SKKN Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi

MỤC LỤC

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài:

Như chúng ta đã biết giáo dục kĩ năng sống cho trẻ đang là nhu cầu cấp thiết đối với thế hệ trẻ và đối với trẻ mầm non. Bởi đây là giai đoạn đặt nền móng đầu tiên để trẻ tự tin bước vào cuộc sống và các cấp học phổ thông. Nếu giáo dục kỹ năng sống tốt cho trẻ thì trẻ sẽ tích cực, chủ động, sáng tạo, tự tin, vững vàng trước mọi thử thách. Từ đó, trẻ phát triển toàn diện và bền vững sau này. Vì vậy, trong mục tiêu giáo dục và đào tạo ghi rõ hình thành cho trẻ những cơ sở ban đầu của nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa: Khỏe mạnh, nhanh nhẹn, phát triển hài hòa, cân đối, tự tin, sáng tạo, biết quan tâm, nhường nhịn, giúp đỡ mọi người, biết yêu thích và giữ gìn cái đẹp, thông minh, ham hiểu biết, thích khám phá, và trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của dân tộc. Việc bảo vệ và chăm sóc trẻ em là trách nhiệm của xã hội và của mỗi gia đình: “Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai” [1]. Giáo dục trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non, góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ sau này. Bác Hồ nói: “Không có giáo dục thì không nói gì đến kinh tế văn hóa” [2]. Sản phẩm của giáo dục là con người mà con người là mục tiêu, động lực của sự phát triển đất nước trong tương lai đó chính là thế hệ trẻ. Bậc học mầm non là nền tảng vững chắc để phát triển thế hệ tương lai của đất nước.

 Chính vì vậy, Việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ đóng một vai trò quan trọng và rất cần thiết để hình thành và phát triển tâm hồn trẻ thơ một cách có định hướng, giúp trẻ biết quý trọng bản thân mình, từ đó nuôi dưỡng những giá trị cuộc sống, giúp trẻ cân bằng cuộc sống trong các lĩnh vực: Nhận thức, thể chất, trí tuệ và thẩm mỹ, từ đó xây dựng cho trẻ những kỹ năng sống biết hòa nhập với môi trường xung quanh.

 Kỹ năng sống là những kỹ năng cần thiết cho hành vi đẹp, lành mạnh, là chiếc chìa khóa vàng cho sự sống còn, sự phát triển và sự thành công của mỗi con người. Có thể nói “Kỹ năng sống chính là phương tiện không thể thiếu để giúp trẻ tích cực, chủ động, sáng tạo, tự tin vững vàng trước mọi khó khăn thử thách” [3]. Dạy kỹ năng sống cho trẻ là dạy những thói quen sinh hoạt rất thường ngày trong giao tiếp và ứng xử trẻ với con người và sự vật xung quanh trẻ. Đó cũng là những cảm nhận, những cảm xúc của con người trước sự thay đổi của môi trường xung quanh.

Là giáo viên mầm non tôi luôn quan tâm, gần gũi, động viên, khích lệ, nắm vững những đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Thực tế tại lớp mẫu giáo (5 – 6 tuổi ), Các cháu rất mạnh dạn, tự tin, thích đến trường lớp và thích tham gia vào các hoạt động…. Song, để trẻ có kỹ năng sống tự tin trong môi trường tập thể thì còn nhiều hạn chế: Chẳng hạn như kỹ năng giao tiếp với mọi người xung quanh; kỹ năng học tập và làm việc theo nhóm bạn trong lớp, kỹ năng thích nghi với môi trường mới còn nhiều bỡ ngỡ và quan trọng là kỹ năng tự giải quyết các vấn đề thực tế, kỹ năng tự phục vụ của trẻ còn thiếu chủ động. Bởi trẻ được sự quan tâm, nuông chiều, bao bọc rất lớn của bố mẹ…. Một số trẻ chưa tự mặc quần áo, tự cất đồ dùng khi đến lớp, tự xúc ăn, đánh răng, rửa mặt…. Do đó, cần phải làm gì để hình thành kỹ năng sống tốt nhất cho trẻ là điều mà bản thân tôi luôn băn khoăn và suy nghĩ. Qua quá trình cho trẻ trải nghiệm tôi thấy trẻ rất hứng thú, tích cực tham gia mọi hoạt động. Tôi quyết định lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi Trường Mầm Non nga Thành, Huyện Nga Sơn, Tỉnh Thanh Hóa”. Làm đề tài nghiên cứu trong suốt năm học qua.

1.2. Mục đích nghiên cứu.

Nhằm cải tiến không ngừng nâng cao chất lượng hình thành và củng cố cho trẻ những kỹ năng cơ bản trong cuộc sống hàng ngày tại trường mầm non, từ đó giúp trẻ có thêm vốn kinh nghiệm, được trải nghiệm, được tích lũy để làm cơ sở cho trẻ có khả năng lĩnh hội những giá trị của cuộc sống, của con người giúp trẻ được phát triển toàn diện về các mặt đức, trí, thể, mỹ….

1.3. Đối tượng nghiên cứu.

Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi, Trường Mầm Non Nga Thành – Huyện Nga Sơn – Tỉnh Thanh Hóa. 

1.4. Phương pháp nghiên cứu

Trong đề tài này, Tôi đã sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau:

– Phương pháp quan sát sư phạm.

– Phương pháp dùng lời.

– Phương pháp thực hành trải nghiệm tại nhóm lớp.

