SKKN Một số biện pháp rèn luyện kĩ năng sống cho trẻ 4 – 5 tuổi

                                            MỤC LỤC

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài

Trong xã hội hiện đại ngày nay việc thay đổi về kinh tế, văn hóa, xã hội và lối sống làm cho chất lượng cuộc sống của con người ngày càng tốt hơn, nhưng mặt khác làm nảy sinh những vấn đề mới mà trước đây con người chưa gặp, chưa trải nghiệm, chưa biết cách đương đầu, đồng thời mức độ phức tạp, khó khăn của những vấn đề cũ đã gặp trước đây cũng có xu hướng tăng lên đòi hỏi con người cần có kỹ năng sống để thích nghi tốt hơn và nâng cao chất lượng cuộc sống. 

Đối với trẻ  đặc biệt là trẻ ở lứa tuổi mầm non vốn sống kinh nghiệm của trẻ còn chưa nhiều nếu trẻ gặp những tình huống khó khăn trong cuộc sống trẻ sẽ rất ngỡ ngàng không biết ứng xử như thế nào hoặc những tình huống có thể nguy hiểm trẻ sẽ rất sợ hãi lo lắng. Vì vậy việc giáo dục kỹ năng sống đang dần trở thành nhu cầu cấp thiết mà các bậc cha mẹ cần trang bị cho con cái của mình, giúp trẻ thành công hơn trong cuộc sống. Vậy dạy trẻ kỹ năng sống là dạy như thế nào? Đó là một yêu câu quan trọng đối với các bậc cha mẹ cũng như chúng ta với vai trò là nhà giáo dục. 

           Tôi đã từng nghe nhà giáo dục người Ý Maria Montessori nói rằng:
“ Hãy để trẻ nhỏ tự do; hãy khuyến khích chúng, hãy để chúng chạy ra ngoài dưới trời mưa; hãy để chúng tháo giày khi tìm thấy một vũng nước; và khi cỏ trên cánh đồng ướt sương sớm, hãy để chúng chạy và dẫm lên cỏ bằng đôi bàn chân trần; hãy để chúng nghỉ ngơi yên bình khi cây cối mời gọi chúng ngủ dưới tán lá; hãy để chúng la hét và phá lên cười khi mặt trời đánh thức chúng dậy vào buổi sáng ” [4].

Như vậy dạy kỹ năng sống không chỉ dạy cho trẻ cách tránh các tình huống khó khăn mà quan trọng là chúng ta phải dạy trẻ cách xử lý khi gặp các tình huống khó khăn trong cuộc sống hàng ngày trẻ biết đối mặt và xử lý được, hay cách giao tiếp ứng xử với mọi người xung quanh.

Việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là quan trọng, giúp trẻ  làm chủ suy nghĩ, cảm xúc và hành động của mình, nhưng điều quan trọng hơn nữa là việc trẻ sẽ vận dụng những kỹ năng đó như thế nào trong cuộc sống. Việc áp dụng một cách linh hoạt các kỹ năng sống cần thiết vào cuộc sống sẽ giúp cho trẻ  có những nền tảng vững chắc trong việc tạo dựng tư thế chủ động sáng tạo của một đứa trẻ năng động. Đó cũng là cách giúp trẻ đối đầu và tìm cách vượt qua những áp lực tâm lý về công việc, học tập cũng như các mối quan hệ phức tạp khác trong cuộc sống. 

Việc dạy trẻ kỹ năng sống  còn giúp trẻ biết xử lý các tình huống trong từng hoàn cảnh cụ thể: Biết bày tỏ tình cảm phù hợp, đúng lúc, biết tránh những vật, những nơi không an toàn, gây nguy hiểm đến tính mạng và cách phòng tránh, tự lập trong các tình huống quen thuộc.

       Mặt khác giáo dục kỹ năng sống là một nội dung rất cần thiết để giúp trẻ khám phá thế giới tâm hồn mình một cách có định hướng, khiến trẻ quý trọng bản thân, nuôi dưỡng những giá trị sống nền tảng và hình thành những kỹ năng sống tích cực trong trẻ, giúp trẻ cân bằng cuộc sống từ đó xây dựng cho trẻ những kỹ năng sống hòa nhập với môi trường xung quanh. Ở mỗi một lứa tuổi thì trẻ cần có những sự tác động khác nhau đến kỹ năng sống của trẻ. Chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ từ lứa tuổi mầm non chính là cơ sở giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, là nền tảng cho quá trình học tập suốt đời của trẻ.

Nhận thức được ý nghĩa và tầm quan trọng của việc giáo dục kĩ năng sống cho trẻ nên tôi đã lựa chọn đề tài “Một số biện  pháp  rèn luyện kĩ năng sống cho trẻ 4-5 tuổi tại trường Mầm Non Nga Trung” để nghiên cứu trong năm học ………

1.2. Mục đích nghiên cứu

Nghiên cứu nhằm đưa ra các biện pháp rèn luyện kĩ năng sống cho trẻ 4-5 tuổi 

1.3. Đối tượng nghiên cứu

Trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi, lớp Hoa Ban, trường mầm non Nga Trung.

