SKKN Một số kinh nghiệm vẽ thêm yếu tố phụ trong giải bài tập Hình học 7

1. PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài:

Trong quá trình dạy học và bồi dưỡng học sinh giỏi Toán cấp THCS, tôi nhận thấy đa số học sinh đều rất sợ học Hình học. Không chỉ đối với các em học sinh trung bình, yếu, kém sợ học môn Hình học mà ngay cả học sinh khá, giỏi cũng vậy. Rất hiếm có học sinh thực sự yêu thích học Hình. Cứ đến các tiết Hình học các em thường rất sợ và không thích học, cảm giác bị bắt buộc nên không có hứng thú học tập vì thế chất lượng học Hình học của học sinh chưa cao. 

Nguyên nhân chủ yếu là do các em chưa nắm vững được hệ thống kiến thức, chưa biết cách vẽ hình cũng như chưa biết cách trình bày lời giải một bài toán Hình học. Do nắm kiến thức chưa sâu, hiểu vấn đề một cách mơ hồ, chưa nắm vững bản chất kiến thức, chưa có khả năng vận dụng tốt kiến thức để giải bài tập, chưa nắm được nhiều phương pháp giải các dạng toán Hình học nên học sinh thường gặp khó khăn khi giáo viên yêu cầu học sinh giải bài tập. Ngay cả đối với các bài toán Hình học đã cho đầy đủ các yếu tố trên hình vẽ, vẫn còn nhiều học sinh chưa biết cách để giải bài toán thế nào chứ chưa kể đến các bài toán đòi hỏi phải vẽ thêm yếu tố phụ để giải hoặc chứng minh.

Có rất nhiều bài tập Hình học mà nếu chỉ sử dụng các yếu tố bài toán đã cho thì chưa thể giải hoặc chứng minh được  mà đòi hỏi phải vẽ thêm yếu tố phụ mới tìm ra được lời giải. Cũng có nhiều bài toán Hình học mà việc vẽ thêm yếu tố phụ làm cho việc giải bài toán trở nên dễ dàng và thuận tiện hơn. Ngoài ra, việc vẽ thêm yếu tố phụ còn giúp giáo viên thuận lợi trong việc ra đề kiểm tra cũng như mở rộng và phát triển bài toán. Tuy nhiên vẽ thêm yếu tố phụ như thế nào để có lợi cho việc giải toán thì lại không hề đơn giản, thậm chí là rất khó khăn và phức tạp mà không phải giáo viên và học sinh nào cũng có thể làm được. Việc vẽ thêm yếu tố phụ đòi hỏi phải có sự sáng tạo và phải đạt được mục đích làm cho việc giải toán được dễ dàng, thuận tiện và ngắn gọn hơn. Tuy nhiên, qua thực tế dạy học cho thấy vẫn chưa có phương pháp chung nào cho việc vẽ thêm yếu tố phụ trong giải toán hình học, vì vậy  nên tôi mạnh dạn trao đổi  “Một số kinh nghiệm vẽ thêm yếu tố phụ trong giải bài tập Hình học 7” để giúp học sinh THCS nói chung và học sinh lớp 7 nói riêng có thể hiểu sâu và nắm vững kiến thức, biết thêm một số cách vẽ yếu tố phụ để giải bài tập Hình học, nắm được nhiều phương pháp giải bài tập Hình học khác nhau, giúp cho học sinh  cảm thấy việc học nhẹ nhàng và có hiệu quả hơn, có hứng thú với việc học Hình học hơn, nâng cao năng lực, phát triển trí tuệ và óc sáng tạo cho học sinh, đồng thời cũng là để rèn luyện, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của bản thân cũng như trao đổi một số kinh nghiệm cùng quý Thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp.

Rất mong được sự góp ý và trao đổi chân thành của quý thầy cô để kinh nghiệm nhỏ này hoàn thiện hơn và mang lại hiệu quả cao hơn trong dạy học Toán ở trường THCS.

