SKKN Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động ngoại khóa giúp học sinh lớp 7 học tốt môn Lịch sử

MỤC LỤC

1. MỞ ĐẦU

1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Môn lịch sử là một bộ môn vô cùng quan trọng, không chỉ cung cấp tri thức về lịch sử phát triển xã hội, con người và lịch sử dân tộc mà còn đảm nhiệm vai trò giáo dục, rèn luyện, định hướng cho học sinh về giá trị đạo đức, lòng yêu nước, bản sắc văn hóa, truyền thống dân tộc. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy:  

“Dân ta phải biết sử ta

Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”(1).

Qua lời căn dặn của Bác, Người muốn thế hệ trẻ học lịch sử phải “tường” có nghĩa là phải hiểu rõ, hiểu một cách sâu sắc về lịch sử nói chung và lịch sử đất nước Việt Nam nói riêng. Tuy nhiên việc dạy và học môn lịch sử hiện nay còn nhiều hạn chế. Bản thân giáo viên còn gặp một số khó khăn khách quan và chủ quan trong việc truyền thụ kiến thức và phương pháp bộ môn Lịch sử. 

Trong quá trình dạy học bộ môn Lịch sử, ngoài các tiết học chính khóa thì hoạt động ngoại khóa cũng rất thiết thực. Đặc biệt khi chất lượng học môn Lịch sử đang ở mức “báo động”. Hoạt động ngoại khóa về các di tích lịch sử là một trong những phương pháp để việc học lịch sử  ở nhà trường THCS đạt kết quả hơn. Hoạt động tham quan, dã ngoại các di tích lịch sử, di tích cách mạng, bảo tàng dân tộc… giúp học sinh không chỉ có những chuyến đi thực tế thú vị, được quan sát, chứng kiến di tích lịch sử, được giao lưu học hỏi mà còn được củng cố kiến thức trên lớp. Và quan trọng hơn là giúp học sinh yêu thích môn học, tự hào về truyền dựng nước, giữ nước hào hùng của dân tộc. Từ đó bồi đắp cho các em về tình yêu quê hương, đất nước. 

 Là một giáo viên đã từng giảng dạy bộ môn Lịch sử ở nhà trường THCS, đặc biệt là môn Lịch sử lớp 7, tôi thấy môn Lịch sử lớp 7 khá nặng về dung lượng kiến thức vì học sinh không chỉ học lịch sử thế giới về sự hình thành xã hội, thành tựu văn hóa cổ đại mà các em còn phải nhớ kiến thức của các sự kiện lịch sử gắn với những cuộc kháng chiến chống quân xâm lược ở các triều đại phong kiến Việt Nam. Bên cạnh đó, xứ Thanh là một vùng đất “địa linh nhân kiệt”, có bề dày lịch sử với nhiều chiến công trong công cuộc đấu tranh xây dựng và bảo vệ đất nước của các triều đại Tiền Lê, Hậu Lê, nhà Hồ,… gắn liền với nội dung lịch sử lớp 7. Chính vì vậy, ngoài các tiết dạy theo phân phối chương trình, tôi luôn trăn trở làm sao để tổ chức được các buổi ngoại khoá, tham quan, dã ngoại các di tích lịch sử cách mạng, Viện bảo tàng… để giúp học sinh yêu thích, hứng thú, say mê học tập, khắc sâu kiến thức để nâng cao chất lượng môn Lịch sử. Được sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường, tổ chuyên môn, sự ủng hộ của phụ huynh và sự tham gia tích cực của học sinh, Trường THCS Lam Sơn của chúng tôi đã tổ chức thành công rất nhiều buổi tham quan, dã ngoại. Không chỉ vậy tham quan, dã ngoại giúp học sinh có cơ hội trải nghiệm thực tế, tăng cường giáo dục lịch sử dân tộc, truyền thống yêu nước. Từ đó, giúp học sinh hiểu biết, trân trọng, tự hào và gìn giữ, phát huy những giá trị lịch sử văn hóa của dân tộc. Noi gương các anh hùng dân tộc đã có công xây dựng, chống giặc ngoại xâm, xây dựng bảo vệ đất nước. Từ những thực tế đã đạt được và trao đổi thảo luận cùng với đồng nghiệp trong tổ bộ môn, ở đề tài này, tôi xin trình bày “Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động ngoại khóa giúp học sinh lớp 7 học tốt môn Lịch sử”. 

