SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi phát triển ngôn ngữ thông qua đọc thơ

1. Mở đầu:

1.1. Lý do chọn đề tài: 

Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên của hệ thống giáo dục quốc dân. Mục tiêu của giáo dục mầm non là hình thành nhân cách một cách toàn diện cho trẻ, chính vì vậy mà giáo dục mầm non có vai trò vô cùng quan trọng trong việc tạo nền tảng cho nhân cách một con người sau này. 

Nhiệm vụ chính của giáo dục là hình thành nhân cách cho trẻ đứng trước sự thay đổi manh mẽ của đất nước vì vậy đòi hỏi người giáo viên phải thực sự nhanh nhạy để tiến kịp với các nước trên thế giới điều đó đòi hỏi chúng ta cần trang bị cho trẻ về kiến thức, xã hội, sức khỏe để trẻ khoẻ mạnh và thông minh ham hiểu biết cho những hành vi văn minh để biết cách ứng xử trong cuộc sống.

Ngôn ngữ có vai trò vô cùng quan trọng đời sống sinh hoạt hàng ngày và đối với sự phát triển của trẻ. Ngôn ngữ là phương tiện giao tiếp và là công cụ để tư duy. Vì vậy phát triển ngôn ngữ cho trẻ là một việc làm cần thiết không thể thiếu được trong trường mầm non, bởi lẽ ở thời kỳ này vốn từ của trẻ đang phát triển mạnh và hoàn thiện dần về mặt ngữ âm. Chính vì vậy, trong những năm đầu đời của trẻ thì việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ đóng một vai trò đặc biệt góp phần vào sự hình thành và phát triển nhân cách trẻ em.

Khi trẻ đã có một số ngôn ngữ nhất định, trẻ sử dụng ngôn ngữ của mình như là phương tiện biểu hiện nhận thức của mình. Trẻ đã dùng lời để diễn đạt những hiểu biết, suy nghĩ, cảm xúc của mình. Trẻ hiểu được lời chỉ dẫn của người lớn, cô giáo thì các hoạt động trí tuệ, các thao tác tư duy của trẻ được chính xác, kích thích trẻ tích cực hoạt động, kích thích trẻ nói và hiểu biết đó ngày càng nâng lên. Thông qua văn học trẻ có thể nhận thức về thế giới xung quanh một cách sâu rộng, rõ ràng, chính xác. Văn học giúp trẻ tích cực sáng tạo trong hoạt động trí tuệ, vì vậy việc phát triển trí tuệ cho trẻ không tách rời với việc phát triển ngôn ngữ trong văn học.

Ngay từ khi mới lọt lòng mẹ mỗi người chúng ta được tiếp xúc với thơ ca qua những câu hát ru của mẹ, những vần thơ của bà đã thấm sâu vào lòng mỗi con người chúng ta trải qua bao thế hệ. Thơ ca loại hình nghệ thuật giàu sức gợi cảm, trẻ được tiếp xúc nhiều qua đó hình thành ở trẻ tấm lòng yêu thương, sự ước mơ trong sáng.   

Trong suốt quá trình giáo dục, giáo dục giai đoạn tuổi mầm non là giai đoạn  đầu của sự hình thành và phát triển về mặt tâm sinh lý. Như vậy sự phát triển của trẻ diễn ra tốt hay xấu, mạnh hay yếu phụ thuộc rất nhiều vào người lớn chúng ta. Quan trọng đặc biệt vẫn là cô giáo mầm non, cô là người mẹ thứ 2 chăm sóc từng bữa ăn giấc ngủ cho trẻ, là người thầy đầu tiên của trẻ, dạy trẻ những kiến thức chập chững bước vào đời, chắp thêm đôi cánh cho trẻ vươn xa sau này.

     Trong trường mầm non việc nâng cao chất lượng dạy và học của trẻ là vấn đề cần thiết đang được quan tâm nhằm phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ. Trong đó việc cho trẻ làm quen với văn học nói chung và lĩnh vực thơ ca nói riêng là không thể thiếu được đối với mỗi con người nhất là lứa tuổi mầm non. Thơ ca có sức mạnh vô cùng to lớn trong việc thể hiện tinh tế thế giới nội tâm con người những tâm lí hết sức tế nhị của cảm xúc con người như: Vui, buồn, suy tư, đau khổ, ước mơ… Thơ ca nuôi dưỡng và phát triển trí tưởng tượng, óc sáng tạo nghệ thuật. Thơ ca còn dẫn dắt trẻ đến với những hình ảnh sống động của đời sống, những mối quan hệ xã hội tốt đẹp giữa con người với con người, giữa con người với thiên nhiên… Qua đây hình thành ở trẻ những tình cảm đạo đức tốt đẹp, những xúc cảm thẩm mỹ, thái độ thân thiện giữa con người với thiên nhiên đều là nội dung phong phú bồi bổ cho dời sống tinh thần trẻ

Ông cha ta thường nói: “Trẻ lên ba cả nhà học nói” điều này muốn nói về trẻ 3 tuổi là độ tuổi trẻ có khả năng cảm thụ và phát triển về ngôn ngữ mạnh nhất, độ tuổi này trẻ rất thích hỏi, trẻ hay nói và học nói rất nhanh. Đây chính là thời kì vàng để trẻ học hỏi vốn từ và cách phát âm chuẩn mực từ mọi người xung quanh. Đây cũng chính là giai đoạn trẻ rất dễ hình thành và học theo những ngôn từ không chuẩn mực. Vì vậy trẻ rất cần được cô giáo và người lớn trong gia đình, mọi người xung quanh truyền thụ cho trẻ những ngôn từ trong sáng chuẩn mực nhất. 

