SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động nhận biết tập nói cho trẻ 24 – 36 tháng

1. MỞ ĐẦU

1. .  Lí do chọn đề tài:                             “Trẻ em hôm nay, thế giơi ngày mai”

Vâng! Có thể nói trẻ em chính là nguồn hạnh phúc của mỗi gia đình, là mầm xanh tương lai của đất nước, là những người sẽ tiếp bước sự nghiệp ông cha. Chính vì vậy việc bảo vệ chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ là trách nhiệm của mỗi gia đình và của toàn xã hội đối với việc phát triển nhân cách trẻ từ lứa tuổi mầm non.

Giáo dục mầm non là giai đoạn đầu tiên, là nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc dân, là bộ phận quan trọng trong sự nghiệp đào tạo thế hệ trẻ thành những con người có ích cho xã hội. Ngày nay chúng ta không chỉ đào tạo những con người có trí thức, có khoa học có tình yêu thiên nhiên, yêu tổ quốc, yêu lao động mà còn tạo nên những con người biết yêu nghệ thuật, yêu cái đẹp, giầu mơ ước và sáng tạo. Những phẩm chất ấy con người phải được hình thành từ lứa tuổi mầm non, lứa tuổi hứa hẹn bao điều tốt đẹp trong tương lai. Giáo dục trẻ từ lứa tuổi mầm non chính là đào tạo cho xã hội những công dân tí hon đầy triển vọng. Ở giai đoạn mầm non là lứa tuổi đang trên đà hình thành và phát triển mạnh mẽ về tâm sinh lí, trẻ thích tìm tòi khám phá cái mới lạ trong cuộc sống hàng ngày, trẻ rất muốn biết sự vật hiện tượng xung quanh trẻ, muốn làm được những việc như những người lớn làm. Để đạt được điều đó thì ngôn ngữ chính là phương tiện đưa ước muốn của trẻ đạt được kết quả tối ưu. Vì vậy chúng ta chính là những người giúp trẻ hiểu biết những gì mà trẻ cần biết. 

Trong những năm gần đây bậc học mầm non đang tiến hành đổi mới, chương trình giáo dục trẻ mầm non trong đó đặc biệt coi trọng việc tổ chức các hoạt động phù hợp đối với sự phát triển của từng cá nhân trẻ, khuyến khích trẻ hoạt động một cách chủ động tích cực, hồn nhiên vui tươi, đồng thời tạo điều kiện cho giáo viên phát huy khả năng sáng tạo trong việc lựa chọn và tổ chức các hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ một cách linh hoạt, thực hiện phương châm: “Học mà chơi – Chơi mà học” Nhằm đáp ứng mục tiêu phát triển của trẻ một cách toàn diện về mọi mặt: “Đức – Trí – Thể  – Mỹ” .

Trong quá trình phát triển toàn diện nhân cách con người nói chung và trẻ mầm non nói riêng thì ngôn ngữ có một vai trò rất quan trọng đặc biệt không thể thiếu được. Đó là phương tiện giao tiếp của con người, mỗi một dân tộc có một ngôn ngữ riêng. Tiếng dân tộc là một bộ phận trong hệ thống ngôn ngữ nhân loại, đồng thời còn là tài sản vô giá, một vốn quý báu của mỗi quốc gia, mỗi dân tộc. Ngôn ngữ là một hệ thống tín hiệu đặc biệt, là phương tiện nhận thức và giao tiếp hữu hiệu nhất của con người. Nhờ có ngôn ngữ, con người mới có phương tiện để nhận thức và thể hiện nhận thức của mình, để giao tiếp với nhau.

Thông qua  ngôn ngữ, lời nói của người lớn, trẻ làm quen với sự vật, hiện tượng và hiểu những đặc điểm, tính chất, cấu tạo, công dụng của các sự vật, hiện tượng tự nhiên và xã hội và học được từ tương ứng. Ngôn ngữ giúp trẻ mở rộng hiểu biết về thế giới xung quanh. Từ ngữ giúp cho việc củng cố những biểu tượng đã được hình thành.

Sự phát triển của ngôn ngữ cho hoạt động trí tuệ, các thao tác tư duy ngày càng được hoàn thiện, kích thích trẻ tích cực, sáng tạo hoạt động trí tuệ. Thông qua ngôn ngữ trẻ nhận thức thế gới xung quanh chính xác, rõ ràng, sâu và rộng. Ngôn ngữ giúp trẻ tích cực, sáng tạo trong hoạt động trí tuệ .

Nói như thế để biết được ngôn ngữ có vai trò rất lớn trong việc hình thành và điều chỉnh những hành vi của trẻ. Thông qua ngôn ngữ trẻ biết những gì nên làm, những gì không nên làm, qua đó rèn luyện những phẩm chất đạo đức tốt ở trẻ, dần dần hình thành ở trẻ những khái niệm ban đầu về đạo đức như: “Ngoan – hư – tốt – xấu”. Ngôn ngữ giúp trẻ tìm hiểu, khám phá và nhận thức về môi trường xung quanh, thông qua cử chỉ và lời nói của người lớn trẻ làm quen với các sự vật, hiện tượng có trong môi trường xung quanh, trẻ hiểu những đặc điểm, tính chất, công dụng của các sự vật cùng với từ tương ứng với nó. Nhờ có ngôn ngữ trẻ nhận biết ngày càng nhiều các sự vật, hiện tượng mà trẻ được tiếp xúc trong cuộc sống hàng ngày. 

