phát triển chung:

Môn HĐGD Thể chất nói chung hay và bài thể dục phát triển chung nói riêng rất quan trọng trong việc giảng dạy và giáo dục các em. Để học sinh học  tốt bài thể dục phát triển chung lớp 5, trong quá trình giảng day, tôi đã rút ra một số biện pháp sau:

• Biện pháp thứ nhất: Giúp học sinh thấy được lợi ích của việc học HĐGD Thể chất:

Luyện tập thể thao mang lại nhiều lợi ích cho con người như sức khỏe, trí tuệ. Cung cấp kiến thức cơ bản về vệ sinh cơ thể, môi trường… hình thành thói quen tập luyện cùng với các hoạt động giáo dục khác góp phần giáo dục toàn diện cho học sinh, đồng thời tạo nên môi trường phát triển tự nhiên, gây được không khí vui tươi, lành mạnh.

TDTT góp phần hình thành nhân cách của học sinh, cái quý nhất của mỗi con người là sức khỏe và trí tuệ. Có sức khỏe tốt sẽ tạo điều kiện cho trí tuệ phát triển được tốt hơn và ngược lại. TDTT giúp chúng ta có được sức khỏe tốt, từ đó có thể học tập tốt, tham gia các hoạt động của nhà trường và xã hội đạt hiệu quả cao. TDTT góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, giúp các em trở thành con người có ích cho xã hội. Khi tham gia các hoạt động TDTT đòi hỏi học sinh phải có tính kỷ luật cao, tinh thần và trách nhiệm trước tập thể, tác phong nhanh nhẹn, sự cố gắng, tính thật thà, trung thực. Chính vì vậy TDTT góp phần giáo dục đạo đức và hình thành nhân cách học sinh. Luyện tập TDTT thường xuyên có kế hoạch giúp các em có một nếp sống lành mạnh, vui tươi, học tập và làm việc khoa học. Tập luyện TDTT thường xuyên, đúng phương pháp khoa học sẽ làm cho cơ thể phát triển, thể hiện ở sức nhanh, sức bền độ đàn hồi và linh hoạt của cơ tăng lên, làm tăng hệ thống miễn dịch, tốt cho tim,…

Đối với lứa tuổi học sinh tiểu học đặc biệt là học sinh lớp 5 các em đang ở giai đoạn phát triển về chiều cao, cân nặng nếu được kết hợp với tập luyện đúng phương pháp sẽ phát triển một cách toàn diện về thể chất và con người. Tạo cho học sinh có hứng thú say mê ham thích học bài TDPTC.

• Biện pháp thứ hai: Tạo hứng thú cho học sinh:

Khi học bài TDPTC thường dễ gây cho học sinh tâm lý nhàm chán và tập theo kiểu chống đối vì vậy tạo hứng thú cho học sinh là rất quan trọng và cần thiết. Cụ thể như:

– Tạo mối quan hệ thân thiện, gắn bó với học sinh bằng những lời động viên khích lệ.

– Tính chất các tiết học thể dục vui vẻ, thoải mái bằng việc sử dụng kết hợp nhiều hình thức tổ chức dạy học đạt hiệu quả: Thi đua nhau, hoạt động “chơi mà học”, “chơi mà luyện tập thể dục thể thao”, “cùng làm huấn luyện viên”,…

Ví dụ: Khi dạy bài thể dục: “Động tác vươn thở, tay, chân, vặn mình, toàn thân – trò chơi: Chạy nhanh theo số”, giáo viên có thể sử dụng nhiều hình thức tổ chức dạy học: Thi đua nhau luyện tập theo nhóm 4 học sinh; thi tập nhanh,  tập đẹp theo tổ,…

Học sinh các nhóm đang thi đua tập luyện

– Sử dụng nhiều hình thức giảng dạy: Xem băng hình, tranh ảnh, đồ dùng trực quan,…

Ví dụ: Khi dạy bài thể dục: Ôn 5 động tác của bài thể dục – trò chơi “kết bạn” – giáo viên có thể cho học sinh xem băng hình hoặc tranh ảnh để phân tích kỹ từng động tác giúp học sinh tập đúng, đều, đẹp,…

• Biện pháp thứ ba: Giáo viên chuẩn bị tốt các điều kiện, nội dung của bài dạy:

Trước giờ dạy giáo viên cần kiểm soát sân bãi, kiểm tra sự an toàn của học sinh, cần nắm chắc những diễn biến sức khoẻ hoạt động học tập, lao động, sinh hoạt, kết quả của bài trước những thay đổi tổ chức học tập, những vấn đề chung của lớp và những em cá biệt. Từ đó kịp thời điều chỉnh kế hoạch mức độ hình thức, phương pháp lên lớp.

Khi hướng dẫn một nội dung nào đó trong tiết dạy, giáo viên phải phối hợp tốt với cán sự lớp để giúp giáo viên điều khiển lớp tập, giáo viên đi quan sát sửa chữa, uốn nắn, giúp đỡ những em tập chưa hoàn chỉnh đặc biệt cần chú trọng đến khâu bảo hiểm để phòng ngừa chấn thương cho các em.

• Biện pháp thứ tư: Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh:

• “Giải thích kỹ thuật” một cách hợp lý:

Trong giải thích kĩ thuật thể dục thể thao việc vận dụng phương pháp giải thích là giúp học sinh có mục đích, hiểu nắm được kĩ thuật từng phần động tác, tạo điều kiện cho học sinh tiếp nhận bài tập chính xác về mặt kĩ thuật, qua đó nhằm hình thành biểu tượng chung về động tác cho học sinh. Thường khi mô tả phải diễn ra đồng thời với quá trình làm động tác mẫu.