SKKN Một số kinh nghiệm tích hợp giáo dục bảo vệ tài nguyên môi trường biển và hải đảo cho trẻ 4 – 5 tuổi

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

              Đôi chân bước dọc theo chữ S thân thương, ta lặng mình ngắm nhìn từng tấc đất đã làm nên Việt Nam oai hùng. Đất nước oai hùng ấy đã bốn nghìn năm lịch sử, xây đắp trong con cháu Việt lòng tự hào, niềm yêu quý đối với của cải, giang sơn gấm vóc của dân tộc đó là “Rừng vàng biển bạc”. Câu thành ngữ đã truyền từ đời này sang đời khác, thể hiện sâu sắc lòng kính yêu, trân trọng với sự trù phú, giàu có tài nguyên thiên nhiên- kho tàng quý báu của quê hương trong mỗi người dân Việt. Kho báu ấy của nước ta là các vùng biển và thềm lục địa với diện tích khoảng trên một triệu km2, bờ biển dài 3260 km và hàng nghìn đảo lớn nhỏ, đặc biệt có hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa nằm án ngữ trên biển Đông.

              Tài nguyên thiên nhiên nước ta rất phong phú và đa dạng, nhất là tài nguyên biển, hải đảo. Mỗi người phải biết giữ gìn, bảo vệ và khai thác hợp lý để nguồn tài nguyên không bị cạn kiệt và trở thành “vàng bạc” thực sự. Trong những năm gần đây một số vùng biển nước ta xảy ra tình trạng ô nhiễm và suy thoái môi trường biển, gây thiệt hại cho một số vùng kinh tế, ảnh hưởng đến đời sống con người. Ô nhiếm môi cho một số vùng kinh tế, ảnh hưởng đến đời sống con người. Ô nhiếm môi trường là nguyên nhân khiến bà mẹ thiên nhiên nổi giận, năm 2013 nước ta đã phải đón nhận 18 trận bão và áp thấp nhiệt đới, lũ lụt…không chỉ người dân ven biển mà người dân trong cả nước đã phải gồng mình gánh chịu. Một trong những nguyên nhân cơ bản gây nên tình trạng trên là do sự thiếu hiểu biết, thiếu ý thức của con người. Vì vậy, giáo dục bảo vệ môi trường nói chung và môi trường biển, hải đảo nói riêng có ý nghĩa sâu sắc mang tính chiến lược toàn cầu, là vấn đề cấp bách cần được đẩy mạnh quan tâm hàng đầu.

              Việc đưa nội dung giáo dục về tài nguyên môi trường biển, hải đảo vào chương trình giáo dục mầm non là tạo cơ hội cho trẻ được làm quen, nhận biết về biển, đảo Việt Nam. Trên cơ sở đó hình thành thói quen, hành vi, cách xử sự đúng nhằm bảo vệ tài nguyên môi trường biển, hải đảo. Bởi giáo dục mầm non là giai đoạn đầu tiên của hệ thống giáo dục quốc dân, có dấu ấn quan trọng trong quá trình phát triển lâu dài của trẻ, đặt nền móng đầu tiên cho sự hình thành và phát triển nhân cách con người nên những thói quen ấy cần được bắt đầu hình thành ngay từ lứa tuổi mầm non.Vì sống ở vùng cao nguyên nên biển và hải đảo còn xa lạ với đa số trẻ. Bởi lẽ ấy, tôi mong muốn trẻ biết nhiểu hơn về những cánh hải âu tung bay trên vùng trời bao la, những ngọn sóng rì rào xô bờ cát trắng, nhận thức rõ nét những điều đã làm nên Tổ quốc. Trẻ hình thành  ý thức bảo vệ môi trường nơi mình sinh sống, từ đó góp phần nhỏ bé bảo vệ môi trường biển, hải đảo. Hiện nay nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải đảo đã được đưa vào chương trình mẫu giáo 4-5 tuổi. Mặc dù đã được thực hiện 3 năm nhưng đa số giáo viên còn gặp nhiều khó khăntrong quá trình xây dựng nội dung kế hoạch dạy học tích hợp và đặc biệt còn lúng túng về phương pháp, khiến hiệu quả việc tích hợp chưa cao. Mặt khác, giáo viên còn e ngại trong việc ứng dụng phương pháp mới, máy móc, cứng nhắc khi lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục tài nguyên và môi trường biển, hải đảo vào chương trình giáo dục trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi. Với trách nhiệm của người cán bộ quản lý chuyên môn, tôi đã xây dựng một kế hoạch gồm nhiều hoạt động nhằm làm tốt công tác chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp giáo dục tài nguyên và môi trường biển, hải đảo cho trẻ 4-5  tuổi. Để làm được việc này trước hết bản thân người quản lý phải nắm chắc kiến thức cơ bản về tài nguyên môi trường biển, hải đảo, từ đó hướng dẫn chỉ đạo cho giáo viên các bước cụ thể để giáo viên nắm bắt được và có kế hoạch dạy trẻ phù hợp

1. Lý do chọn đề tài :

       Xuất phát từ những lí do trên, tôi đã chọn  đề tài “ Một số kinh nghiệm tích hợp giáo dục bảo vệ tài nguyên môi trường biển và hải đảo cho trẻ 4 – 5 tuổi ở trường mầm non ”. Tôi mong muốn thông qua việc dạy học lồng ghép qua các môn học, các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, giáo viên và học sinh có kiến thức cơ bản, nâng cao hiểu biết, ý thức, trách nhiệm của mình về biển, hải đảo Việt Nam. Ngoài ra tôi còn cùng giáo viên tìm kiếm, sưu tầm nhiều sách báo, tư liệu, hình ảnh và nhất là những thước phim ý nghĩa đầy sinh động về bảo vệ môi trường biển, hải đảo. Đây là sự gắn kết độc đáo giữa xã hội và nghệ thuật, mang đến cái nhìn trực quan sinh động, mềm hóa một vấn đề tưởng chừng như xa vời trong nhận thức trẻ nhỏ, giúp đề tài đạt kết quả tích cực.

2. Mục đích nghiên cứu :

Hiện nay nội dung giáo dục về bảo vệ tài nguyên môi trường biển và hải đảo được đưa vào chương trình mẫu giáo 4 – 5 tuổi. Đây là vấn đề mới nên đa số giáo viên gặp rất nhiều khó khăn khi thực hiện. Nhận ra vấn đề này tôi mạnh dạn đi sâu nghiên cứu để bản thân tôi có thể thực hiện tốt việc tích hợp giáo dục bảo vệ tài nguyên môi trường biển và hải đảo cho trẻ 4 – 5 tuổi. Hơn nữa có thể chia sẻ kinh nghiệm của mình cho đồng nghiệp tham khảo.

3. Đối tượng nghiên cứu :

– Trẻ 4 – 5 tuổi lớp Mẫu giáo Nhỡ B4 –  Trường mầm non Tuổi Hoa

– Thời gian thực hiện: từ tháng ………

– Phạm vi áp dụng: Đề tài có thể áp dụng ở những trường mầm non khu vực đồng bằng sông Hồng.

1. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1. Những nội dung lý luận có liên quan trực tiếp đến vấn đề nghiên cứu

1.1. Cơ sở lí luận:

Mỗi người dân Việt Nam đều biết đến câu thành ngữ “Rừng vàng biển bạc”. Đó là câu nói quen thuộc của ông cha ta chỉ sự giàu có, trù phú của nước ta về tài nguyên thiên nhiên. Câu nói thể hiện lòng tự hào, niềm yêu quý của chúng ta  đối với của cải, giang sơn gấm vóc của đân tộc Đại Việt. Chúng ta có thể tự hào rằng nước ta có đường bờ biển dài 3260km, phần biển có diện tích hơn 1.000.000km vuông, có khoảng hơn 4.000 hòn đảo, ở trong miền nhiệt đới gió mùa, thiên nhiên đa dạng, có nguồn khoáng sản phong phú, nhiều đồng bằng rộng lớn, có hàng chục nghìn loài sinh vật sống và phân bố khắp mọi miền đất nước, có rừng nhiệt đới gió mùa…tạo nên nhiều hệ sinh thái khác nhau. Tài nguyên thiên nhiên nước ta rất phong phú và đa dạng, nhất là tài nguyên biển. Mỗi người phải biết giữ gìn, bảo vệ và khai thác hợp lý thì tài nguyên không bị cạn kiệt và trở thành vàng bạc thực sự.

Môi trường đang bị hủy hoại nghiêm trọng, gây nên sự mất cân bằng sinh thái, sự cạn kiệt các nguồn tài nguyên, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Trong những năm gần đây một số vùng biển nước ta xảy ra tình trạng ô nhiễm  và suy thoái môi trường biển gây trở ngại và thiệt hại cho một số vùng kinh tế, ảnh hưởng đến đời sống nhân dân. Ô nhiếm môi trường là nguyên nhân khiến bà mẹ thiên nhiên nổi giận, năm 2012 nước ta đã phải đón nhận 11 trận bão, áp thấp nhiệt đới, lũ lụt…không chỉ người dân ven biển mà người dân trong cả nước đã phải gồng mình gánh chịu. Một trong những nguyên nhân cơ bản gây nên tình trạng trên là do sự thiếu hiểu biết, thiếu ý thức của con người. Vì vậy hiểu biết về môi trường và