SKKN Một số kinh nghiệm làm tốt công tác chủ nhiệm ở lớp 2

A. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Bác Hồ dạy giáo dục là sự nghiệp “trồng người”. Giáo dục góp phần trọng trách đào tạo con người mới Xã hội chủ nghĩa “ vừa hồng vừa chuyên”. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, giáo dục là quốc sách hàng đầu, là nền tảng để phát phát triển đất nước, tạo tiền đề cho tương lai đang trên đà hội nhập với nền kinh tế thế giới. Vì vậy, ngành giáo dục chúng ta cần chú trọng việc đào tạo năng lực cho đất nước, việc đào tạo này bắt đầu từ đâu? Tất nhiên có ngôi nhà vững chắc thì cần có một nền móng vững chắc. Ngay từ trường Tiểu học, học sinh phải được học đầy đủ các môn học để phát triển toàn diện. Chính vì vậy mỗi người giáo viên chủ nhiệm phải nhận thức đúng đắn về vai trò của mình , vì người giáo viên Tiểu học hầu như chịu hoàn toàn trách nhiệm về lớp mình phụ trách. Đặc biệt giáo viên Tiểu học là một trong những “Thần tượng” của học sinh, là tấm gương sáng để các em noi theo. Trong các giờ tới trường luôn ở cạnh các em, kiểm tra, theo dõi được từng hành vi nhỏ của các em. Bằng tấm gương của mình kết hợp với việc truyền thụ những giá trị chuẩn mực thể hiện nội dung các môn học, giáo viên Tiểu học còn góp phần to lớn trong việc hình thành và phát triển nhân cách trẻ thông qua công tác chủ nhiệm lớp.
Hưởng ứng phong trào vận động “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phát động. Mỗi giáo viên những không ngừng đổi mới nội dung và phương pháp dạy học sao cho phù hợp với quá trình hội nhập và phát triển của đất nước mà còn không ngừng đổi mới cách tổ chức,quản lý lớp học, nhất là bậc Tiểu học để các em đến trường với tâm trạng thoải mái, vui tươi, tạo không khí lớp học đầm ấm, nhẹ nhàng để tất cả học sinh không phải “sợ” đến trường mà các em luôn cảm nhận được: “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”.. Xuất phát từ thực tế cũng như những gì tôi đã làm, tôi luôn tâm niệm làm sao để xây dựng được một tập thể vững mạnh? nhân cách học sinh được hình thành và phát triển bằng con đường nào? làm sao để dạy dỗ, giáo dục các em trở thành người hữu ích cho xã hội, xứng đáng với hình ảnh đẹp mà xã hội cũng như đồng chí Phạm Văn Đồng đã nói: “Nghề dạy học là nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý vì nó tạo ra những con người sáng tạo”. Để thực hiện điều này, tôi quyết tâm làm tốt công tác chủ nhiệm lớp. Vì vậy trong năm học …….., tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Một số kinh nghiệm làm tốt công tác chủ nhiệm ở lớp 2”.

2. Mục đích nghiên cứu
Giúp người giáo viên chủ nhiệm có điều kiện gần gũi với học sinh, hiểu
học sinh hơn để từ đó giáo dục các em ngày càng tiến bộ hơn.
Học sinh không còn tâm lý ngại gần gũi, ngại tiếp xúc với giáo viên chủ
nhiệm lớp, tạo điều kiện để học sinh phát huy tối đa những khả năng vốn có
của mình trong học tập cũng như mọi hoạt động của lớp, của trường.
3. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp, cách thức để làm tốt công tác chủ nhiệm.
4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp điều tra, trực quan, nêu gương, hỏi đáp.
Phương pháp nghiên cứu sản phẩm của hoạt động.
Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
B. NỘI DUNG
1. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Hoạt động giáo dục trong bất kì hoàn cảnh nào, giai đoạn nào thì vai trò của người thầy cũng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và sự tiến bộ của học sinh. Nhất là người giáo viên chủ nhiệm lớp ở bậc Tiểu học. Công tác chủ nhiệm lớp chiếm một vị trí hết sức quan trọng trong nhà trường. Nó quyết định đến chất lượng giáo dục toàn diện của học sinh. Đặc biệt ở bậc Tiểu học mỗi giáo viên phải trực tiếp giảng dạy và phụ trách một lớp, là người quyết định chất lượng giáo dục về đức, trí, thể, mỹ của các em trong lớp đó nên công tác chủ nhiệm lớp càng được quan tâm hơn.
Với mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện có đạo đức tri thức, nhân cách, sức khoẻ, thẩm mỹ và có kü năng tốt đòi hỏi người giáo viên phải năng động sáng tạo, tìm tòi những giải pháp tốt nhất để đạt hiệu quả giáo dục cao nhất.