1.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

Giúp học sinh củng cố, khắc sâu kiến thức, tạo hứng thú, niềm say mê học môn Lịch sử, nhất là phần lịch sử Việt Nam từ thế kỉ X đến giữa thế kỉ XIX của lớp 7. Làm cho tiết học bớt khô khan, nặng nề mà trở nên nhẹ nhàng, sinh động, hấp dẫn và đạt hiệu quả cao. 

Tổ chức hoạt động ngoại khóa, tham quan, dã ngoại để các em có những chuyến đi thực tế, tìm hiểu, học hỏi, giao lưu, chia xẻ kiến thức, đồng thời rèn luyện những kỹ năng sống cho học sinh, kinh nghiệm giảng dạy cho giáo viên. Từ đó, giáo dục cho học sinh nhận thức tầm quan trọng, vai trò môn lịch sử, tự hào về truyền thống lịch sử dân tộc, có ý thức rèn luyện, học tập, xây dựng, gìn giữ, phát huy truyền thống tốt đẹp đó. 

1.3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU

1. Đối tượng

  Để nâng cao chất lượng bộ môn, hình thành cho các em hệ thống kiến thức, đòi hỏi người giáo viên phải thực hiện thường xuyên, liên tục không ngừng nghỉ. Từ chính kinh nghiệm nhỏ của bản thân đã đúc rút được trong quá trình tham quan, dã ngoại ở nhiều năm học qua, tôi xin mạnh dạn trình bày để tài “Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động ngoại khóa  giúp học sinh lớp 7 học tốt môn Lịch sử. ”  mong muốn có thể đóng góp một phần nhỏ vào việc nâng cao chất lượng môn học   .

1. Phạm vi nghiên cứu

Tập trung tham quan: Các di tích lịch sử, di tích cách mạng, bảo tàng dân tộc tại địa điểm trên địa bàn Thanh Hóa và Hà Nội. 

1. . PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.

– Phương pháp điều tra:  Lấy số liệu về chất lượng học tập của môn lịch sử.

– Phương pháp thực nghiệm: Qua các buổi tham quan quan, dã ngoại

– Phương pháp đối chiếu: Đối chiếu, so sánh kết quả trước và sau khi tổ chức tham quan, dã ngoại

– Phương pháp tổng kết rút kinh nghiệm: Đánh giá, rút kinh nghiệm sau buổi ngoại khóa.

1.5. NHỮNG ĐIỂM MỚI CỦA SÁNG KIẾN

– Cách thức tổ chức của buổi tham quan, dã ngoại.

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2.1. CƠ SỞ LÍ LUẬN

Hoạt động ngoại khóa, tham quan, dã ngoại là một hình thức tổ chức giáo dục trải nghiệm thực tế, hấp dẫn đối với học sinh, giúp các em hiểu biết về sự kiện, con người và những thành quả tốt đẹp của các thế hệ đi trước. Đây là một hình thức giáo dục trực quan, sống động, sâu sắc có ý nghĩa và tác dụng nhiều mặt về trí tuệ, phẩm chất đạo đức, rèn luyện những kỹ năng sống.

Hoạt động ngoại khóa tham quan, dã ngoại rất phù hợp với tâm lý, lứa tuổi học sinh – lứa tuổi mà các em ưa thích hoạt động, ham hiểu biết. Bởi vậy hoạt động ngoại khóa, tham quan, dã ngoại rất bổ ích, lý thú với các em. Vì ở đó