SKKN Nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở trường thpt thông qua công tác chủ nhiệm lớp

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 

• Lí do chọn đề tài 

Nghị quyết 29- NQ/TW “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” đã nhấn mạnh: “Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội. Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện; đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đến hoạt động quản trị của các cơ sở giáo dục – đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản thân người học; đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học”. 

Thực hiện nội dung của Nghị quyết, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã đề ra “Mục tiêu chung của giáo dục phổ thông là nhằm phát triển toàn diện con người Việt Nam có đạo đức, tri thức, văn hóa, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp; có phẩm chất, năng lực và ý thức công dân; có lòng yêu nước, tinh thần dân tộc, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; phát huy tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế”. 

Để đáp ứng nhu cầu, nhiệm vụ, thực hiện mục tiêu giáo dục, đòi hỏi con người phải năng động, sáng tạo, tự tin, có khả năng làm việc nhóm và hợp tác, đặc biệt là có kỹ năng ứng phó trước những tình huống xảy ra trong cuộc sống…Vì vậy, nhà trường, giáo viên, nhất là giáo viên chủ nhiệm (GVCN) phải chú trọng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. 

Giáo dục kỹ năng sống là trang bị cho học sinh kiến thức, thái độ và kỹ năng phù hợp, từ đó hình thành cho học sinh những hành vi, thói quen lành mạnh, tích cực; loại bỏ những hành vi, thói quen tiêu cực trong cuộc sống; tạo cơ hội cho các em có khả năng, tự lập, xử lý mọi vấn đề xảy ra trong cuộc sống hàng ngày. 

Trong những năm gần đây các cơ sở giáo dục đã quan tâm và tổ chức nhiều hoạt động nhằm giáo dục kỹ năng sống cho học sinh và bước đầu thu được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, một số cơ sở giáo dục chưa có nhiều giải pháp để thực sự nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, nhất là chưa phát huy được vai trò giáo viên chủ nhiệm. Bởi giáo viên chủ nhiệm là người có vai trò quan trọng trong việc giáo dục đạo đức, lối sống, là người góp phần không nhỏ hình thành và nuôi dưỡng nhân cách học sinh. Do đó, học sinh còn hạn chế trong giao tiếp, ứng xử, thiếu tự tin trong học tập và các hoạt động, có những hành vi lệch lạc, thái độ ứng xử chưa đúng mực, khả năng ứng phó trước các tình huống có thể xảy ra còn thấp…điều này dẫn đến thiếu khả năng tự bảo vệ bản thân, chưa phát huy hết năng của mỗi học sinh, ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của các em. Vì những lý do đó vấn đề giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trở thành một nhiệm vụ quan trọng, không chỉ vì mục tiêu giáo dục toàn diện mà còn đáp ứng yêu cầu của thực tiễn cuộc sống và đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh. 

Xuất phát từ những lí do trên và tình hình thực tế về công tác giáo dục kỹ năng sống trong nhà trường, kinh nghiệm nhiều năm chủ nhiệm lớp khiến chúng tôi trăn trở, suy nghĩ và chọn đề tài “Nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở trường THPT thông qua công tác chủ nhiệm lớp” với mong muốn giúp các em học sinh có khả năng xử lý mọi vấn đề xảy ra trong học tập, sinh hoạt, cuộc sống, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Đồng thời, trang bị cho các em những kỹ năng cơ bản, là hành trang để các em tự tin bước vào cuộc sống mới sau khi tốt nghiệp ra trường. 

• Phạm vi và đối tượng nghiên cứu 

Nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở trường THPT thông qua công tác chủ nhiệm lớp. 

Thời gian thực hiện đề tài: Từ năm học 2020 – 2021 cho đến nay. 

• Mục đích nghiên cứu. 

• Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn của công tác giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. 
• Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở trường THPT thông qua công tác chủ nhiệm lớp. 
• Hình thành kỹ năng sống cho học sinh, giúp các em biết cách xử lý các tình huống xảy ra trong cuộc sống. 

• Phương pháp tiến hành. 4.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí thuyết: Nghiên cứu các tài liệu, các trang web có nội dung liên quan đến đề tài. Sau đó tiến hành phân tích, so sánh, chọn lọc nội dung làm cơ sở lý luận cho các vấn đề nghiên cứu. 

1. 1. 1. Nhóm phương pháp điều tra, phỏng vấn: Khảo sát thực trạng về công tác giáo dục kỹ năng sống thông qua chủ nhiệm lớp và nhu cầu giáo dục kỹ năng sống của học sinh ở các trường THPT trên địa bàn huyện Anh Sơn. 
      2. Phương pháp thống kê, thu thập xử lý số liệu: 
         • Thống kê theo kết quả điều tra giáo viên, học sinh trước khi áp dụng đề tài. 
         • Thống kê theo kết quả sau khi áp dụng đề tài và xử lí bằng phần mềm Excel máy tính. 
      3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở lớp chủ nhiệm. 

• Nhiệm vụ nghiên cứu. 

• Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về vấn đề giáo dục kỹ năng sống và vai trò của giáo viên chủ nhiệm trong công tác giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. 
• Nghiên cứu đặc điểm tâm sinh lý của học sinh và nhu cầu, sự cần thiết phải giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. 
• Xây dựng kế hoạch và tổ chức các hoạt động giáo dục phù hợp với đối tượng học sinh và tình hình của nhà trường. 

• Giả thuyết khoa học 

Nếu xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện tốt một số giải pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua công tác chủ nhiệm lớp sẽ nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng sống ở trường THPT. 

• Tính mới của đề tài 

Đề tài đã nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của công tác giáo dục kỹ 

năng sống cho học sinh ở trường trung học phổ thông (THPT), từ đó đề xuất các giải pháp tổ chức giáo dục giáo dục kỹ năng sống (KNS) cho học sinh thông qua công tác chủ nhiệm lớp với nhiều hình thức khác nhau nhằm trang bị cho các em những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống như kỹ năng tự lập, kỹ năng giao tiếp, làm việc tập thể, tự tin, kiềm chế cảm xúc, ứng phó trước áp lực học tập, cuộc sống. Từ đó, giúp học sinh hoàn thiện nhân cách, trở thành con người mới, biết yêu thương, chia sẻ, đoàn kết và không ngừng phấn đấu, cống hiến sức trẻ của mình cho quê hương, đất nước. 

Đề tài đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường, nâng cao hiệu quả phong trào “Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực”, thực hiện đề án “Xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học giai đoạn 2018 – 2025”, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo, thực hiện tốt mục tiêu chương trình giáo dục phổ thông 2018.