Xác định rõ vai trò trên, bản thân tôi trong những năm qua đã không ngừng phấn đấu, rèn luyện, học hỏi để làm tốt công tác chủ nhiệm của mình.
Như chúng ta đã biết, trường học là nơi đào tạo thế hệ trẻ trở thành con người mới, có trình độ, nhân cách, kü năng sống. Trong những năm gần đây ngành giáo dục đang tập trung đổi mới phương pháp dạy học nên công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên Tiểu học càng được chú trọng hơn. Chính vì thế đòi hỏi người giáo viên không những phải có trình độ chuyên môn vững vàng mà phải biết tổ chức, quản lý học sinh trong các hoạt động giáo dục. Ngoài ra cần phải có hiểu biết sâu sắc về tình hình, điều kiện, hoàn cảnh của mỗi em để từ đó có biện pháp thích hợp giúp các em có ý thức tự giác, chấp hành tốt nội quy lớp học, chủ động tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng.
Công tác chủ nhiệm lớp có thể hiểu là hệ thống những kế hoạch, những biện pháp mà giáo viên đã đưa ra nhằm tổ chức hướng dẫn học sinh thực hiện tốt những nhiệm vụ của người học sinh, của nhà trường, của Đội, của lớp…
2. Thực trạng
Có thể thấy hầu hết các giáo viên chủ nhiệm đều làm tốt công tác chủ nhiệm lớp, nhiệt tình trong giảng dạy và giáo dục học sinh. Tuy nhiên đâu đó vẫn còn một số giáo viên chưa thật nhiệt tình, tâm huyết với công tác chủ nhiệm, đôi khi tư tưởng “tối ngày đầy công”, hoặc suy nghĩ cũng chỉ dạy lớp đó một năm sang năm lại gi¸o viªn khác dạy, cũng có một số giáo viên đặc biệt là những giáo viên trẻ mới ra trường còn thiếu kinh nghiệm nên còn lúng túng trong việc tổ chức và quản lí lớp học. Vào đầu mỗi năm học, một số giáo viên chủ nhiệm cũng đã có tiến hành khảo sát, điều tra các đối tượng học sinh nhưng chỉ mới dừng lại ở mức theo yêu cầu và theo mẫu biểu bảng ở sổ chủ nhiệm, chưa đi sâu đi sát vào từng đối tượng cụ thể để đề ra những biện pháp giáo dục phù hợp.
Một số giáo viên chưa có kinh nghiệm trong việc xây dựng, chỉ đạo bộ máy quản lí lớp có năng lực để giúp đỡ, hỗ trợ giáo viên trong quá trình quản lí chỉ đạo lớp. Việc phối kết hợp giữa giáo viên chủ nhiệm với gia đình học sinh và các tổ chức đoàn thể khác còn chưa thường xuyên, liên tục.
Chưa chú trọng cho học sinh học tập một cách nghiêm túc nội quy của nhà trường, của lớp. Một số giáo viên chủ nhiệm còn xem nhẹ tầm quan trọng của một giờ sinh hoạt lớp vào cuối tuần.
a. Thuận lợi
Bản thân được đào tạo sư phạm chính quy trên chuẩn, có thâm niên cũng như kinh nghiệm trong công tác giảng dạy và chủ nhiệm lớp. Luôn nhận được sự giúp đỡ của Ban giám hiệu, Chuyên môn Nhà trường và sự ủng hộ nhiệt tình của đồng nghiệp. Luôn tạo điều kiện cho bản thân tôi vững bước trong quá trình công tác. Nghiêm túc, nhiệt tình, hết lòng yêu thương, dạy dỗ học sinh. Được Chuyên môn nhà trường, đồng nghiệp, phụ huynh, học sinh tin yêu.
Hầu hết học sinh lớp tôi đều ngoan, lễ phép, hòa nhã và thân thiện với thầy cô và bạn bè, có ý thức học. Đa số phụ huynh quan tâm đến việc học tập của con em mình, luôn động viên nhắc nhở, chuẩn bị đầy đủ sách vở, đồ dùng học tập cho các em trước khi đến lớp .
b. Khó khăn
Năm học …….., tôi được BGH nhà trường phân công chủ nhiệm và trực tiếp giảng dạy lớp 2C, lớp có tổng số học sinh là 26 em, trong đó có 13 em nam và 13 em nữ. 100% các em đều là con gia đình nông nghiệp nên việc quan tâm, chăm lo đến học tập của các bậc phụ huynh đối với các em còn nhiều hạn chế. Nhiều em bố mẹ đi làm ăn xa gửi các em ở nhà với ông bà đã già yếu. Một số em có hoàn cảnh kho khăn : Mồ côi cha , mẹ đi làm ăn xa nên phải ở với bà (em Nguyên Thiên An , em Lê Thị Huyền Trang) hoặc có những em bố mẹ chia tay nhau khi các em còn rất nhỏ.( em Nguyễn Thị Hông Ngọc) … Với điều kiện hoàn cảnh sống của các em như vậy, dẫn đến các em bị thiếu hụt đi một phần tình cảm của người thân cũng như thiếu đi sự chăm sóc dạy dỗ của cha hoặc mẹ. Nên cách sống và tính cách của các em khác với các bạn trong lớp. Ví dụ em Nguyễn Thị Hồng rất ít nói, không tham gia chơi cùng các bạn . Nếu có ai hỏi đến là em lại khóc, khi muốn đi vệ sinh em cũng khóc….
