SKKN Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kiến thức lịch sử thế giới để dạy và học tốt lịch sử Việt Nam lớp 9 (giai đoạn từ năm 1919 đến năm 1945)

MỤC LỤC

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài. 

“Trong lịch sử đất nước, ông cha ta đã rất coi trọng giáo dục môn Lịch Sử. Từ thời phong kiến, các nho sinh từ sáu tuổi trở lên đã phải ngày đêm đèn sách, gắng sức học cho thông kinh sử, bởi không thông sử thì khó đỗ đạt làm quan để phụng sự dân tộc, quản lý đất nước. Sinh thời Cụ Nguyễn Sinh Sắc đã dạy Nguyễn Tất Thành thời còn niên thiếu nhiều kiến thức, nhưng nhiều nhất vẫn là những bài học về lịch sử. Những bài học, câu chuyện, áng thơ văn… về lịch sử nước nhà đã giúp người thanh niên Nguyễn Tất Thành sớm hun đúc lòng yêu nước và ý chí quyết tâm giải phóng dân tộc ra khỏi ách áp bức, cường quyền của đế quốc, phong kiến”. [1]

Ngày nay, môn Lịch sử trong trường THCS là môn học có ý nghĩa và vị trí quan trọng đối với việc đào tạo thế hệ trẻ theo mục tiêu giáo dục đã được Nhà nước xác định, giúp học sinh nắm được những kiến thức cơ bản cần thiết về lịch sử thế giới, lịch sử dân tộc làm cơ sở bước đầu cho sự hình thành thế giới quan khoa học, giáo dục lòng yêu quê hương, đất nước. Hơn nữa, học sinh biết tự hào về truyền thống dựng nước, giữ nước và nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, biết quan tâm tới những vấn đề có ảnh hưởng tới quốc gia, khu vực và toàn cầu. Trên nền tảng kiến thức đã học môn Lịch sử còn giúp học sinh phát triển năng lực tư duy, hành động, có thái độ ứng xử đúng đắn trong đời sống xã hội, hình thành thế giới quan, tình cảm đạo đức… cho học sinh.

Tuy nhiên, do tâm lý chung của đa số học sinh, phụ huynh và thậm chí cả giáo viên thì môn Lịch sử vẫn là môn học phụ nên hầu như không có sự đầu tư cho môn học, tiết học còn diễn ra một cách đơn điệu, khô khan, đồ dùng dạy học ít được sử dụng hoặc sử dụng nhưng chưa thực sự hiệu quả, học trò học đối phó, chiếu lệ, không tập trung, giờ học chưa gây được hứng thú nên hiệu quả giáo dục của bộ môn chưa thực sự đạt được theo yêu cầu.

Đất nước ta đang bước vào thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hoá, với mục tiêu đến năm 2020 cơ bản trở thành nước công nghiệp, hội nhập với cộng đồng quốc tế. Trong bối cảnh đó, đặt ra những yêu cầu mới đối với nền giáo dục của nước ta là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, trí tuệ, sức khỏe, thẩm mĩ về nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và Chủ nghĩa xã hội, hình thành và bồi dưỡng nhân cách phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng nhu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Nhằm tiếp tục nâng cao chất lượng và hiệu quả giờ dạy theo yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học với định hướng “lấy học sinh làm trung tâm”, trong những năm gần đây công tác bồi dưỡng chỉ đạo chuyên môn của lãnh đạo các cấp của ngành giáo dục ngày càng được tăng cường. Đặc biệt là tại đơn vị trường THCS Thị trấn Triệu Sơn, công tác chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học được thống nhất từ Ban Giám hiệu đến các tổ, nhóm và từng cá nhân, quán triệt sâu sắc việc tăng cường sử dụng đồ dùng dạy học có kết hợp các phương tiện, kỹ thuật dạy học hiện đại một cách phù hợp đối với từng bộ môn nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy và học tại đơn vị.

Liên tục trong nhiều năm được nhà trường giao nhiệm vụ dạy môn Lịch sử 9 đồng thời phụ trách đội tuyển học sinh giỏi của trường, của PGD và tham dự nhiều tiết hội giảng của các đồng nghiệp. Tôi luôn xác định rằng muốn cho giờ dạy không bị khô cứng, tẻ nhạt, cần phải đổi mới phương pháp dạy học bằng cách tăng cường sử dụng đồ dùng, phương tiện dạy học, khai thác kênh hình, kênh chữ có sẵn trong sách giáo khoa  giúp học sinh nắm vững kiến thức theo nguyên lí:“Từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn” đem lại hiệu quả cao trong việc dạy và học bộ môn. Đặc biệt, làm cho học sinh thấy rõ Lịch sử thế giới và lịch sử dân tộc vốn là hai bộ phận riêng biệt, mỗi phần có những đặc điểm riêng. Tuy nhiên đây lại là hai bộ phận không tách rời nhau, luôn bổ trợ cho nhau. Bởi trong thực tế, những sự kiện lịch sử xảy ra ở mỗi quốc gia ít nhiều cũng ảnh hưởng tới sự phát triển của lịch sử thế giới và những chuyển biến của lịch sử thế giới sẽ tạo nên xu hướng phát triển chung cho các quốc gia. Chính vì vậy, tôi đã lựa chọn nội dung: “Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kiến thức lịch sử thế giới để dạy và học tốt lịch sử Việt Nam lớp 9 ( giai đoạn từ năm 1919 đến năm 1945)” làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm của mình trong năm học ………….

1.2. Mục đích nghiên cứu.

– Khảo sát, đánh giá được thực trạng việc học tập của học sinh ở trường THCS Thị Trấn Triệu Sơn khi học phần lịch sử thế giới. Thông qua đó để tìm ra được các giải pháp nhằm nâng cao ý thức và hứng thú học phần Lịch sử thế giới làm tiền đề cho phần lịch sử Việt Nam các khối nói chung và lớp 9 nói riêng.

– Nâng cao được hiệu quả sử dụng phương tiện dạy học Lịch sử lớp 9.

– Nâng cao được kết quả học tập môn Lịch sử lớp 9.

– Rèn luyện, nâng cao được kĩ năng sống, đạo đức, tác phong, lối sống thông qua các biểu tượng nhân vật lịch sử.

1.3. Đối tượng nghiên cứu.

Để có cơ sở đánh giá về hiệu quả của việc áp dụng đề tài vào thực tế dạy học, tôi chọn 2 lớp nguyên vẹn của Trường THCS Thị Trấn Triệu Sơn, cụ thể:

– Lớp đối chứng: 9B  

– Lớp thực nghiệm: 9C  

Các lớp được chọn tham gia nghiên cứu cho đề tài có nhiều điểm tương đồng nhau về tỉ lệ giới tính, ý thức học tập của học sinh, đặc biệt là năng lực học tập, thái độ học tập với bộ môn Lịch sử trước khi tác động.

1.4. Phương pháp nghiên cứu.

Trong quá trình nghiên cứu, tôi đã sử dụng các phương pháp  sau:

– Phương pháp thông tin, tái hiện lịch sử

– Phương pháp thống kê, phân tích, xử lý số liệu.

– Phương pháp tham khảo tài liệu.

– Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế, thu thập thông tin.[1]

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm.