SKKN Một số kinh nghiệm để dạy tốt môn Tin học 6

1. Mở đầu

1.1 Lý do chon đề tài. 

Những thành tựu của công nghệ thông tin trong những năm vừa qua đã và đang tạo nên những biến đổi to lớn đối với sự phát triển mọi mặt của xã hội. Một số nước đã bắt đầu chuyển từ nền văn minh công nghiệp sang nền văn minh thông tin. Kiến thức về công nghệ thông tin đã trở thành một trong những yếu tố của văn hoá phổ thông. Kĩ năng về máy tính được xếp ngang với những kĩ năng truyền thông như đọc, viết, tính toán,…

Công nghệ thông tin là một trong các phương tiện quan trọng nhất của sự phát triển, đang làm biễn đổi sâu sắc đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục của thế giới trong đó có Việt Nam. Chúng ta đang ở trong thời đại thông tin kỹ thuật số, Thời đại Internet. 

Ngày nay, kiến thức và kĩ năng công nghệ thông tin đã trở thành nhu cầu thiết yếu với mọi công dân toàn cầu, đối với mọi lứa tuổi và mọi lĩnh vực. Không những thế thông qua Tin học (cụ thể là Internet) một cách gián tiếp học sinh có thêm nhiều cơ hội tiếp thu kiến thức mới. 

Những năm gần đây ở cấp THCS Tin học là môn học tự chọn ở tất cả các lớp của bậc học.

   Qua thời gian trực tiếp giảng dạy môn Tin học lớp 6 tại trường THCS Mỹ Tân, xã Mỹ Tân, huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hoá bản thân tôi nhận thấy rằng nhiều học sinh còn yếu về kĩ năng thực hành trên máy. Thậm chí còn có một số học sinh còn ngại thực hiện các thao tác trên máy mà chủ yếu là quan sát các học sinh khác trong nhóm thực hành (học sinh khá-giỏi). Do vậy các tiết thực hành ít khi đạt yêu cầu chất lượng.

Do học sinh mới bước vào lớp 6 chưa bắt kịp được phương pháp dạy, cách học ở bậc THCS, do môn tin học 6 mới được áp dụng vào nhà trường nên học sinh còn bỡ ngỡ gây khó khăn cho việc dạy và học môn tin học 6.

Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho môn học chưa được đảm bảo. Phòng máy nhà trường chưa đạt chuẩn, phụ huynh chưa đầu tư hợp lý cho việc học của con do điều kiện kinh tế khó khăn. Đây cũng là một nguyên nhân gây khó khăn cho việc dạy và học cho môn tin học 6.

Trong thời đại hiện nay có nhiều quan điểm mới về đổi mới giáo dục, yêu cầu của xã hội càng ngày càng đỏi hỏi cao hơn về chất lượng giáo dục, nhất là trong thời điểm Bộ Giáo dục và Đào tạo đang thực hiện chủ trương đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đòi hỏi giáo viên phải không ngừng đổi mới phương pháp dạy học phù hợp với tình hình mới, chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin. 

Việc khai thác tốt các hình ảnh và mô hình đưa ra thông qua phương pháp dạy học trực quan trong quá trình dạy học không chỉ giúp học sinh tiếp thu kiến thức mới nhanh hơn, hiệu quả hơn mà còn rèn luyện kỹ năng quan sát, phân tích, dự đoán, so sánh, khái quát, kỹ năng vận dụng để học sinh nâng cao kỹ năng kiến thức và có hứng thú hơn đối với môn học.

Mặc dù điều kiện cơ sở vật chất chưa đảm bảo cho việc dạy và học nhưng vẫn phải đảm bảo được chất lượng giáo dục, đáp ứng được yêu cầu của xã hội. 

Từ các lý do trên tôi đã tìm tòi, nghiên cứu, áp dụng đúc rút ra sáng kiến kinh nghiệm: “Một số kinh nghiệm để dạy tốt môn Tin học 6”.

1.2 Mục đích nghiên cứu: 

+ Tìm ra một số biện pháp dạy học có hiệu quả vào việc dạy môn Tin học 6 trong bậc THCS, nhằm nâng cao chất lượng dạy và học.

1.3 Đối tượng nghiên cứu:

+ Học sinh trường THCS Mỹ Tân.

1.4 Phương pháp nghiên cứu:

+ Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết; 

+ Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin;

+ Phương pháp thống kê, xử lý số liệu.

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm

  2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm:

Trong vài thập kỷ gần đây, đã có sự bùng nổ về thông tin hay gọi là thời đại thông tin. Cùng với  việc sáng tạo ra hệ thống công cụ mới, con người cũng đã tập trung trí tuệ từng bước xây dựng ngành khoa học tương ứng để đáp ứng những yêu cầu khai thác tài nguyên thông tin. Trong bối cảnh đó, ngành Tin học được hình thành và phát triển thành một ngành khoa học độc lập với các nội dung, mục tiêu, phương pháp nghiên cứu riêng và ngày càng có nhiều ứng dụng trong hầu hết các lĩnh vực hoạt động của xã hội loài người.

Tin học được đưa vào nhà trường, vào giáo dục của nước ta nhằm giúp học sinh chúng ta theo kịp với trình độ phát triển của khu vực và thế giới. Đưa Tin học vào nhà trường nói chung và THCS nói riêng là một việc làm cần thiết để các em làm quen và tiếp cận với công nghệ khoa học tiên tiến. 

Hoạt động nhận thức của con người là từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng. Đối với học sinh lớp 6 khi học bộ môn Tin học cũng không thể làm trái với nhận thức đó. Việc dạy tin học trong nhà trường hiện nay đối với nước ta không phải là dễ, vì Tin học gắn liền với một công cụ riêng của môn học là máy tính. “Tin học là ngành khoa học nghiên cứu các quá trình có tính chất thuật toán nhằm mô tả biến đổi thông tin. Là khoa học dựa trên máy tính điện tử nghiên cứu cấu trúc,  các tính chất chung của thông tin, các quy luật và phương pháp thu thập, lưu trữ, tìm kiếm thông tin, xử lý thông tin một cách tự động chính xác qua công cụ là máy tính điện tử”. Vậy làm thế nào để cho học sinh dễ hiểu một cách nhanh chóng chính xác và có kĩ năng thực hành là một nhiệm vụ rất quan trọng của người giáo viên dạy Tin học hiện nay.

Trong việc giảng dạy Tin học lý thuyết thường đi đôi với thực hành. Thông qua tiết thực hành ở phòng máy vi tính sẽ giúp học sinh lĩnh hội và củng cố các kiến thức, kĩ năng, thao tác trên máy tính … mà học sinh tiếp thu qua học lý thuyết trên lớp.

Môn tin học ở bậc THCS bước đầu giúp học sinh làm quen với một số kiến thức ban đầu về công nghệ thông tin như: Một số bộ phận của máy tính, một số thuật ngữ thường dùng, rèn luyện một số kỹ năng sử dụng máy tính, …

Hình thành cho học sinh một số phẩm chất và năng lực cần thiết cho người lao động hiện đại như:

+ Bước đầu hình thành năng lực tổ chức và xử lý thông tin.

+ Có ý thức và thói quen sử dụng máy tính trong hoạt động học tập, lao động xã hội hiện đại.

+ Có thái độ đúng khi sử dụng máy tính và các sản phẩm Tin học.

+ Bước đầu hiểu khả năng ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập.

+ Có ý thức tìm hiểu công nghệ thông tin trong các hoạt động xã hội.

+ Góp phần hình thành và phát triển tư duy thuật giải.

Trong chương trình tin học THCS thì một số bài học được phân bố xen kẽ giữa các bài vừa học, vừa chơi. Điều đó sẽ rèn luyện cho học sinh óc tư duy sáng tạo trong quá trình chơi những trò chơi mang tính bổ ích giúp cho học sinh thư giãn sau những giờ học căng thẳng ở lớp.

Chính vì thế giáo viên là cầu nối giúp cho học sinh làm quen nhiều với máy tính thông qua tiết thực hành Tin học. Nếu có thể vận dụng tốt ưu thế của tiết thực hành thì có thể nâng cao hứng thú với môn Tin học.