Trên thực tế khi đi học rất nhiều em còn thiếu sách vở đồ dùng : Giờ toán quên Sachs Khoa , giê tập đọc quên sách Tiếng Việt; giờ viết không có bút…, gia đình quên nhắc nhở v.v… Vì vậy, các em không hoạt động học tập cùng các bạn, làm ảnh hưởng đến không khí học tập của cả lớp. Do đó, cần hình thành nề nếp vµ tËp cho c¸c em, tạo thói quen cho học sinh giờ nào việc nấy là việc làm cần thiết không thể thiếu được.
Nhiều em chưa có định hướng vì tâm lý lứa tuổi còn nhỏ lại chưa bao giờ được uốn nắn trong việc học tập nên khi giáo viên hỏi, các em thường trả lời tự do, lúc giáo viên chưa cho phép hoặc có em đã biết giơ tay xin phát biểu, nhưng chưa đúng cách ….
Từ những khó khăn và thuận lợi trên. Thiết nghĩ để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp, xây dựng một tập thể lớp vững mạnh, đạt được các chỉ tiêu mà nhà trường giao cho, đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm phải áp dụng nhiều biện pháp, từ khâu tổ chức, giáo dục đến tác động vào từng cá nhân và tập thể. Quá trình đó cũng không phải diễn ra trong một hai ngày mà là quá trình tác động lâu dài, thường xuyên.

3. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
Để các em có sự chuyển biến về học tập tốt hơn lên trong từng tuần, từng tháng và từng học kì. Giáo viên cần chú ý xác định rõ học lực và hoàn cảnh từng em, đề ra yêu cầu cụ thể, có hướng giúp đỡ học sinh cá biệt.
Rèn nếp trong từng môn, từng ngày, từng tuần, hàng tháng (nếu các em chưa thực sự có ý thức – phải sửa nắn kịp thời). Tuy nhiên, trong từng tiết học mục đích của giáo viên là đảm bảo chất lượng dạy và học – học sinh thực sự học mà vui, vui mà học, không khí học tập không căng thẳng mà sôi nổi, vui trong sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh phải có nề nếp trong học tập của từng môn.
Do vậy , người giáo viên phải thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy, gây hứng thú học tập cho học sinh để việc học tập trở thành niềm vui, tạo không khí học tập phấn khởi hăng say cho học sinh. Có như vậy các em mới có hứng thú trong học tập, đồng thời giáo viên vẫn đảm bảo việc duy trì nề nếp cho học sinh trong học tập.
Từ các phương hướng và mục đích trên tôi tiến hành bằng các biện pháp cụ thể như sau:
Biện pháp 1- Điều tra, tìm hiểu lớp mình phụ trách
Ngay sau khi nhận lớp, trước tiên tôi tìm hiểu hoàn cảnh, đặc điểm tâm sinh lí, nhân cách, những ưu điểm, hạn chế của từng học sinh trong lớp , qua quá trình học tập của từng học sinh thông qua bài thi, bài kiểm tra và kết quả học tập của học sinh năm trước qua sổ học bạ, sổ liên lạc. Qua trao đổi trò chuyện trực tiếp hoặc gián tiếp với học sinh thông qua các buổi sinh hoạt tập thể, hoạt động ngoài giờ lên lớp hoặc trong các giờ sinh hoạt lớp hay các giờ ra chơi.
Trực tiếp thăm hỏi gia đình học sinh, nhất là những học sinh có hoàn cảnh khó khăn, những học sinh cá biệt, học sinh ở xa trường, trò chuyện với phụ huynh tìm hiểu hoàn cảnh, năng lực, sở trường, mối quan hệ với tập thể, với những người xung quanh và năng lực trí tuệ của học sinh. Qua họp phụ huynh đầu năm để cập nhật về học sinh sớm nhất. Cụ thể như sau:
Đầu năm nhận lớp 2C có 2 em phải rèn luyện trong hè, mức độ tiếp thu quá chậm, đặc biệt học lớp 2 nhưng các em phải đánh vần từng chữ như em: (Tuệ Minh , Đức Minh)
Một số em chữ viết chưa đúng mẫu, chưa đều, chưa biết rèn chữ và giữ vở như em: (Tài Anh , Minh Quân…)