– Phương pháp thống kê, xử lý số liệu.

– Phương pháp phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường.

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2.1. Cơ sở lí luận.

 Dạy kỹ năng sống cho trẻ là một nội dung giáo dục vô cùng quan trọng và cần thiết đối với chúng ta, dạy kỹ năng sống cho trẻ là nhằm giúp trẻ có những kinh nghiệm trong cuộc sống sau này của trẻ, trẻ biết được những điều mình nên làm và những điều mình không nên làm, trẻ biết được điều hay lẽ phải, biết được cái thiện, cái ác hướng tới chân, thiện, mỹ. Khi trẻ đã có kỹ năng sống ngay từ buổi đầu đời, sẽ là hành trang tiếp bước trong tương lai của trẻ.

 Câu thành ngữ: “Tiên học lễ, hậu học văn” của cha ông ta từ ngàn xưa đã để lại đến bây giờ vẫn còn nguyên giá trị thực tiễn. Lễ phép là nét đẹp văn hóa được đặt lên hàng đầu khi đánh giá về một con người. Trong thời đại hiện nay, sự phát triển của kinh tế – xã hội đang đặt ra những yêu cầu ngày càng cao đối với hệ thống giáo dục, đòi hỏi nền giáo dục phải đào tạo ra những con người “Phát triển về trí tuệ, cường tráng về thể lực, phong phú về tinh thần, trong sáng về đạo đức”[4]. Trong đó giáo dục kỹ năng sống là cốt lõi của nền tảng giáo dục.

Trẻ lứa tuổi mầm non là lứa tuổi đang hình thành và phát triển về mọi mặt, đặc biệt với trẻ 5- 6 tuổi, nhận thức cũng như về mặt giao tiếp, khả năng làm việc theo nhóm và ý thức tự biết tham gia vào các hoạt động cùng với các bạn trong lớp còn nhiều hạn chế. Do sự phát triển nền kinh tế  thị trường nhiều gia đình không có thời gian để trò chuyện vui chơi cùng con hoặc hạn chế việc tiếp xúc của con với mọi người xung quanh dẫn đến một số trẻ bị tự kỷ, thiếu tự tin, không mạnh dạn khi tham gia các hoạt động cùng các bạn trong lớp và trẻ có thể còn chưa tự mình làm một số việc đơn giản như tự thay quần áo, đánh răng, rửa mặt….Vì vậy, “Việc dạy kỹ năng sống cho trẻ đang trở thành vấn đề cấp bách và cần thiết trong hệ thống giáo dục nói chung và giáo dục mầm non nói riêng” [5].

Từ những cơ sở lý luận trên là một giáo viên phụ trách lớp 5 – 6 tuổi, Bản thân tôi nhận thấy rằng phải tìm tòi, học hỏi, đúc rút kinh nghiệm, nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Nhằm phát triển khả năng giao tiếp, khả năng thích nghi với cuộc sống sinh hoạt, với môi trường tự nhiên và xã hội. Trẻ biết tự phục vụ và tự bảo vệ bản thân, biết giải quyết những vấn đề cần thiết mà trẻ cần làm. Từ đó nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho trẻ góp phần thực hiện nhiệm vụ giáo dục chung của nhà trường.

2.2. Thực trạng của vấn đề:

Quá trình tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở lớp tôi gặp những thuận lợi và khó khăn sau:

1. Thuận lợi:

– Trường mầm non Nga Thành nằm trong vùng có điều kiện kinh tế tương đối ổn định. Nhân dân phần lớn sinh sống bằng nghề sản xuât nông nghiệp, kinh doanh, Nên trường được trang bị đầy đủ cơ sở vật chất.

      – Ban giám hiệu cũng như đồng nghiệp luôn cố gắng hoàn thành tốt mọi kế hoạch của nhà trường trong việc nâng cao sự phát triển nhận thức của trẻ với các hoạt động của trẻ ở trường nói chung và giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở lớp nói riêng. 

      – Trẻ đi học chuyên cần, trẻ khỏe mạnh nhanh nhẹn, tích cực tham gia vào các hoạt động của lớp.

      – Bản thân là một giáo viên trẻ, tôi nắm vững chuyên môn, có nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy, luôn nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ, tâm huyết với nghề ham học hỏi nâng cao chuyên môn nghiệp vụ.  

      – Đa số phụ huynh rất quan tâm đến việc học tập của các cháu, trong đó sự phối kết hợp chặt chẽ giữa giáo viên và phụ huynh trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ luôn được phụ huynh ủng hộ và thống nhất cao.

1. Khó khăn:

 Bên cạnh nhưng thuận lợi nêu trên trong quá trình giáo dục trẻ tôi còn gặp không ít những khó khăn sau:

      – Trang thiết bị hiện đại chưa được đầu tư đầy đủ và đồng bộ.

      – Số lượng trẻ nam trong lớp tương đối đông chiếm 2/3 tổng số trẻ cả lớp nên việc rèn các kỹ năng sống cho trẻ sẽ gặp nhiều khó khăn. 

      – Trẻ bị ảnh hưởng bởi cuộc sống hiện đại như: Internet, tivi, các trò chơi điện tử…

      – Trẻ được sống trong môi trường quá bao bọc khiến trẻ quen dựa dẫm, không có tính tự lập, ích kỷ, lãnh cảm với môi trường xung quanh.

      – Trẻ chưa biết tự bảo vệ mình trước những tình huống nguy hiểm và nơi nguy hiểm.