 1.4.Phương pháp nghiên cứu

Trong quá trình nghiên cứu đề tài tôi sử dụng các phương pháp sau:

+ Phương pháp nghiên cưú lý luận

+ Phương pháp quan sát 

+ Phương pháp nêu gương

+ Phương pháp đàm thoại

+ Phương pháp thực hành

2. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN

Dạy kỹ năng sống cho trẻ mầm non nhằm giúp trẻ có kinh nghiệm trong cuộc sống, biết được những điều hay làm không nên làm. Theo các chuyên gia giáo dục kỹ năng sống và kiến thức cơ bản sẽ tạo nền tảng tốt cho quá trình học hỏi, phát triển sau này của trẻ. Các bé được học kỹ năng từ sớm đúng phương pháp sẽ tự tin và nhanh nhẹn hơn trong cuộc sống.

Với đặc điểm tâm lý của trẻ mẫu giáo nhỡ là hành vi của chúng tương đối dễ xác định. Nếu động cơ vì xã hội chiếm ưu thế thì trẻ sẽ thực hiện những hành vi mang tính đạo đức tốt đẹp. Ngược lại nếu động cơ nhằm thoả mãn quyền lợi riêng chiếm ưu thế thì trong nhiều trường hợp trẻ sẽ hành động nhằm tìm kiếm những quyền lợi cá nhân ích kỷ, dẫn đến những sai phạm nghiêm trọng về quy tắc đạo đức xã hội [1]. 

  Vì vậy chúng ta cần giáo dục kỹ năng sống cho trẻ cần áp dụng những biện pháp giáo dục thích hợp, có hiệu quả nhằm thay đổi những cơ sở của nhân cách đã được hình thành một cách bất lợi này, trước hết phải cảm hoá trẻ bằng tình yêu thương, đồng thời lại đòi hỏi ở chúng sự yêu thương và quan tâm đến những người xung quanh, tạo ra những tình huống để gợi lên ở trẻ những hành vi đạo đức tốt đẹp.

Việc dạy kỹ năng sống cho trẻ là giúp trẻ làm chủ suy nghĩ, cảm xúc và hành động của mình, nhưng điều quan trọng hơn nữa là việc trẻ sẽ vận dụng những kỹ năng sống đó như thế nào trong cuộc sống. Việc áp dụng một cách linh hoạt các kỹ năng sống cần thiết vào cuộc sống sẽ giúp cho trẻ có những nền tảng vững chắc trong việc tạo dựng tư thế chủ động sáng tạo của một đứa trẻ năng động. Đó cũng là cách giúp trẻ đối đầu và tìm cách vượt qua những áp lực tâm lý về công việc, học tập cũng như các mối quan hệ phức tạp khác trong cuộc sống [2].

 Trong cuộc sống có rất nhiều kỹ năng sống khác nhau, nếu ta đưa tất cả các kỹ năng sống đó vào dạy trẻ thì sẽ không có hiệu quả. Chính vì vậy đòi hỏi mỗi giáo viên cần lựa chọn các kỹ năng sống sao cho phù hợp với từng lứa tuổi để dạy trẻ đạt hiệu quả cao.

Với trẻ 4-5 tuổi trẻ đã có kỹ năng tự phục vụ, kỹ năng thích nghi và kỹ năng tự bảo vệ. Vì vậy đòi hỏi giáo viên cần chú tâm để giúp trẻ có sự tự tin vào chính mình. Nghĩa là giúp trẻ cảm nhận được mình là ai, cả về trong cá nhân và trong mối qua hệ với người khác. Kĩ năng sống này luôn giúp trẻ cảm thấy tự tin trong mọi tình huống. [1].

Tạo cho trẻ môi trường để giao tiếp, ứng xử: đây là một trong những kĩ năng quan trọng nhằm liên kết các kĩ năng sống cơ bản khác. Trẻ cần biết thể hiện bản thân và diễn đạt ý tưởng của mình cho người khác hiểu. Trẻ cần cảm nhận được vị trí, kiến thức của mình trong thế giới xung quanh.

Dạy trẻ biết được cách hợp tác trong các hoạt động: bằng các trò chơi, câu chuyện bài hát, giáo viên giúp trẻ học cách cùng làm, cùng chơi với bạn bè. Đây là một đức tính cần thiết  đối với trẻ ở lứa tuổi này khả năng hợp tác sẽ giúp trẻ biết cảm thông và chia sẽ với bạn bè.

Như vậy, đối với trẻ mẫu giáo nhỡ 4 – 5 tuổi, tôi lựa chọn các kỹ năng phù hợp để đưa vào dạy trẻ với mục đích nhằm giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, độc lập, sáng tạo, linh hoạt, tự giác, dễ hòa nhập, dễ chia sẻ… hình thành nếp sống văn minh, có hành vi ứng xử, giao tiếp theo quy tắc, chuẩn mực phù hợp. Không những vậy, việc dạy trẻ kỹ năng sống  còn giúp trẻ biết xử lý các tình huống trong từng hoàn cảnh cụ thể: Biết bày tỏ tình cảm phù hợp, đúng lúc, biết tránh những vật, những nơi không an toàn, gây nguy hiểm đến tính mạng và cách phòng tránh, tự lập trong các tình huống quen thuộc.

2.2. THỰC TRẠNG

– Năm học ………tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp mẫu giáo nhỡ với tổng số học sinh là 26 cháu.

Trong quá trình thực hiện  giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tôi nhận thấy có một  số thuận lợi và khó khăn sau.

* Thuận lợi:

– Về phía nhà trường: