SKKN Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động nhận biết cho trẻ 24 – 36 tháng tuổi đạt hiệu quả cao

1. MỞ ĐẦU
2. Lý do chọn đề tài:

Phát triển ngôn ngữ cho trẻ là một nhiệm vụ quan trọng nhất ở trường mầm non. Hoạt  động này không những nhằm giúp trẻ hình thành và phát triển các năng lực ngôn ngữ như nghe, nói, tiền đọc và tiền viết, mà giúp trẻ phát triển tư duy, nhận thức, tình cảm…Đó là chiếc cầu nối giúp trẻ nói chung và trẻ nhà trẻ nói riêng bứơc vào thế giới lung linh huyền ảo, rực rỡ sắc màu của loài người.

     Chủ tịch Hồ Chí Minh muôn vàn kính yêu của chúng ta, lúc sinh thời người đã nói “Non sông Việt Nam có được vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có được sánh vai với các cường quốc năm Châu hay không, chính là nhờ vào việc học tập của các cháu”. Trẻ em, những mầm non tương lai của đất nước. Đất nước có giàu mạnh, phồn vinh là nhờ vào thế hệ trẻ. Vì vậy bậc học mầm non là bậc học đầu tiên nó rất quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân. Dạy tiếng mẹ đẻ cho trẻ mầm non là việc làm cần thiết có ý nghĩa. Mục tiêu của giáo dục mầm non là hình thành những cơ sở ban đầu cho trẻ. Ngôn ngữ của trẻ phát triển tốt sẽ giúp trẻ nhận thức  tốt  và giao tiếp tốt, góp phần hình thành và phát triển nhân cách trẻ sau này. Có thể nói. Bậc học mầm non là ”Móng”. Bậc học tiểu học là ”Tường”, nếu móng được đắp xây kiên cố thì bức tường cao sẽ vững chắc. Ngôn ngữ đóng vai trò hết sức quan trọng vào việc hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ. Để trẻ nhà trẻ nói năng mạch lạc , chuẩn bị sẵn sàng bước vào lớp mẫu giáo thì việc quan trọng chính là phát triển ngôn ngữ. Ngôn ngữ là phương tiện mở mang tri thức, nhờ có ngôn ngữ những biểu tượng được thông qua các giác quan, cảm giác được củng cố, tổng hợp hệ thống hóa trở thành những biểu tượng vững chắc của trẻ. Ngôn ngữ là phương tiện hình thành và phát triển các thao tác tư duy bậc cao. Phát triển ngôn ngữ là phát triển tư duy ở trẻ nhà trẻ, nhờ có ngôn ngữ mà con người tiến xa vượt bậc về chất so với con vật, trở thành chủ thể có ý thức, xây dựng xã hội loài người ngày càng phát triển.

    Ngôn ngữ là phương tiên phát triển tư duy, là công cụ hoạt động trí tuệ, là phương tiện để giáo dục tình cảm , thẩm mỹ cho trẻ. Như vậy ngôn ngữ có vai trò to lớn đối với xã hội và đối với loài người. Vì vậy vấn đề phát triển ngôn ngữ một cách có hệ thống cho trẻ ngay từ đầu là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng.

    Là một cô giáo mầm non trực tiếp dạy  trẻ 24 – 36 tháng. Tôi luôn có những suy nghĩ làm sao để dạy các con phát âm chuẩn, chính xác đúng tiếng Việt. Vì vậy tôi đã dạy các con thông qua hoạt động nhận biết và dạy ở mọi lúc mọi nơi qua các hoạt động hàng ngày. Từ đó trẻ khám phá, hiểu biết về sự vật hiện tượng xung quanh,về thế giới xung quanh trẻ, phát triển tư duy. Tôi thấy mình cần phải đi sâu tìm hiểu kỹ vấn đề này để từ đó rút ra nhiệm vụ giáo dục cho phù hợp với yêu cầu phát triển của lứa tuổi

     Chính vì những lí do đó mà tôi mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ  thông qua hoạt động nhận biết  cho trẻ 24 – 36 tháng tuổi đạt hiệu quả cao tại trường Mầm Non Xuân Khang” làm để tài  nghiên cứu trong năm học ………...

1. Mục đích nghiên cứu:

Ngôn ngữ là món ăn tinh thần không thể thiếu đối với con người, nhất là đối với trẻ thơ lúc vẫn nằm trong bụng mẹ, trong nôi, ngôn ngữ đã đến với trẻ qua tiếng ru, tiếng hát, qua câu chuyện của bà, của mẹ, của cô giáo. Ngôn ngữ đem lại cho trẻ thơ những hiểu biết ban đầu về thế giới xung quanh. Nó là công cụ phát triển tư duy, lĩnh hội tri thức, kinh nghiệm lịch sử, xã hội loài người và do con người phát minh ra và truyền đạt cho đời sau.

         Nhờ có ngôn ngữ trẻ mới tiếp xúc được với nền văn hóa của nhân loại, mới tiếp thu được kinh nghiệm lịch sử xã hội.

          Vì vậy mục đích nghiên cứu của tôi là mong muốn trẻ phát triển ngôn ngữ một cách tốt nhất thông qua phát triển nhận thức.

III. Đối tượng nghiên cứu.

           Đối tượng mà tôi nghiên cứu đó là “Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động nhận biết cho trẻ 24 – 36 tháng tuổi đạt hiệu quả cao  tại trường Mầm Non Xuân Khang”

1. Phương pháp nghiên cứu
2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận.

Gồm các phương pháp phân tích, tổng hợp, phân loại và hệ thống hóa các tài liệu và văn bản có liên quan đến vấn đề nghiên cứu.

2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn.

Gồm các phương pháp điều tra, quan sát, đàm thoại, các phương pháp nghiên cứu hoạt động…

3. Phương pháp toán học để xử lý số liệu nghiên cứu. (Bảng biểu)

1. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
2. Cơ sở lí luận:

  Ở trẻ 24 – 36 Tháng tuổi, cảm giác, tri giác được phát triển đầy đủ hơn nắm vững các hành động với đồ vật và lĩnh hội được phương thức sử dụng của đồ vật. Trẻ phản ánh các thuộc tính của sự vật , hiện tượng xung quanh đa dạng hơn, phù hợp hơn. Tri giác rõ nét về màu sắc, hình dạng kích thước của đồ vật.            

Trước kia lĩnh vực nhận biết thường là nhận biết tập nói và nhận biết phân biệt nhưng với chuyên để mới thì hai lĩnh vực này đã được gộp lại một và gọi là lĩnh vực nhận biết. Nhận biết  không những về các sự vật hiện tượng xung quanh mà còn nhận biết cả về không gian  như : trên – dưới, trước – sau , kích thước to – nhỏ [1]. Việc tổ chức các hoạt động để phát triển khả năng nghe, nói của trẻ có tác dụng thúc đẩy sự rèn luyện tai nghe và các bộ máy phát âm của trẻ. Những âm thanh trong cuộc sống như tiếng chim hót, tiếng còi xe…đều kích thích và thúc đẩy các phản xạ ngôn ngữ cho trẻ nhà trẻ. Vai trò chủ yếu không gì có thể so sánh được là giọng nói con người, đăc biệt là giọng của người mẹ, của cô giáo.

Đứng trước những khó khăn như vậy tôi rất băn khoăn phải dạy trẻ như thế nào, bằng những biện pháp gì, bởi đối với trẻ nhà trẻ  cái gì cũng mới mẻ, những bài học đầu tiên là ” Học ăn, học nói, học gói học mở”. Vì vậy việc dạy trẻ nhà trẻ  phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động nhận biết  đóng vai trò hết sức quan trọng.

Nhận thức được tầm quan trọng của ngôn ngữ có ý nghĩa to lớn trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ nhà trẻ, nó nhằm phát triển các tính năng của trẻ như: Nghe, nói, đọc, hát…

     Trong những năm gần đây bậc học mầm non đang tiến hành đổi mới chương trình giáo dục trẻ mầm non, trong đó đặc biệt coi trọng việc tổ chức các hoạt động phù hợp với sự phát triển của trẻ. Khuyến khích trẻ hoạt động một cách chủ động, tích cực, hồn nhiên vui tươi, đồng thời tạo điều kiện cho giáo viên phát huy khả năng sáng tạo trong việc lựa chọn và cách tổ chức các hoạt động hàng ngày cho trẻ có hiệu quả. Thực hiện phương châm ”Học bằng chơi, chơi mà học.” Đáp ứng được mục tiêu phát triển của trẻ một cách toàn diện về mọi mặt. 

     Trong quá trình phát triển toàn diện cho trẻ, ngôn ngữ có vai trò hết sức  quan trọng, nhờ có ngôn ngữ trẻ nhận biết ngày càng nhiều các sự vật, hiện tượng mà trẻ nhà trẻ  được tiếp xúc trong cuộc sống hàng ngày.

      Khi cho trẻ nhà trẻ  làm quen với các hoạt động xem tranh hoặc quan sát vật thật, mô hình, trẻ cảm giác là trẻ có thể tò mò để tự khám phá ra các con vật, hiện tượng thiên nhiên cỏ, cây, hoa, lá hoặc cảm nhận được những mối liên quan giữa chúng với nhau. Khi cho trẻ xem tranh hay giúp trẻ sử dụng các mô hình để gợi ý trẻ phát âm nói lên những công dụng, chất liệu của đồ vật…Khi cho trẻ quan sát vật thật khuyến khích các quá trình tư duy, tưởng tượng, phán đoán, đây cũng là góp phần phát triển ngôn ngữ nghe cho trẻ. Cùng với sự phát triển ngôn ngữ nói, trẻ dần dần tiếp cận với ngôn ngữ một cách trọn vẹn, nghĩa là tất cả các kĩ năng nghe, nói, đọc để phát triển ngôn ngữ và có mối quan hệ qua lại.