SKKN Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24 – 36 tháng tuổi

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài

Ngôn ngữ là phương tiện để giao tiếp, nhờ có ngôn ngữ mà con người có thể hiểu nhau được hơn, có thể trao đổi với nhau những kinh nghiệm quý báu trong cuộc sống. Đặc biệt trong chương trình giáo dục Mầm non chúng ta thấy rõ vai trò của ngôn ngữ đối với việc giáo dục trẻ thơ.

Đối với trẻ em ngôn ngữ là công cụ hữu hiệu để trẻ bày tỏ nguyện vọng của mình, là điều kiện quan trọng để trẻ tham gia vào các hoạt động hình thành nhân cách trẻ.

Ngôn ngữ còn giữ vai trò quan trọng trong việc giáo dục trẻ một cách toàn diện cả về mặt đạo đức, chuẩn mực hành vi văn hóa, giúp trẻ có thể phân biệt được điều gì tốt, điều gì xấu và cách ứng xử giao tiếp với mọi người xung quanh sao cho phù hợp. Đặc biệt ngôn ngữ còn giúp cho giáo viên dễ dàng hơn trong việc giải thích, nêu gương, thuyết phục trẻ, giáo dục những hành vi đạo đức cho trẻ (1).

Ngôn ngữ là phương tiện để phát triển tư duy, là công cụ hoạt động trí tuệ và là phương tiện để giáo dục tình cảm thẩm mỹ cho trẻ, giúp trẻ sớm tiếp thu những giá trị thẩm mĩ trong thơ ca, truyện kể, những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ đầu tiên người lớn có thể đem đến cho trẻ từ những ngày thơ ấu. Sự tác động của lời nói nghệ thuật như một phương tiên hữu hiệu giáo giục thẩm mĩ cho trẻ

(1).Như vậy ngôn ngữ có vai trò lớn đối với xã hội và đối với con người. Vấn đề phát triển ngôn ngữ một cách có hệ thống cho trẻ ngay từ nhỏ là nhiệm vụ vô cùng quan trọng.

Đối với trẻ 25 – 36 tháng tuổi việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ càng trở nên đặc biệt quan trọng vì lúc này cơ quan phát âm và tai nghe ngôn ngữ đã phát triển và hoàn thiện. Trẻ đã có khả năng phát âm đúng hầu hết các âm đơn và thanh điệu, số lượng từ tăng nhanh, hệ thống âm vị dần dần xuất hiện trong các từ của trẻ (3). Tuy nhiên trong những trường hợp trẻ phát âm sai hoặc chưa chính xác, sự chậm chễ về mặt ngôn ngữ có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của trẻ, đặc biệt là trẻ nhà trẻ.

Là một cô giáo Mầm Non tôi luôn có những suy nghĩ trăn trở làm sao để dạy các con phát âm chuẩn, chính xác đúng Tiếng Việt. Vì thế tôi đã dạy các con thông qua các môn học khác nhau và dạy các con ở mọi lúc mọi nơi qua các hoạt động hàng ngày, từ đó trẻ khám phá hiểu biết về mọi sự vật hiện tượng, về thế giới xung quanh trẻ, phát triển tư duy. Tôi thấy mình cần phải đi sâu tìm hiểu kỹ vấn đề này để từ đó rút ra nhiệm vụ giáo dục cho phù hợp với yêu cầu phát triển của lứa tuổi. Chính vì vậy nên tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24 – 36 tháng tuổi”

1.2. Mục đích nghiên cứu: 

Tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24-36 tháng”  nhằm giúp trẻ phát triển khả năng nghe, hiểu, trả lời câu hỏi một cách có logich, có trình tự, chính xác.

– Giúp trẻ mạnh dạn tự tin trước mọi người

– Làm phong phú vốn từ cho trẻ.

– Giúp giáo viên hiểu được tầm quan trọng của việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ từ đó có những kế hoạch cụ thể về việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ. 

1.3. Đối tượng nghiên cứu 

– Trẻ 24 -36 tháng trường Mầm non Hà Ngọc

1.4. Phương pháp nghiên cứu

–  Phương pháp quan sát các hoạt động trong ngày của trẻ.

– Phương pháp quan sát các hoạt động dạy và học.

– Qua nghiên cứu các tài liệu tham khảo có liên quan đến đề tài.

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2.1.Cơ sở lí luận

Ngôn ngữ là một hiện tượng xã hội đặc biệt vì nó ra đời và tồn tại cùng với sự hình thành và phát triển của xã hội loài người, ngôn ngữ dùng để phục vụ, mọi thành viên trong xã hội từ việc học tập, lao động đến việc vui chơi giải trí. Có thể nói rằng trong bất kì lình vực hoạt động nào của con người cũng cần đến ngôn ngữ. Ngôn ngữ giúp cho người trao đổi tư tưởng tình cảm, bộc lộ những cảm xúc và xác lập những mối quan hệ giữa thành viên này với thành viên khác trong xã hội.Ngôn ngữ có thể nói là một thứ công cụ để tổ chức xã hội, để duy trì mối quan hệ giữa người với người trong xã hội. Quá trình phát triển ngôn ngữ là quá trình cung cấp từ ngữ cho trẻ, góp phần là phong phú ngôn ngữ đẩy mạnh quá trình phát triển trí tuệ và tình cảm đạo đức cho trẻ, Có  thể nói rằng rèn luyện và phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non là góp phần tích cực vào  việc trang bị cho thế hệ mầm non một phương tiện mạnh mẽ để tiếp thu kinh nghiệm quý báu của thế hệ cha anh, đồng thời tạo điều kiện cho các cháu lĩnh hội các kiến thức, những hiểu biết mới lạ về thế giới xung quanh.

