SKKN Một số biện pháp phát riển vốn từ cho trẻ 5 – 6 tuổi người dân tộc thiểu số

1.                               PHẦN MỞ ĐẦU

         I.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:

Trong công tác giáo dục trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non, việc phát triển ngôn ngữ, mở rộng vốn từ cho trẻ giữ một vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ, việc làm giàu vốn từ, việc giúp trẻ sử dụng vốn từ phải được sử dụng thường xuyên, liên tục. Đây là quá trình giáo dục lâu dài trong suốt 6 năm trẻ ở trong trường mầm non. Song trong thực tế giáo dục mầm non đã chứng minh được rằng : Sự phát triển của trẻ chỉ được diễn ra khi các cháu được lĩnh hội những tri thức về sự vật và hiện tượng xung quanh. Việc lĩnh hội tri thức đó nó chỉ được thực hiện tốt khi ngôn ngữ của nó phát triển. Ngôn ngữ chính là phương tiện để giúp cho tư duy của trẻ phát triển, là công cụ để trẻ tiếp thu tri thức, thể hiện tình cảm, nguyện vọng cũng như ý muốn của trẻ. Ngôn ngữ là phương tiện mở rộng giao tiếp, đồng thời cũng là phương tiện để hình thành nên ý thức của con người. Thông qua việc phát triển vốn từ cho trẻ, trẻ tích lũy được vốn kinh nghiệm trong cuộc sống xã hội.

Việc phát triển và hoàn thiện dần về vốn từ, phát triển ngôn ngữ cho trẻ không chỉ có được trong việc phát triển trí tuệ mà còn có tác dụng trong việc hình thành và bồi dưỡng tình cảm đạo đức thẩm mỹ, tạo nên những nét tính cách tốt cho trẻ. Mặt khác trong hoạt động nhận thức của con người, ngôn ngữ lại là phương tiện để giữ gìn và truyền đạt những kinh nghiệm, tri thức mà xã hội loài người tích lũy được.

Trong thực tế chúng ta thường thấy khi trẻ giao tiếp. Tại sao trong cùng một độ tuổi nhưng ở cháu này nói năng mạch lạc, rõ ràng, diễn đạt đầy đủ ý muốn, suy nghĩ của mình để cho người khác nghe được rõ ràng. Nhưng ở cháu khác thì lại lúng túng, thiếu tự tin trong giao tiếp, chưa mạnh dạn, chưa truyền đạt được ý muốn, nguyện vọng của mình cho người khác hiểu. Nhìn chung rất hạn chế về giao tiếp bằng ngôn ngữ. Vì vậy có biện pháp nào để giải quyết và giải quyết bằng cách nào để trẻ mạnh dạn và tự tin vào ngôn ngữ của mình đó là cả một vấn đề lớn có liên quan đến việc phát triển ngôn ngữ, mở rộng vốn từ cho trẻ. Việc phát triển ngôn ngữ nói riêng và phát triển tiếng nói cho trẻ cần phải được thống nhất thực hiện tại các trường mầm non nhằm giúp cho trẻ phát triển khả năng nói, khả năng giao tiếp, làm giàu vốn từ cho trẻ, giúp trẻ hình thành nhân cách toàn diện.

Xuất phát từ thực tế trong công tác giáo dục mầm non, tôi thấy việc phát triển ngôn ngữ, làm giàu vốn từ cho trẻ ở các trường mầm non chưa thực hiện một cách triệt để, chưa phát huy được tính tích cực của trẻ trong quá trình giao tiếp. Vì vậy ngôn ngữ của trẻ còn có nhiều hạn chế cần có hướng khắc phục. Việc làm này nằm trong khả năng của  giáo viên mầm non và của những người làm cha làm mẹ và những người xung quanh trẻ. Hiểu được tầm quan trọng  của việc phát triển vốn từ cho trẻ. Nhất là trẻ người dân tộc thiểu số. Vì thế tôi đã mạnh dạn chọn đề tài « Một số biện pháp phát riển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số ». 

          I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài

          * Mục tiêu của đề tài

Tìm ra phương pháp và biện pháp thích hợp để phát triển vốn từ cho học sinh người dân tộc thiểu số lớp Mẫu giáo 5 – 6 tuổi.                

 Giúp trẻ phát âm đúng, nói đúng cấu trúc ngữ pháp câu, phát triển ngôn ngữ bằng tiếng Việt. 

Tích lũy được vốn từ tiếng Việt ngày càng nhiều hơn chất lượng được nâng lên, giúp cho việc giao tiếp và tham gia vào các hoạt động của trẻ dễ dàng, tự tin hơn khi bước vào lớp 1 và đó cũng chính là tiền đề để hình thành và phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ.

* Nhiệm vụ của đề tài

           Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển vốn từ cho học sinh dân tộc thiểu số lớp Mẫu giáo 5 tuổi.

           Nghiên cứu thực trạng vốn từ của trẻ Mẫu giáo 5 tuổi ở trường Mẫu giáo Bình Minh.

           Đề xuất những biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ Mẫu giáo 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.