     Việc dạy trẻ mẫu giáo cảm thụ tốt văn học thông qua thơ giúp trẻ cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên cuộc sống thông qua ngôn ngữ. Vì vậy là người giáo viên mầm non trên hết cần phải có tri thức và phương pháp thích hợp và phải có một tâm hồn giàu cảm xúc để truyền thụ kiến thức đến cho trẻ, những chủ nhân tương lai của đất nước là phải nhằm vào mục đích phát triển toàn diện cho trẻ để làm nền tảng phát triển sau này. Trẻ 3 – 4 tuổi vẫn còn mắc một số lỗi về phát âm, còn nhầm lẫn khi phát âm một vài phụ âm và nguyên âm, còn nói ngọng, nói lắp, sót từ. Trong những năm đầu đời của trẻ thì việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ đóng một vai trò cũng đặc biệt góp phần vào sự hình thành và phát triển nhân cách trẻ . 

Bản thân tôi đã nhận thức rõ được tầm quan trọng của việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học. Băn khoăn lo lắng trước trách nhiệm của người làm công tác giáo dục trẻ. Tôi luôn tự rèn luyện mình, luôn suy nghĩ tìm tòi, học hỏi kinh nghiệm. Đi sâu vào đặc điểm tâm sinh lý trẻ tìm ra phương pháp giúp trẻ làm quen với tác phẩm văn học đạt kết quả tốt nhất. Từ đó tôi chọn đề tài  “Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi phát triển ngôn ngữ thông qua đọc thơ”

1.2.  Mục đích nghiên cứu:

Hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học có tầm quan trọng đặc biệt đối với sự phát triển về ngôn ngữ cho trẻ lứa tuổi mầm non nói chung và 3-4 tuổi nói riêng. Nhận thức được tầm quan trọng của bộ môn cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học đặc biệt làm quen với thơ ca nên tôi đã tìm hiểu trải nghiệm và đưa ra một số biện pháp giúp trẻ hứng thú với giờ học qua việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học một mặt giúp trẻ hoàn thiện nhân cách, mặt khác cung cấp vốn từ, giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc để trẻ có khả năng nghe, hiểu ngôn ngữ, khả năng trình bày logic có trình tự, chính xác và có hình ảnh nội dung. Đồng thời giúp trẻ diễn đạt lưu loát rõ ràng, đúng và đủ câu góp phần hình thành và phát triển nhân cách trẻ.

1.3. Đối  tượng nghiên cứu:

       “Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi phát triển ngôn ngữ thông qua đọc thơ” trong trường mầm non Thị trấn Sao vàng, huyện Thọ Xuân.

1.4. Phương pháp nghiên cứu:

+ Phương pháp nghiên cứu lý luận. Trong quá trình dạy trẻ tôi cần tìm hiểu thêm tài liệu, sách, báo  có liên quan tới đề tài  để có thể hiểu rõ hơn về phương pháp giúp trẻ phát triển ngôn ngữ thông qua thơ và từ đó áp dụng vào thực tế cho tốt hơn.

+ Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin: Tôi tiến hành quan sát hoạt động của trẻ, xây dựng hệ thống câu hỏi đối với trẻ để chúng tôi khảo sát, đánh giá trẻ qua thơ.

+ Phương pháp thống kê, xử lý số liệu: Qua quá trình quan sát trẻ tôi thống kê số liệu và xử lý số liệu để đưa ra tỉ lệ % đạt và chưa đạt của trẻ về việc trẻ 3- 4 tuổi phát triển ngôn ngữ thông qua thơ.

+ Phương pháp giáo dục bằng tình cảm khích lệ.

2: Nội dung của sáng kiến:

2.1. Cơ sở lí luận:

* Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua việc dạy thơ nhằm góp phần vào việc phát triển toàn diện đó là

Đối với việc phát triển trí tuệ, ngôn ngữ có vai trò rất lớn trong việc giáo dục trí tuệ cho trẻ. Ngôn ngữ là phương tiện nhận thức thế giới xung quanh, là cơ sở của mọi sự suy nghĩ, là công cụ để tư duy. Trẻ luôn có nhu cầu tìm hiểu thế giới xung quanh. Thông qua ngôn ngữ, lời nói của người lớn, trẻ làm quen với các sự vật, hiện tượng và hiểu những đặc điểm, tính chất, cấu tạo, công dụng… của chúng và trẻ học được từ tương ứng (từ và hình ảnh trực quan đi vào nhận thức của trẻ cùng một lúc). Ngôn ngữ giúp trẻ mở rộng hiểu biết về