2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:

*Mục tiêu: Giúp giáo viên và học sinh nắm được một số phương pháp vẽ thêm yếu tố phụ để giải bài tập Hình học 7 mà việc tìm được lời giải đòi hỏi phải vẽ thêm yếu tố phụ mới có thể giải quyết được hoặc giúp cho việc giải Toán được  thuận lợi, dễ dàng và ngắn gọn hơn. Mặt giúp học sinh khắc sâu và nắm vững kiến thức tổng hợp, phong phú để vận dụng vào việc giải hoặc chứng minh Hình học. Tạo niềm say mê, hứng thú học Hình học của học sinh, môn học mà nhiều học sinh rất sợ và không thích học, đồng thời nâng cao năng lực, phát triển trí tuệ và óc sáng tạo cho học sinh

Đưa ra một số  phương pháp vẽ thêm yếu tố phụ để giáo viên và học sinh có thể áp dụng trong việc giải một bài tập Hình học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và hiệu quả giảng dạy, phát huy được tính tích cực, chủ động và sáng tạo của giáo viên cũng như của học sinh trong quá trình dạy  học và bồi dưỡng học sinh giỏi môn Hình học 7. 

Bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ của bản thân, làm tài liệu tham khảo cho giáo viên và học sinh. Giúp giáo viên và học sinh thấy được sự quan trọng của việc vẽ thêm yếu tố phụ trong giải bài tập Hình học 7.

*Nhiệm vụ: Tìm tòi, nghiên cứu tài liệu tham khảo về một số phương pháp vẽ thêm yếu tố phụ để giải bài tập Hình học 7.

Tích lũy kinh nghiêm thực tế trong quá trình giảng dạy và bồi dưỡng học sinh giỏi và ra đề kiểm tra môn Hình  học.

Học hỏi từ bạn bè, đồng nghiệp qua trao đổi kinh nghiệm, sinh hoạt chuyên môn hoặc dự giờ thăm lớp.

3. Đối tượng nghiên cứu: 

 Một số phương pháp vẽ thêm yếu tố phụ trong giải bài tập Hình học 7.

4. Giới hạn của đề tài:

Nghiên cứu về một số phương pháp vẽ thêm yếu tố phụ trong giải bài tập Hình học 7 ở trường THCS Buôn Trấp từ năm  ………….

5. Phương pháp nghiên cứu:
6. a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận

– Phương pháp phân tích – tổng hợp tài liệu;

– Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập.

1. b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn

– Phương pháp điều tra;

– Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục; 

– Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động;

– Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia;

– Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm.

1. c) Phương pháp thống kê toán học

1. PHẦN NỘI DUNG
2. Cơ sở lý luận:

Trong Toán học, Hình học là phân môn đòi hỏi tư duy cao và có nhiều khả năng nhất trong việc rèn luyện phương pháp suy luận khoa học. Muốn đạt hiệu quả cao trong việc dạy và học Hình thì phải có phương pháp dạy và học tốt. Không có phương pháp tốt, không có hiệu quả cao. Biết cách dạy Hình và biết cách học Hình, hiệu quả dạy và học sẽ tăng gấp nhiều lần. Để dạy và học tốt môn Hình học thì đòi hỏi cả giáo viên và học sinh phải nắm vững các kiến thức Hình học một cách sâu và rộng; biết vận dụng linh hoạt, sáng tạo các kiến thức từ đơn giản đến phức tạp để có thể giải được bài toán Hình học.

Giúp học sinh nắm được  phương pháp vẽ thêm yếu tố phụ để giải bài tập Hình học 7 là vô cùng quan trọng vì trong chương trình Toán 7, học sinh bước đầu được làm quen với việc chứng minh Hình học, rèn kỹ năng vẽ hình, suy luận để chứng minh các định lý, tính chất cũng như giải bài tập Hình học. Vì vậy trong mỗi tiết dạy bài mới, luyện tập, ôn tập, ôn thi học sinh giỏi, giáo viên cần linh động đưa ra các dạng toán Hình học mà việc giải đòi hỏi phải vẽ thêm yếu tố phụ một cách sáng tạo, hiệu quả, thuận lợi cho việc giải bài toán. Sau khi học xong các em sẽ tự hệ thống hóa được các kiến thức và các phương pháp giải cần nhớ để áp dụng vào