Ngoài ra ngôn ngữ còn là phương tiện phát triển tình cảm, đạo đức, thẩm mĩ. Ngôn ngữ là phương tiện để giao tiếp, nhất là đối với trẻ nhỏ thì đó là phương tiện giúp trẻ giao lưu cảm xúc với những người xung quanh hình thành những cảm xúc tích cực. Ngôn ngữ là công cụ giúp trẻ hoà nhập với cộng đồng và trở thành một thành viên của cộng đồng. Nhờ có những lời chỉ dẫn của người lớn mà trẻ dần dần hiểu được những quy định chung của cộng đồng mà mọi thành viên trong cộng đồng phải thực hiện, mặt khác trẻ cũng có thể dùng ngôn ngữ để bày tỏ những nhu cầu mong muốn của mình với các thành viên trong cộng đồng điều đó giúp trẻ hoà nhập với mọi người.

           Đặc biệt nhờ có ngôn ngữ, thông qua các câu chuyện trẻ dể dàng tiếp nhận những chuẩn mực đạo đức của xã hội và hoà nhập vào xã hội tốt hơn.  Ngôn ngữ đã góp phần không nhỏ vào việc trang bị cho trẻ những hiểu biết về những nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức, rèn luyện cho trẻ những tình cảm và hành vi đạo đức phù hợp với xã hội mà trẻ đang sống.

 Chính vì vậy, việc dạy cho trẻ tập nói tiếng Việt là một việc khó khăn đối với cô giáo Mầm non nói chung và trẻ nhà trẻ nói riêng. Ở lứa tuổi 24 – 36 tháng, sự phát triển tâm sinh lý của trẻ rất mạnh, ảnh hưởng đến cả quá trình phát triển sau này của trẻ. 

            Đây chính là giai đoạn tập nói của trẻ, ở giai đoạn này cơ quan phát âm chưa hoàn thiện, trẻ còn nói ngọng, nói lắp nhiều, trẻ chưa nói được thành câu trọn vẹn. Mặt khác trẻ lại có nhu cầu giao tiếp rất lớn mà ngôn ngữ, vốn từ của trẻ còn hạn chế. Nhưng các bậc cha mẹ chưa quan tâm chú ý đến sự  phát triển ngôn ngữ của trẻ, mà chỉ chú trọng đến cuộc sống chăm sóc ăn uống. Trong giai đoạn này trẻ luôn mong muốn được cha mẹ nuông chiều, và mong muốn đó hoàn toàn được đáp ứng, cha mẹ hay nựng trẻ, nuông chiều trẻ thái quá như: Mẹ cho con ăn chơm nhé!… Đây chính là nguyên nhân làm ảnh hưởng đến quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ mà cha mẹ không hề quan tâm đến.

Chính vì vậy cần phải sự uốn nắn kịp thời của người lớn, nhất là những cô giáo mầm non đang hằng ngày tận tụy chăm sóc nuôi dạy các cháu.                                          

Bởi vậy, là một cô giáo mầm non tôi luôn ý thức được rằng mình phải có những sáng kiến trong quá trình dạy trẻ, có như vậy mới đáp ứng được yêu cầu của ngành học trong thời kỳ đổi mới, nhất là trong giai đoạn hiện nay. Để phát triển ngôn ngữ cho trẻ quả thực là một vấn đề vô cùng quan trọng. Là giáo viên đang trực tiếp chăm sóc giáo dục trẻ 24-36 tháng, tôi luôn suy nghĩ về cách tổ chức các hình thức để phát triển ngôn ngữ cho trẻ một cách tốt nhất. Năm học ………., tôi được ban giám hiệu phân công phụ trách nhóm trẻ 24 – 36 tháng, với số lượng 16 cháu, vốn từ của các cháu còn hạn chế thêm vào nữa là các cháu còn nhút nhát,  khả năng phát triển ngôn ngữ, phát triển nhận thức còn chậm. Do vậy việc truyền đạt kiến thức cho trẻ còn gặp nhiều khó khăn. Chính vì lý do trên nên tôi đã mạnh dạn chọn đề tài nghiên cứu: “một số biện pháp nâng cao chất lượng phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động nhận biết tập nói cho trẻ  24 – 36 tháng,  trường mầm non Hưng Lộc”

          1.2. Mục đích nghiên cứu:

  Đề ra một số biện pháp nâng cao chất lượng phát triển ngôn ngữ  thông qua hoạt động nhận biết tập nói cho trẻ  24 – 36 tháng, trường mầm non Hưng Lộc. 

1.3.  Đối tượng nghiên cứu:  

      16 trẻ 24- 36 tháng tại trường mầm non Hưng Lộc – Huyện Hậu Lộc

1.4.  Phương pháp nghiên cứu

+ Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết. + Phương pháp điều tra khảo sát, quan sát, trực quan, đàm thoại…

+ Phương pháp thống kê, xử lý số liệu.