I.3. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là học sinh Mẫu giáo 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số trường Mẫu giáo Bình Minh. 

          I.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu

         Trẻ lớp Mẫu giáo 5 – 6 tuổi người dân tộc thiểu số tại trường Mẫu giáo Bình Minh – Buôn Tuôr A – Xã Đray Sáp – Huyện Krông Ana

I.5. Phương pháp nghiên cứu

1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu: 

 Nghiên cứu tài liệu tâm lý học và gáo dục học để hiểu đặc điểm tâm lý trẻ. Phát triển ngôn ngữ tuổi mầm non để tìm hiểu đặc điểm phát triển vốn từ của trẻ Mẫu giáo 5 -6 tuổi.

1. Phương pháp thực nghiệm

Phương pháp quan sát

Phương pháp đàm thoại (trao đổi với gia đình trẻ)

1. Phương pháp thống kê giáo dục
2. PHẦN NỘI DUNG

 II.1. Cơ sở lý luận

 Mục tiêu của giáo dục mầm non trong thời kì hiện nay là giúp trẻ phát triển toàn diện (thể chất, phát triển nhận thức, phát triển ngôn ngữ, phát triển tình cảm – quan hệ xã hội). Song vị trí của phát triển vốn từ cho trẻ mầm non tương đối đặc biệt vì từ sự phát triển vốn từ sẽ tham gia trực tiếp vào phát triển các lĩnh vực khác. Bởi ngôn ngữ là phương tiện giao lưu tình cảm, phương tiện để trẻ nhận thức, khám phá tự nhiên. Ngôn ngữ giúp ta làm chính xác hóa các hình ảnh của tưởng tượng đang nảy sinh, tách ra trong chúng những mặt cơ bản nhất, gắn chúng lại với nhau, cố định chúng lại bằng từ và lưu giữ chúng trong trí nhớ. Ngôn ngữ làm cho tưởng tượng trở thành một quá trình ý thức, được điều khiển tích cực, có kết quả và chất lượng cao.

 Sự nhận thức của trẻ bao giờ cũng thắng với sự mở rộng vốn từ, trẻ nhìn vật và nói tên tuổi của sự vật đó. Bởi vì  « từ » là hình thái biểu đạt của khái niệm. Vì thế khi trẻ tiếp nhận được những khái niệm mới thì trẻ cũng được tiếp nhận từ mới. Khi trẻ tiếp xúc với vật liệu mới trẻ được người lớn cung cấp tên gọi của vật, công dụng, chất liệu,… cho trẻ và trẻ hiểu và ghi nhớ. 

Khi trẻ được 5-6 tuổi thì vốn từ của trẻ có thể đạt tới 3500 – 4500 từ. Trong đó danh từ và động từ chiếm ưu thế hơn cả (50%). Còn tính từ và các loại từ khác chiếm 50%. Tuy nhiên trong khi sử dụng các loại từ đó trẻ mới chỉ sắp xếp được các từ trong câu chứ chưa có khả năng cấu trúc logic nội dung ý mà trẻ muốn biểu đạt. Vốn từ của trẻ được hoàn thiện dần theo tháng tuổi và việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ có ý nghĩa quan trọng đối với việc phát triển tâm lý khác nhau của trẻ. Nhưng sự phát triển vốn từ của trẻ còn phụ thuộc rất nhiều vào quá trình tâm lý như cảm giác, tri giác, trí nhớ, tư duy…

Sự phát triển vốn từ của trẻ có những đặc điểm như trên, song qua mỗi thời kì phát triển cùng với sự phát triển của xã hội thì vốn từ có sự thay đổi. Vì vậy sự phát triển vốn từ cho trẻ là rất quan trọng và rất cần thiết. Song để có sự tác động của sư phạm mang lại kết quả cao thì người nghiên cứu chương trình phải dựa vào cơ sở luận điểm để đánh giá đặc điểm phát triển vốn từ cho trẻ. Đó là sự thay đổi toàn bộ về số lượng, chất lượng diễn ra trong hoạt động tư duy gắn liền với lứa tuổi với sự tích lũy kinh nghiệm phong phú của trẻ trong cuộc sống và chịu sự tác động giáo dục ở lứa tuổi này sẽ làm cơ sở cho sự tích lũy tri thức ở trẻ được diễn ra một cách nhanh chóng. Vốn từ của trẻ được hình thành thì các quá trình nhận thức của trẻ cũng được hoàn thiện và trẻ nắm được những phương thức cơ bản, đơn giản của hoạt động trí tuệ

          II.2. Thực trạng 

Tình hình của lớp: Tổng số trẻ trong lớp : 40 , dân tộc:  37, nữ dân tộc:  19

Trong quá trình giảng dạy tôi thấy tỉ lệ trẻ có vốn từ tiếng Việt còn rất thấp. Vì vậy, tôi thường xuyên chú trọng tổ chức cho trẻ tham gia vào các hoạt động phát triển vốn từ cho trẻ theo các chủ đề, chủ điểm. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện tôi đã gặp một số thuận lợi và khó khăn sau: