SKKN Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 4 học tốt phần mềm đồ họa Paint

Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU

1. Đặt vấn đề

 Để bắt kịp với xu thế phát triển, hội nhập toàn cầu, ngành Giáo dục Việt Nam đang ngày một hội nhập cùng thế giới. Mục tiêu của hệ thống giáo dục nước ta hiện nay là giáo dục học sinh phát triển toàn diện cả về trí lực và thể lực, đảm bảo chất lượng giáo dục đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội, đổi mới đất nước. Hiểu rõ tầm quan trọng của giáo dục hiện đại là đào tạo ra những con người có thể bắt kịp xu thế hội nhập toàn cầu và môn tin học là một công cụ đắc lực cho quá trình đó. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã, đang và không ngừng nâng cao chất lượng dạy và học môn tin học thông qua việc đổi mới toàn diện.

– Dạy và học Tin học ở bậc Tiểu học là một môn học rất mới mẻ với học sinh, nên việc đổi mới phương pháp dạy học nhằm đem lại kết quả tót nhất đang là vấn đề cần thiết. Để học sinh sau khi hoàn thành chương trình Tiểu học có khả năng sử dụng bàn phím soạn thảo và các phần mềm: Paint, phần mềm giải toán, một cách thành thục đang là một thách thức lớn của những người làm công tác giáo dục. Nhằm thực hiện mục tiêu trên, cần cho học sinh được học môn Tin học từ lớp 3, nhằm tạo ra tính liên tục và liên thông trong đào tạo tin học.

Tin học là môn học có sự kết hợp với những môn học khác nhằm phát triển tư duy, nâng cao khả năng nhận thức và kĩ năng học tập như Toán, Âm nhạc, Mĩ thuật. Trong các phần mềm được giới thiệu trong môn Tin học, có phân môn học vẽ trên phần mềm Paint là phần có sự kết hợp chặt chẽ với môn Mĩ thuật, đòi hỏi các em khi học vẽ tranh cần phải có kiến thức cơ bản của môn Mĩ thuật đồng thời phải có kiến thức về sử dụng chuột, máy tính cũng như kiến thức cơ bản về việc sử dụng công cụ và kĩ năng trên máy tính.

Qua quá trình quan sát, tôi nhận thấy việc sử dụng phần mềm Paint để vẽ một bức tranh là việc khó của các em, thay vì dùng bút chì và giấy thì các em phải dùng chuột để hoàn thành bức tranh đó là điều không dễ dàng đối với các em, từ thực trạng học và thực hành của học sinh, tôi nhận thấy bên cạnh các em chăm ngoan học tốt, thì còn nhiều em chưa có hứng thú trong học tập, thao tác còn chậm, chưa nắm vững được một số thao tác trên phần mềm Paint, để tìm ra giải pháp nhằm phát huy được hết khả năng của học sinh trong các năm học, bản thân tôi chọn đề tài: “Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 4 học tốt phần mềm đồ họa Paint” với mong muốn học sinh học phần mềm đồ họa Paint đạt kết quả tốt hơn, nâng cao kỹ năng vẽ hình và sử dụng chuột cho học sinh khối lớp 4.

1. Mục đích nghiên cứu

Phần mềm đồ họa Paint là phần mềm giúp học sinh học vẽ trên máy tính, đây là phần mềm yêu cầu kĩ năng sử dụng chuột kết hợp thành thạo với kĩ năng sử dụng bàn phím, tính sáng tạo và khả năng thẩm mĩ cao đối với học sinh, với đề tài “Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 4 trường tiểu học Lê Hồng Phong học tốt phần mềm đồ họa Paint” nhằm cung cấp một số biện pháp giúp các em học tốt hơn Phần học em tập vẽ.

Xây dựng cơ sở lý luận của việc đưa bộ môn Tin học vào chương trình phổ thông. Đưa ra các thực trạng về cơ sở vật chất, giáo viên, về việc học và thực hành ứng dụng trên phần mềm Paint của học sinh tại trường Tiểu học Lê Hồng Phong trước khi áp dụng các giải pháp. 

Tìm hiểu yêu cầu chuẩn kiến thức, kĩ năng về sử dụng phần mềm đồ họa được đưa vào chương trình Tin học Tiểu học khối 3, 4. 

Tìm hiểu về phần mềm Paint được ứng dụng vào chương trình Tin học Tiểu học khối 3, 4. 

Đưa ra các biện pháp để hướng dẫn học sinh học và thực hành tốt trên phần mềm Paint, đồng thời kết hợp với năng khiếu mỹ thuật để vẽ những hình mẫu, bức tranh theo yêu cầu, tự do thể hiện những ý tưởng sáng tạo. 

Hình thành cho học sinh một số phẩm chất và năng lực cần thiết cho người lao động hiện đại, học sinh ứng dụng trong môn Mĩ thuật, học được từ môn Mĩ thuật để vẽ những hình ảnh sao cho sinh động hài hòa thẩm mĩ, trong chương trình Tin học ở bậc tiểu học được phân bố xen kẽ giữa các bài vừa học vừa chơi. Điều đó giúp cho học sinh cách tư duy sáng tạo trong quá trình chơi những trò chơi mang tính bổ ích, giúp cho học sinh thư giãn sau những giờ học căng thẳng ở lớp,….

Một số phương pháp và hình thức tổ chức dạy học lý thuyết và thực hành phần mềm Paint 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu về chuẩn kiến thức, kĩ năng về sử dụng phần mềm đồ họa trong chương trình tin học 4. 

Tìm hiểu các kiến thức về phần mềm Paint. 

Học  sinh khối 4 trường TH Lê Hồng Phong

Nội dung trong sách luyện tập Tin học lớp 4 tập 1. Phần 1. Công cụ vẽ Paint.

Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1. Cơ sở lí luận của vấn đề

•    Nghị quyết 40/2000/QH10 và chỉ thị 14/2001CT-TT ngày 09/12/2000 về việc đổi mới chương trình giáo dục phổ thông: nội dung chương trình là tích cực áp dụng một cách sáng tạo các phương pháp tiên tiến, hiện đại, ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy và học. Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng một đề án tổng thể đổi mới chương trình giáo dục phổ thông trình Chính phủ phê duyệt trong tháng 7 năm 2001; trong đó bao gồm cả vấn đề cải tiến tổ chức giảng dạy và học tập ngoại ngữ, tin học trong nhà trường phổ thông; những định hướng về việc thiết kế mục tiêu, chương trình giáo dục, chuẩn kiến thức và kế hoạch dạy học cho trường trung học phổ thông kỹ thuật. 
• Chỉ thị số 2699/CT-BGDĐT ngày 06/09/2017 về việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy, học và quản lý giáo dục tiếp tục triển khai hiệu quả. Đề án tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và hỗ trợ hoạt động dạy học, nghiên cứu khoa học góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Áp dụng mạnh mẽ các phương pháp học trực tuyến thông qua bài giảng E – Learning của các môn học đã được tổ chức thiết kế qua các năm học, kết hợp giữa phương pháp học truyền thống với học trực tuyến để tạo thuận lợi cho nhiều người học tập nâng cao chất lượng nghề nghiệp, đáp ứng yêu cầu thị trường lao động trong bối cảnh hội nhập quốc tế và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
• Cơ sở thực tiễn 

Hiện nay trường tiểu học Lê Hồng Phong được học môn Tin học theo nội dung chương trình môn Tin học được dạy theo bộ sách Luyện tập Tin học dành cho học sinh học từ lớp 3, do nhà xuất bản giáo dục Việt Nam sản xuất.

Nhà trường đã được trang bị 02 phòng máy tính với 30 máy dành cho học sinh nhằm đáp ứng nhu cầu thực hành bài học trên máy tính để các em  biết cách thao tác máy tính và hoàn thành bài thực hành tốt hơn.

Phương pháp dạy học tích cực chính là một phương pháp dạy học mà giáo viên sẽ đóng vai trò là người đưa ra những gợi ý mở về một vấn đề nào đó, sau đó sẽ thảo luận cùng với học sinh để tìm được ra mấu chốt của vấn đề này và những thứ liên quan.

Nền tảng của phương pháp này là sự sự chủ động tìm tòi, sáng tạo, tư duy của học sinh, giáo viên chỉ là một người gợi mở ra vấn đề và dẫn dắt học sinh.

Nói theo một cách khác, với phương pháp dạy học này giáo viên sẽ không truyền đạt hết tất cả kiến thức mà mình có cho học sinh mà sẽ chỉ truyền đạt kiến thức thông qua những dẫn dắt sơ khai để kích thích học sinh tìm hiểu và khám phá những kiến thức đó.

1. Thực trạng vấn đề: 

Thực trạng học sinh lớp 4 học phần mềm đồ họa Paint

Thực trạng chung: Tin học là môn học mới, khó học, có nhiều khái niệm trừu tượng, nhiều thuật ngữ chuyên ngành và ngôn ngữ tiếng Anh, vì vậy học sinh khó hiểu, khó hình dung và còn xa lạ với học sinh Tiểu học, nhưng đối với phần mềm Paint, các công cụ trong phần mềm tuy dùng ngôn ngữ tiếng Anh nhưng vẫn có hình ảnh minh họa cho các công cụ nên các em sẽ dễ dàng hơn trong việc nhận thức được các công cụ vẽ. 

Bước đầu phần mềm đồ họa Paint được coi là phần mềm khó đối với học sinh lớp 3, các em chưa bao giờ được tiếp xúc với bất kì phần mềm nào tương tự. Tuy nhiên khi lên lớp 4, trở lại với phần mềm các em rất hứng thú và tiếp thu nhanh nhờ các công cụ hỗ trợ vẽ, tô màu. Phần mềm đồ họa Paint là một ứng dụng đồ họa máy tính đơn giản được bao gồm trong tất cả các phiên bản của Windows, trong hệ điều hành Windows 7 giao diện của phần mềm Paint có nhiều đổi mới hơn so với giao diện cũ ở Windows XP, công cụ và cách vẽ hình cũng giúp học sinh căn chỉnh phù hợp cân đối hơn. Với giao diện mới đó các em học sinh nhanh chóng được thu hút bởi các tính năng vẽ thuận tiện. Phần mềm còn cung cấp cho các em các công cụ vẽ để các em tạo ra được nhiều hình ảnh sinh động, hài hòa, thẩm mĩ từ đó luyện cho các em khả năng tư duy sáng tạo, bước đầu hình thành các thao tác sử dụng máy tính và giúp các em thư giãn sau những giờ học căng thẳng.

•  Thực trạng học sinh lớp 4 trường tiểu học Lê Hồng Phong

* Thuận lợi:

Nhà trường trang bị đầy đủ cơ sở vật chất để phục vụ cho việc dạy và học 
môn Tin học. 

Giáo viên được đào tạo chuyên môn về Công nghệ thông tin. Học sinh được chuẩn bị tương đối đầy đủ công cụ học tập (Máy tính để bàn, phần mềm ứng dụng Paint, sách giáo khoa Luyện tập Tin học dùng cho học sinh học từ lớp 3). 

Được sự đầu tư của các cấp, các ban ngành nên nhà trường đã có 02 phòng tin học với các thiết bị máy móc, trang thiết bị phục vụ dạy học cho môn Tin học, giáo viên được đào tạo bài bản trong môi trường sư phạm, có đủ kiến thức về môn Tin học, đáp ứng đúng nhu cầu dạy học, thường xuyên được bồi dưỡng chuyên môn qua các buổi học về chuyên môn cũng như rút ra các kinh nghiệm dạy học từ những tiết dạy được dự giờ cũng như dự giờ các giáo viên khác và tự học để cập nhật kịp thời theo sự phát triển của công nghệ thông tin.

Tin học là môn học mới, trực quan, sinh động giúp học sinh khám phá nhiều lĩnh vực, cũng như hỗ trợ cho các em học tốt các môn học khác. Học sinh rất thích thú học môn Tin học, đặc biệt là giờ học thực hành.

Tùy từng bài học mà giáo viên hướng dẫn học sinh học và thực hành theo nhiều hình thức khác nhau để tạo hứng thú và thu hút học sinh chú ý vào bài học, từ đó học sinh sẽ hiểu bài và thực hành đạt kết quả cao hơn. Trong phần mềm Paint giáo viên có thể sử dụng các hình thức dạy học như quay video chậm để hướng dẫn vẽ từng phần trong hình vẽ, mở trực tiếp phần mềm để hướng dẫn học sinh cách chọn công cụ và chỉnh sửa các nét vẽ, tạo bài giảng bằng Powerpoint khi dạy lý thuyết và liên kết với phần mềm Paint mỗi khi hướng dẫn các em thực hành bằng nút lệnh Hyperlink trong bài giảng Powerpoint.

Khó khăn

Tin học là một môn học mới chưa có nhiều kinh nghiệm và về lý luận cũng như thực tế cho việc giảng dạy trong nhà trường phổ thông. Một vài em tiếp thu các kiến thức về môn Tin học còn chậm, nhiều gia cảnh của các em còn khó khăn vì vậy các em chưa có cơ hội tiếp xúc máy tính nhiều nên chưa biết tự tìm hiểu