Ngôn ngữ giữ vai trò quan trọng như vậy trong cuộc sống, nhưng là thế nào để ngôn ngữ phát triển và muốn có ngôn ngữ phát triển thì chúng ta không thể nói đến việc phát triển vốn từ cho trẻ. Từ là đơn vị có sẵn và cơ bản của ngôn ngữ, là vật liệu chủ yếu tạo nên câu, xây dựng lời nói. Trong cuộc sống không có vốn từ thì không có ngôn ngữ hoặc vốn từ chậm phát triển thì ngôn ngữ cũng chậm phát triển và ngược lại. Vốn từ phát triển phong phú thì ngôn ngữ cũng phát triển phong phú. Khi con người biết sử dụng nhiều loại từ một cách chặt chẽ thì họ sẽ có một cách giao tiếp vững vàng tự tin trong bất kỳ lĩnh vực nào của  xã hội.

Để có vốn từ phát triển trước tiên ta phải bắt đầu phát triển ngôn ngữ cho rẻ ngay từ lứa tuổi mầm non vì ở lứa tuổi này phát triển vốn từ là giúp trẻ nắm được nhiều từ, hiểu được ý nghĩa của từ, biết sử dụng từ trong giao tiếp. Phát triển từ cho trẻ là quá trình hình thành giúp trẻ làm quen với các từ mới, củng cố vốn từ làm cho vốn từ phong phú tích cực hóa ngôn ngữ cho trẻ.Quá trình này liên quan chặt chẽ với giai đoạn nhận thức tiếp theo của trẻ để hình thành các biểu tượng về thế giới xung quanh..

Thực tế trong những năm tôi giảng dạy. Đặc biệt là năm học ………..được phân công chủ nhiệm nhóm trẻ 25 -36 tháng tuổi. Hàng ngày bên trẻ tôi được quan sát hoạt động giao tiếp giữa trẻ với trẻ, giữa trẻ với những người xung quanh,  tôi nhận thấy khả năng giao tiếp của trẻ rất hạn chế, trẻ chưa mạnh dạn, tự tin khi sử dụng ngôn ngữ giao tiếp với những người xung quanh. Cơ quan phát âm của trẻ chưa hoàn chỉnh, vốn từ của trẻ còn rất nghèo nàn. Cách phát âm của trẻ chưa chuẩn, trẻ nói ngọng nhiều, nói một cách tự do, ngừng nghỉ không đúng lúc, khi nói thường hay ngắt quãng thở hổn hển. Giáo viên chưa chú ý nhiều đến việc tổ chức các hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ, các tài liệu tham khảo hướng dẫn các hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ trong trường. Tôi tự tìm tòi biện pháp đúc rút kinh nghiệm từ thực tế dạy trẻ ở các nội dung và chọn đề tài: “Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24 – 36 tháng tuổi”

      2.2. Thực trạng của vấn đề.

      Năm học ………..tôi được nhà trường phân công phụ trách nhóm trẻ 24 – 36 tháng tuổi. Gồm 28 cháu ( trong đó có: 13 nam và 15 nữ)

     * Thực trạng chung

      Trường mầm non Hà Ngọc được sự quan tâm của phòng Giáo dục Huyện, của UBND xã, đặc biệt là sự ủng hộ của các bậc phụ huynh. Trường mầm non Hà Ngọc không ngừng bổ xung, mua sắm trang thiết bị phục vụ cho học tập và vui chơi của trẻ thuận lợi hơn. Cơ sở trang thiết bị tương đối đầy đủ và có đồ chơi ngoài trời đây cũng là điều kiện tốt cho việc dạy học đạt kết quả cao hơn.

      Nhà trường có 8 nhóm lớp với 1 khu trung tâm có khuân viên vườn trường rộng và thoáng mát thuận lợi về nguồn nước, điện sinh hoạt đầy đủ, có cảnh quan đẹp, các phòng nhóm được trang bị giá góc, đồ dùng, đồ chơi cho các nhóm lớp hoạt động.

      Điều kiện trang thiết bị của lớp đầy đủ, phòng học rộng rãi thoáng mát tiện cho việc sắp xếp tạo môi trường hoạt động cho trẻ.

Tuy nhiên điều kiện cơ sở vật chất được nâng lên xong vẫn chưa đáp ứng nhu cầu như xây dựng khuôn viên, hệ thống nước thải, rác thải chưa phù hợp, đồ dùng đồ chơi có nhưng chưa đồng bộ, việc tạo môi trường hoạt động cho trẻ khó